“Kocaayak Efsanesi Gerçek Mi?, Michael Jackson Hala Hayatta Mı?, Düz Dünya Teorisinin Bilinmeyen Gerçekleri Neler?, Gizlenen Ufo Dokümanlarında Neler Var, 51. Bölgede Ne Saklanıyor? Ay’a Sahiden Ayak Basıldı Mı?, Derin Devleti Kim Yönetiyor?, Koronavirüs Laboratuvarda Mı Üretildi?” YouTube, bu sorulara karşılık arayan sayısız içeriği barındırıyor. Komplo teorisyenleri ve bilinmeze ışık tutmayı hedefleyen “araştırmacılar”, merak uyandırıcı görüntülerle her gün milyonlarca kullanıcı tarafından izleniyor. Pekala, YouTube bu durumdan şad mu dersiniz?
Düşündüğünüzde “Evet, onlar için izlenme mühletini artırmak, kullanıcıların platformlarında daha fazla vakit geçirmesini sağlamaktan daha kıymetli ne olabilir ki?” diyebilirsiniz fakat işin aslı bu türlü değil. YouTube komplo teorisyenlerinden, asparagas haberlerden ve kitleleri yanlış bilgilendiren içeriklerden çok rahatsız. Bilhassa Covid-19 ile gayret sürecinde, virüs ve salgınla ilgili türetilen gerçek dışı içerikler, YouTube yetkililerinin canını ziyadesiyle sıkmış durumda ve bu sorunu kökünden çözmek ismine özel bir algoritma üzerinde çalışılıyor.
YouTube, 2019 yılının ocak ayında uyguladığı bir sistemle, komplo teorisyenlerini ve asparagas habercileri geri planda bırakmak için bir çalışma yapmıştı. Hatta bu üslup içerikler izlendiği sırada, sağ tarafta önerilen görüntülerde, misal içeriklerin gösterilmemesi için de geliştirmeler yapmıştı. Çalışmalar birinci etapta bu üslup içeriklerin izlenme oranını %70 oranında düşürmeyi başarsa da vakit içinde algoritma işlemez hale geldi. Son olarak, geçtiğimiz aylarda Covid-19’a 5G kulelerinin neden olduğundan ve virüsün laboratuvar ortamında geliştirildiğinden bahseden görüntülerin sayısı artınca YouTube yöneticileri bu sorunu çözmenin artık bir mecburilik haline geldiği konusunda hemfikir oldu.
Mevzuyla ilgili yapılan akademik araştırmalara da değinelim. Berkeley profesörü Hany Farid ve grubu, YouTube’un komplo görüntülerini önerme sıklığının 2019’un başlarında, tam da YouTube güncellemelerine başladığında kıymetli ölçüde düşmeye başladığını keşfetti. 2020’nin başlarında yaptığı tahlil, bu önermelerin 2018’deki tepeden yüzde 40 oranında düştüğünü buldu. Farid ayrıyeten sürüngenlerin ortamızda yürüdüğünü (Reptilian Irk) savunan İngiliz müellif David Icke de dahil olmak üzere 10 kanalın tüm komplo tekliflerinin yüzde 20’sini oluşturduğunu keşfetti.
Kabul edelim, bu stil içerikler aslında birçoğumuzun ilgisini cezbediyor. Zira hepimiz, birilerinin bizden bir şeyler sakladığını, ardımızdan işler çevirdiğini düşünüyoruz ve gerçekleri öğrenmek istiyoruz. Büyük bir itimat sorunu yaşıyoruz öbür bir deyişle. Medyada, basında gördüğümüz ve duyduğumuz her şeyin, birileri tarafından işlendiğine, algılarımızı yönetmek için şekillendirildiğine inanıyoruz. Tam da bu noktada “İşte, gerçekleri açıklıyorum!” diyerek ortaya çıkan bireyleri de takip etme, izleme gereksinimi duyuyoruz. Bana nazaran zararsız komplo teorileri bir biçimde varlığını sürdürecektir; fakat hayati bahislerde kitleleri ilgilendiren, harekete geçiren içeriklerin ivedilikle filtrelenmesi gerekiyor. Bakalım YouTube bu biçim içerikleri denetim altına almayı başarabilecek mi?
Şinasi Furkan AVCI
twitter.com/snsfrknvc
