Yeni Bir Bilim Zıddı Hareket: Yok Olma İnkarcılığı

Bilim insanlarının birçok, şu anda gezegenin altıncı kitlesel yok oluş vakasının başlangıcına şahit olduğumuz konusunda hemfikir. Bu, dinozorların yaklaşık 66 milyon yıl evvel yok oluşundan bu yana gezegenin görmediği bir biyolojik çeşitlilik kaybı ölçeğinde gerçekleşiyor. Devasa asteroidlerin ve yırtıcı volkanların neden olduğu daha evvelki kitlesel yok oluş hadiselerinin bilakis, vakanın çok açık nedenleri var: İnsanların neden olduğu ormansızlaşma, kaçak avlanma, itlaf, avlanma, kirlilik, habitat tahribatı, istilacı cinslerin ortaya çıkması ve iklim değişikliği.

Fakat, kimi bireyler ve kümeler, bilimsel ispatlara farklı bir anlatımla direnmeye çalışıyor. Nature Ecology mecmuasında yayınlanan, memleketler arası bir etraf müdafaa grubu tarafından hazırlanan bir raporda, yeni jenerasyonu tükenme inkar tehdidinin öncelikle üç ana kategoriye uyduğu öne sürülüyor: “Cinslerin jenerasyonunun tükenmesi yüklü olarak tarihi bir sıkıntıydı“, “ekonomik büyüme tek başına yok olma krizini çözecek” ve “teknolojik ilerleme ve maksatlı müdafaa müdahaleleri yok olmanın üstesinden gelecektir“.

Yeni çalışma ayrıyeten, biyoçeşitlilik kaybıyla ilgili birçok bilimsel raporun, raporu eleştiren ve hem rapor muharrirlerinin itibarlarına hem de jenerasyonu tükenme tehdidi altındaki tiplerin toplam sayısını varsayım etme sürecine saldıran bir dizi fikirle karşılandığını tez ediyor.

Örneğin, geçen yıl mayıs ayında, Washington Examiner “kapitalizm, kuşağı tükenmekte olan cinsleri nasıl kurtaracak?” başlıklı bir makale yayınladı. Tıpkı hafta The Spectator, “Bu yok olma uyarısı bir mana tabir etmiyor” dedi. Geçen hafta, The Spectator yakın vakitte yayınlanan bir BBC belgeselini ele alan diğer bir öykü yayınladı: “David Attenborough’un ‘Extinction: The Facts’ belgeselinde size anlatılmayanlar!

Elbette, tartışma ve tenkit bilimsel sürecin gerekli bir modülü, lakin araştırmacılar, yok olma inkâr anlatısını zorlayan pek çok kişinin delillerle donanmış bilim insanı olmadığını ve âlâ niyetle hareket etmediklerini savunuyor.

Manchester Metropolitan Üniversitesi’nde müdafaa biyolojisi baş öğretim vazifelisi ve baş araştırma muharriri Alexander Lees, “global ekonomiyi daha sürdürülebilir bir istikamete götürme teşebbüsleri, statükoyu sürdürmek isteyen birtakım paydaşlar tarafından baltalanıyor” diyor ve ekliyor: “İklim değişikliğinin tesirlerini rutin olarak küçümsemeye çalışan tıpkı bireylerin birden fazla, biyolojik çeşitlilik kaybı krizini küçümseyen makaleler yazdı. İnkarcılar, hem yok oluşların hem de biyoçeşitlilik kaybının büyüklüğünü gizlemeye çalışıyor.

Yeni raporun araştırmacıları, bu artan hareketin nasıl önleneceği konusunda da birtakım fikirler sunuyor. Birinci olarak, yanlış bilgilendirme eforlarını engellemek için zati küçük bir platforma sahip olan bu çalışmaları görmezden gelmenin en yeterlisi olduğunu söylüyorlar. Fakat, büyük takipçi kitlelerine sahip olanlara, ölçülü bir cevap verilmeli. Bununla birlikte, gerçek ispat sunmaktan çok polemik yapmayı tercih eden zıt gazeteciler ve yazarlarla nahoş tartışmalara sürüklenmemek de değerli. Bunun yerine, bilim insanları cevaplarında sakin ve saygılı olmalı, tıpkı vakitte tezlerini destekleyecek delilleri olan sağlam uzmanlar olarak rollerini de güçlendirmeliler.

Gerçekler, muhafazayı savunan bilim insanlarının yanında, lakin rapora nazaran güzel bir anlatım ve sunum da bu çeşit eforları önlemek için anahtar bedeli taşıyor.