Dijital iletişim uygulamalarında kullanılan “uçtan uca şifreleme” metodunun rastgele bir münasebet ile kaldırılmasının Kişisel Bilgileri Müdafaa Kanunu (KVKK) ile irtibat özgürlüğüne ziyan verebileceği bildirildi.
Avrupa Birliğinin (AB), WhatsApp ve Signal üzere dijital irtibat uygulamalarında kullanılan uçtan uca şifreleme yöntemini terör ve güvenlik üzere münasebetlerle yasaklayacağı savlarının gündeme gelmesini kıymetlendiren uzmanlar, bu sistemin kullanıcıların data güvenliğinin devamı için gerekli olduğunu kaydetti.
Küresel Bilişim Derneği (BİDER) Lideri Şenol Vatansever, yaptığı açıklamada, çeşitli iletileşme programlarıyla bir bireyle sohbet edildiğinde uygulamada yerleşik olarak yer alan uçtan uca şifreleme özelliğinin kullanıldığını belirtti.
Bununla iletilerin, fotoğrafların, görüntülerin, sesli bildirilerin, dokümanların, durum güncellemelerinin ve aramaların öteki bireyler tarafından ele geçirilmesinin otomatik engellendiğini kaydeden Vatansever, “Bunun için rastgele bir ayarın aktifleştirilmesine gerek yok. Böylelikle, WhatsApp dahil olmak üzere ortadaki hiçbir taraf gönderilen içerikleri okuyamaz yahut dinleyemez. Bunun nedeni, uçtan uca şifreleme özelliğinin iletileri aygıtınızdan ayrılmadan evvel garanti altına alan ‘Signal’ şifreleme protokolüyle garanti altına alması ve kilidi açıp iletileri okuyabilmek için gereken özel anahtarın sadece mesajlaşan bireylerde bulunmasıdır. Yapılan değişiklik kullanıcıya gösterilmeden, bir sohbetin şifreleme durumu değiştirilemez.” diye konuştu.
Vatansever, uçtan uca şifrelenmiş her sohbetin eşsiz bir güvenlik koduna sahip olduğunu, bunun kişi bilgisi ekranında QR kodu ve 60 haneli bir numara olarak bulunduğunu belirtti.
Gönderilen bildirilerin uçtan uca şifrelenmiş olduğunu doğrulamak için sohbet eden şahısların kodları karşılaştırabileceğine dikkati çeken Vatansever, sohbet edilen kişinin ismine dokunulduğunda açılan kişi bilgisi ekranında “QR kodu” ve 60 haneli numaranın rahatlıkla göründüğünü kaydetti.
Yeşil onay işareti görülmeli
Vatansever, sohbet edilen kişinin telefonundaki kodun tarandıktan sonra karşılaştırılabileceğini vurgulayarak, “Bu tarandığında kod doğruysa yeşil bir onay işareti görülür. İki tarafın da kodları eşleştiyse diğerlerinin bildirileri okuyamadığından ve aramaları dinleyemediğinden emin olunabilir.” tabirlerini kullandı.
AB’nin WhatsApp gibisi uygulamalarda uçtan uca şifreleme sistemini yasaklayacağı argümanların güçlü bir biçimde dillendirildiğini, Almanya’da şifreli yazışmalarının istihbarat kurumları tarafından okunabilmesine imkan tanıyan tasarının Bakanlar Konseyi tarafından geçen ay kabul edildiğini anımsatan Vatansever, şu bilgileri verdi:
“Haberlerde, kelam konusu uygulamaların, terörle gayret kapsamında bireylerin daha rahat izlenebilmesi için uçtan uca şifreleme sistemini açabilecek bir genel anahtarın servis sağlayıcıları tarafından yapılmasının zarurî hale getirileceği belirtiliyor. Açıkçası uçtan uca şifrelemenin kaldırılmasında terörle gayret münasebeti bana çok inandırıcı gelmiyor. Teröre bulaşmış şahısların WhatsApp’ın uçtan uca şifreleme özelliğine güvenerek açık açık yazışma yapacaklarını düşünmenin gerçekçi bir tarafı yok. Dünyada emniyet güçleri ve istihbarat teşkilatları çok daha gelişmiş usullerle gerekli takipleri gerçekleştiriyor. Uçtan uca şifreleme için bir yasak AB vatandaşlarının özel hayatlarına müdahale savlarını güçlendirecektir. AB Genel Bilgi Muhafaza Yönetmeliği (GDPR) kapsamında bu bahsin nasıl değerlendirileceğini de izlemek gerekiyor.”
KVKK Uzmanı, avukat, orta bulucu Murat Keçeciler ise AB yetkililerinin güvenlik münasebeti ile uçtan uca şifreleme yapan kuruluşlardan bağlantının içeriğini, takibini ve dataları güvenlik güçleri ile paylaşılmasını sağlayacak bir düzenleme hazırlığı içinde olduklarının anlaşıldığını söyledi.
