Güvenlik güçlerinin son devirde aktif biçimde kullandığı İHA’lara ait çalışmalar sürat kesmeden sürüyor. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) uyumundaki çalışmalarla güvenlik güçlerinin kullanımına farklı konseptlerde yeni araçlar sunulması hedefleniyor.
Bir müddettir farklı bir İHA konsepti üzerinde çalışmalarını sürdüren Nurol BAE Systems Hava Sistemleri AŞ (BNA), yakın vakitte gerçekleştirilecek birinci uçuşa hazırlanıyor.
Bahisle ilgili açıklama yapan BNA Genel Müdürü Eray Gökalp, 4 yıllık geçmişe sahip şirket bünyesinde, Türkiye ve dünyada havacılık dalındaki gelişmeleri yakından takip ettiklerini söyledi.
İleride kullanımı yararlı olacak, farklılık yaratacağı düşünülen yeni teknolojilere yatırım yaptıklarını belirten Gökalp, bunları Türkiye’nin kabiliyetleri ortasında almak istediklerini bildirdi. Gökalp, şöyle konuştu:
“Sistem düzeyinde ‘uçuş emniyet kritik’ diye tanım edilen ve rastgele bir arıza ya da kaybında ölümcül kazalara sebep olacak sistemleri özgün olarak geliştirmeyi amaçlıyoruz. Bunlar ortasında uçuş ve motor denetim sistemlerini, yakıt sistemlerini sayabiliriz. Bu kapsamda Ulusal Muharip Uçak, Hürjet, Özgün Helikopter programlarımız gaye alanımızda yer alıyor. Yenilikçi teknolojiler mevzularında da Ar-Ge faaliyetleri yürütüyoruz. Bir mühendislik yol haritası hazırladık. Geçen yıl sanal kokpit konusunda yaptığımız Ar-Ge çalışması İngiltere’de BAE Systems Teknoloji Yarışı’nda inovasyon mükafatına kıymet bulundu.”
Misyona bağlı olarak havada hal değiştiriyor
Mühendislik yol haritalarında yer alan projelerden Alesta İHA’nın kavramsal dizaynını ortaya koydukları bilgisini veren Eray Gökalp, Türkiye’de İHA alanında büyük firmaların stratejik, taktik ve akın konseptlerinde misyon yapabilen çok önemli sistemler geliştirip kullanıma sunduklarını aktardı. Alesta’nın başka İHA’lardan farklı bir konfigürasyona sahip olduğunu belirten Gökalp, şu değerlendirmede bulundu:
“Aracımız döner kanatlı yapıya sahip. Kanatların dik konumunda dikine iniş-kalkış yapabiliyor. Düz uçuşa geçtiğinde ise kanatlar yatay duruma geçerek sabit kanatlı uçak modunda uçabiliyor. Avantajı, sabit kanatlı uçak ile helikopterin uçuşlarının avantajlarını bir ortada görebiliyorsunuz. Sabit kanatlı bir aracın gereksinim duyduğu bir piste muhtaçlığı yok. Birebir vakitte bir helikopter üzere iniş-kalkış yapabiliyor. Düz uçuş moduna geçtiği vakit sabit kanadın yarattığı kaldırma kuvvetinden faydalanarak helikopterlere nazaran daha uzun aralıklarda uçuş gerçekleştirebiliyor. Bu özel ve sıkıntı bir sorun. Geçiş modları dediğimiz, kanadın dikeyden yataya geçişinde ve sert rüzgarlar altında uçağı stabil tutabilmek ve uçurabilmek çok önemli mühendislik birikimi gerektiriyor. Firmamızda ortalama 16 yıllık deneyime sahip kıymetli bir takımımız var. Onların kabiliyetleri sonucunda bu düzeylere gelebildik.”
