Çanakkale Boğazı’nın çıkışında Dalyan köyü yakınında yer alan ve Roma kolonisi olduktan sonra bir liman kentine dönüşen Alexandria Troas, 1 ila 4’üncü yüzyıllarda giderek büyüyen güçlü bir iktisada sahip oldu.
Nüfusu bu devirde 100 bin civarına ulaşan fakat iktisadının zayıflamasıyla küçülmeye başlayan kent, 9’uncu yüzyıl sonunda büyük ölçüde terk edildi.
Antik kentin merkezi pozisyonundaki forum içindeki polygonal yapı, podyumlu salon ve tapınak, odeon, hamam ile tiyatro üzere yapılar, bugüne kadar ulaşan kalıntılar ortasında bulunuyor.
Hafriyatta vazifeli arkeologlar, yeni buluntular için teknolojinin imkanlarından da yararlanarak çalışmalarını sürdürüyor.
Ankara Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Hafriyat Lideri Prof. Dr. Erhan Öztepe, yaptığı açıklamada, bu sene daha evvel açılan alanlarda mimari belgeleme çalışmaları yaptıklarını söyledi.
Çağın teknolojisini kullanıp yapıların üç boyutlu yapılandırılması ve modellendirilmesi üzere süreçlere yöneldiklerini belirten Öztepe, şu bilgileri paylaştı:
“Çalışmalarımızda drone kullanıp bölgenin hava fotoğraflarını çekiyoruz. Birtakım programlar ile antik kentin teknolojik imkanlarla sanal ortamda ayağa kaldırılması çalışmalarını gerçekleştiriyoruz. Bunlara ilaveten bu yıl takımımıza Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinden (ÇOMÜ) bir jeofizik grubu de katıldı. Jeofizik takımımız, forum alanında jeoradar tekniklerini kullanarak toprak altının bir nevi röntgenini çekerek, toprak altında olabilecek mümkün kalıntıların yerlerini, boyutlarını, uzunluklarını, nereye kadar uzandığını, yayılım alanlarını tespit etmeye çalışıyor. Onların oluşturdukları bu haritaları arkeolojik datalarla destekleyebilmek için o alanlarda denetim sondajları da yapmaya başladık. Böylelikle nitekim bu jeoradar bilgilerinin bizim alanla ilgili gerçekliğini arkeolojik olarak test etmiş olacağız.”
Teknolojik imkanlarla birkaç yeni alanı test ettiklerini aktaran Öztepe, kısa bir vakit diliminde küçük sondajlar ile hafriyata hazırlık basamağına geçmeyi planladıklarını lisana getirdi.
“Çalışmalar çok önemli ve önemli”
Öztepe, bölgede 2004’te Alman arkeologlar tarafından da benzeri toprak altı görüntüleme çalışmaları yapıldığını anlattı.
Merkezi hamamlar ile üstteki alanda bulunan tiyatroya kadar olan kısımda yürütülen çalışmalara ilişkin bilgilere sahip olduklarına işaret eden Öztepe, “Çalışmalar çok önemli ve değerli. Bir bakıyorsunuz, birbirini dik kesen sokakların izleri var, onları takip edebiliyorsunuz. Ortalardaki kısımları, adaları, parselleri ve bu parsellerde az çok yerleşmiş olan binaların kimilerinin izlerini görebiliyorsunuz.” dedi.
Teknolojik çalışmaların ilerleyen süreçte tahminen hafriyat yapmadan bile kentin planını çıkarma konusunda yardımcı olacağına değinen Öztepe, “Çünkü her yeri kazma bahtımız yok. Buna ne vaktimiz ne de iş gücümüz yetebilir.” sözlerini kullandı.
Prof. Dr. Öztepe, jeofizik ve mimari kümelerle kentin topografik haritasının çıkarılmasına da başladıklarını, bu çalışmayı birkaç yıl içinde sonuçlandırmak istediklerini aktardı.
Bu sene yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınından ötürü kısıtlı bilim insanıyla çalışma yürüttükleri için hafriyat konutundaki çalışmalara da tartı verdiklerini kaydeden Öztepe, “Özellikle son 5 yıldır depomuzu düzenleme çalışmalarına bu yıl da devam ediyoruz. 3 yıl kadar süren bir çalışmayla seramik malzemeyi elden geçirdik, tasnif ettik, fotoğrafladık, bir kısmı çizildi ve arşivledik. Bunlarla işimiz bitti. Artık taş yapıtlara geçtik. Mermer ve öteki türlü eserler tekrar elden geçiyor, etiketleniyor, fotoğraflanıyor ve büsbütün kayıt altına alıyoruz.” diye konuştu.
Antik liman bölgesinde karşılama merkezi hazırlanmasına yönelik mimar takımının çalışmasından bahseden Öztepe, binanın onarımı ve etraf düzenleme çalışmasıyla ilgili proje hazırlanarak ilgili muhafaza heyetine sunulacağını, gerekli müsaadeler alındıktan sonra finans kaynaklarını araştıracaklarını kelamlarına ekledi.