Misal tartışmaların 11 Eylül taarruzlarından sonra ABD’de yaşandığını söz eden Keçeciler, terörle gayret kapsamında bu ülkedeki düzenlemeler sonucu kişi güvenliği, özel hayatın saklılığı ve haberleşme hürriyeti üzere birçok kavramın ihlal edildiği bir devir yaşandığını bildirdi.
Keçeciler, dataların güvenliği, kişilik hakkı ve haberleşme hürriyeti ile terör faaliyetlerinin önlenmesi yahut hareket sonrası faillerin yakalanması ve cezalandırılması gayeleri ortasında bir çatışmanın kelam konusu olduğunı lisana getirerek, “Özellikle terör saldırısı faillerinin cep telefonlarının imajlarının alınması ve dijital olarak kanıt sayılması noktasında telefonlarda bulunan şifrelerin kırılması için Apple ve öteki telefon üreticisi firma ile FBI birçok kere karşı karşıya gelmiştir.” değerlendirmesini yaptı.
Bilginin ticari bir meta haline gelmesi ile güvenliğin farklı bir boyut kazandığını kaydeden Keçeciler, şöyle devam etti:
“WhatsApp üzere uygulamalarda kullanılan uçtan uca şifreleme teknikleri, bireylerin bu uygulamaları tercih etmeleri açısından çok kıymetlidir. Şahıslar, paylaşım ve irtibatın güvenliğinin temin edilmesine değer vermektedir. Bu uygulamalar ile şahıslar özel hayatlarına dair birçok datayı paylaşmaktadır. Bunlara ek olarak haberleşme hürriyeti kapsamında irtibatın mahremiyetinin sağlanmasını talep etme ve beklemeleri de çok doğal. Bu teknolojilerin sağladığı bu mahremiyetin berbat niyetli bireyler tarafından suiistimal edilmesi, kendi ziyanlı gayeleri doğrultusunda kullanıldıkları savları yaygınlaştı. Bu nedenle bu kurumlardan güvenlik güçlerine verilecek genel bir şifre anahtarı ile trafiğin ve içeriklerin güvenlik güçlerince denetim edilmesine ait düzenlemeler yapılması tartışılmaktadır.”
Avukat Keçeciler, kamu sistemi ve güvenliği ile temel haklar ortasında sağlıklı bir istikrar kurulması gerektiğini de vurgulayarak, “Uçtan uca şifrelemenin kaldırılması üzere uygulamaların kabahati tedbire yahut suçluları yakalama maksadıyla denetlenmesi, cürümle çabada beklenen tesir ve gayesi çok sağlamayacağı kanaatindeyim. Dark web olarak tanımlanan alanda zati çok farklı yol ve imkanlar ile hatalıların birbirleriyle bağlantı kurmaları mümkündür. Bu nedenle kelam konusu düzenlemeler ile kişi güvenliğinin, düzenleme sonucunda elde edilmesi sıkıntı bir emel için sarsılması ve örselenmesi uygun düşmeyecek, hukuk devleti ve demokrasi fikri yara alacaktır.” halinde konuştu.
“Bluetooth, mümkün olduğunca kapalı tutulmalı”
Dijital medya uzmanı Huzeyfe Erdinç ise şifreleme teknolojisinin hakikat kullanıldığında güvenlik zincirinin kırılmasının imkansız hale geldiğini söyledi.
Uçtan uca şifrelemenin bildirilerin şifresinin alıcı dışında çözülememesine imkan sağladığına dikkati çeken Erdinç, “Şifrelenmiş bir bildiride metni değiştirmek imkansızdır. Uçtan uca şifrelemenin uygulamalardan kaldırılması berbat aktörler ve servis sağlayıcıların iletilerinize rahatlıkla ulaşmasına ve bilgileri toplamaya imkan sağlar. Böylelikle şifrelenmemiş bir bildiride önemli bir risk ortaya çıkıyor.” sözlerini kullandı.
Erdinç, üçüncü bireylerin iletilere erişmesini önlemek için gerekli olan uçtan uca şifreleme özelliğinin güvenlik ve kapalılık açısından tek değişken olmadığını da aktardı.
Vatandaşların dijital dünyada bilgilerini korumak için yapmaları gerekenleri şöyle özetledi:
“Vatandaşlar, gerekli haller dışında telefonlarının tuş kilidini kesinlikle kullanmalıdır. Şahıslar, aygıtlardaki hassas bilgileri şifrelemeleriyle bir arada yükledikleri uygulamaların neler yaptığını ve trafikleri izleyebilirler. Telefondaki dataları korumak için bluetooth özelliğinin gereksinim dışında mümkün olduğunca kapalı tutulması gerekir. Telefonunu ziyanlı virüs ve taarruzlardan korumak için esas fiyatlı ve fiyatsız uygulamalar mevcut. İsteyenler, bu programları güzel araştırarak, gereksinimlerine nazaran edinebilirler.”
