Uygurların zorla çalıştırılmasına karşı başlatılan kampanya kapsamında yapılan davette şirketler Uygurların sömürülmesinden kâr elde etmekle suçlandı.
Son devirde Batı ülkeleri, Çin’in Şincan bölgesinde yaşayan Uygurlara karşı baskı siyasetlerini eleştiriyor.
Son davetin akabinde Nike ve başka şirketler mevzuyu incelediklerini açıkladı.
Nike, direkt Şincan’dan kesim tedarik etmediklerini lakin tüm tedarik zincirini ve emekçi siyasetlerini incelemeye başladıklarını duyurdu.
Apple ise savları araştırdıklarını ve Apple eserlerinde zorla çalıştırılan şahısların emeğinin bulunmadığını söyledi.
Avustralya Stratejik Siyasetler Enstitüsü ve ABD Kongresi’nin hazırladığı raporlara nazaran binlerce Uygur, Çin’in çeşitli bölgelerindeki fabrikalara götürülerek çalıştırılıyor.
Avustralya’daki enstitü, bu uygulama incelendiğinde güçlü zorla çalıştırma emareleri gösterdiğini belirtiyor.
Rapora nazaran bu fabrikalarda üretilen eserleri kullanan 80 ünlü firma var.
180’den fazla insan hakları örgütünün bu hususla ilgili yaptığı ortak açıklamada şirketlerin, Çin’in insan hakları ihlallerinde hisse sahibi olmaması için daha dikkatli olmaları gerektiği söyleniyor.
Çin’in bir milyon Uygur’u toplama kamplarında tuttuğu varsayım ediliyor. Çin ise bu suçlamaları reddediyor.
‘Bugüne kadar sadece kınama gördük’
Uygur İnsan Hakları Projesi Yöneticisi Ömer Kanat, memleketler arası şirketlerin Şincan’da iş yapmamasının, Çin hükümetinin kararlarını gözden geçirmek zorunda bırakacağını düşünüyor:
“Bugüne kadar sırf kınama gördük. Tesiri olan bir atılım yapılmadığı sürece Çin hükümeti bu türlü devam edecek.”
ABD bu ay Şincan’ı yöneten Çinli yetkililere ceza verdiği maddede, şirketlere de Şincan’da iş yapmama ikazında bulunmuştu.
İnsan hakları örgütlerine nazaran Çin’de zorla çalıştırılan Uygurlar ve başka Türk azınlıkların sayısı 1,8 milyonu bulabilir.
Çin dünyanın en büyük pamuk üreticilerinden biri ve Çin pamuğunun yaklaşık yüzde 80’i Şincan’dan geliyor.
İnsan hakları örgütleri bu nedenle Çin’den pamuklu eser alanların beşte birinin zorla çalıştırılan personeller tarafından toplanan pamuktan yapılan eser almış olabileceğini söylüyor.
Şincan’da üretilen pamuk Vietnam, Bangladeş ve Kamboçya üzere komşu ülkelerde de sıklıkla kullanılıyor.
İnsan hakları örgütleri Gap, Adidas, Tommy Hilfiger ve Calvin Klein üzere şirketlerin bölgede üretim yaptığı yahut eser tedarik ettiğini söylüyor.
Nisan ayında da H&M ve Ikea’nın bölgeden pamuk aldığı ortaya çıkmış, Ikea eser alımını durdururken H&M de Guardian’a yaptığı açıklamada bir iplik üreticisiyle dolaylı bir bağlantısı bulunduğunu ve bu alakanın gözden geçirileceğini söylemişti.