Daha büyük ve beşerli konsept de gündemde
Alesta’nın büsbütün etraf dostu elektrikli motor ve itki sistemine sahip olduğunu, tam otonom biçimde tüm vazifeleri icra edebildiğini anlattan Eray Gökalp, ilerleyen süreçte Alesta’nın daha büyük versiyonlarını geliştirmeyi, hem beşerli hem insansız uçabilen bir araca dönüştürebilmeyi hedeflediklerini kaydetti. Yakın gelecekte hava taksilerin de konuşulduğunu söyleyen Gökalp, “Meskun mahallerde İHA’ların uçuş kısıtlamaları var. Bunları da yenebilmek ismine hem beşerli hem insansız uçabilecek özellikte araç olacak.” dedi.
Alesta’nın yer testlerini 1-2 hafta içinde tamamlayacaklarını vurgulayan Gökalp, şu tabirleri kullandı:
“Proje bu ay sonu, ağustosun birinci haftalarında uçuş testlerine geçecek. Bu haliyle buna konsept versiyon ismini veriyoruz. Nispeten ufak bir uçak. Burada emelimiz konsepti potansiyel kullanıcılara tanıtmak ve daha büyük performanslı uçakları bu konfigürasyon temelinde geliştirebilmek. Uçuş testlerine önümüzdeki haftalarda başlayacağız. Bu konfigürasyon talep edilirse hizmete alınması en geç sene sonuna kadar olabilir.”
Gökalp, Alesta’nın değişik yararlı yükler ve sensörler entegre edilerek keşif-gözetleme, istihbarat, afet ve yangınla çaba üzere misyonları yerine getirebileceğini söyledi.
8 kilogram yararlı yük taşıyabilen aracın, kâfi bulunması halinde 2021 başında seri üretime başlayabileceğini belirten Gökalp, “Müşterimiz daha büyük kapasiteli bir uçağa gereksinim duyuyorsa, mesela ’30-50-100 kilogram yararlı yük taşımak istiyorum, kargo taşımak, farklı vazife operasyonları yapmak istiyorum’ derse daha büyüğü de ek 1 seneye kadar hazır olur.” diye konuştu.
Mahzurdan kaçınma, sanal gerçeklikle denetim
Eray Gökalp, SSB’nin gemiye iniş-kalkış yapabilen araçları da içeren farklı İHA konsept çalışmaları bulunduğunu, bunlar için de hazırlıklı olacaklarını lisana getirdi.
Alesta’nın vazife sırasında önüne çıkan tanımsız bir manisi otomatik tespit edip kaçınma hareketi yapabileceğini anlatan Gökalp, “Bir sonraki versiyonunda sanal gerçeklikle aracın denetimini de devreye alacığız. Sanal kokpitle kazandığımız mükafata ait projeyi geliştiriyoruz. O projeyi İHA kullanımında da gösteriyor olacağız. Teknolojik yenilikleri bu araçla yakın vakitte tanıtacağız.” dedi.
Aracın 20 kilometrelik uçuş menziline sahip olduğunu ve bu aranın artırılabildiğini, suratının da saatte 120 kilometreyi bulduğunu aktaran Gökalp, “Uçuş denetim algoritmalarına sahip olduğunuz sürece daha büyük, daha süratli, daha fazla yararlı yük kapasiteli araçları çok süratli halde gerçekleştirebiliriz.” diye konuştu.
BNA’nın İngiliz ortağı BAE Systems’in bu araç ve teknolojiyle çok ilgilendiğine dikkati çeken Gökalp, şunları kaydetti:
“İngiltere’de bu teknolojinin pazarlanması konusunda da birlikte çalışmayı bize teklif ettiler. Bu uçağın yalnızca Türkiye’de değil, birebir vakitte Avrupa’da da satışı BAE Systems’in pazar ağı kullanılarak çok rahat mümkün olabilecek. Bu yıl büyük havacılık tertiplerine katılmayı hedeflemiştik ancak salgın nedeniyle iptal edildiler. Yalnızca Avrupa değil, dünyanın birçok noktasında bu teknolojiyi tanıtabileceğiz. Döner kanatlı bu cins sistemleri geliştiren birkaç firma var. Hatta seri üretime de geçmiş değiller, geliştirme aşamasındalar. Yalnızca Türkiye’de değil, yurt dışında da çok önemli pazarı olacağını düşünüyoruz.”
