Hasat Sonrası Fizyolojisi ve Mekanizasyonu Kısmı Mühendisi Dr. Mehmet Cengiz Arslanoğlu, AA muhabirine, Ziraî Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğünün özel dal Ar-Ge programı kapsamında bir firmayla geliştirdikleri yeni sistemin ayrıntılarını anlattı.
Arslanoğlu, “Kontrollü Atmosfer Kutularının Ortam Değişkenlerini İzleme Projesi”nde, soğuk hava depolarında kullanılan denetimli atmosfer kutularında eserlerin daha uzun mühlet depolanmasının amaçlandığını söyledi.
Günümüzde bu kutuların oksijen ve karbondioksit ölçülerinin günlük olarak denetim edildiğinin altını çizen Arslanoğlu, “Bu kutuların iki yanında bulunan yerlerden bir enjektör iğnesi yardımıyla kutu içindeki oksijen ve karbondioksit düzeyini ölçmek zorundayız. Bu bilhassa onlarca, yüzlerce kutunun istiflendiği soğuk hava depolarında sorun haline geliyor. Zira bu kutuların tamamından oksijen ve karbondioksit kıymetlerini ölçmek mümkün değil.” diye konuştu.
“Yeni sistemle tüm kutular anlık takip edilecek”
Şu an işletmelerde kullanılan sistemle yalnızca eserlerin bulunduğu depoların sıcaklık ve nem denetiminin yapılabildiğini aktaran Arslanoğlu, yeni sistemle eserlerin ayrıyeten oksijen ve karbondioksit kıymetlerinin de izlenebildiğini söz etti.
Yeni sensör sisteminin üreticiye çok değerli kazanımlar sağlayacağını da vurgulayan Arslanoğlu, şöyle konuştu:
“Özellikle kimi meyveler hasat edildikten sonra teneffüs faaliyetlerine devam ediyor. Bu kutularda membranlar yardımıyla teneffüslerini denetim altına almaya çalışıyoruz. Lakin kutuların kapağının açılmaması gerekiyor. Hasebiyle biz eserlerin durumunu göremiyoruz. Koruma depolarında her bir kutuyu ölçmek imkansız. Bunun için farklı bir iş gerekiyor ve uzun mühlet alıyor. Münasebetiyle ortamdaki oksijen ve karbondioksit kıymetlerini sıcaklık ve nem kıymetleriyle birlikte bir bilgisayar sistemine aktaran bu sensörleri düşündük. Daha sonra özel dal Ar-Ge projesiyle bu hayata geçti. Bu yeni sistemde kullandığımız araçlar, kutu içindeki sıcaklık, nem, oksijen ve karbondioksiti takip edebileceğimiz bir sensör kümesi. Cihaz ortamdaki sıcaklık, nem, oksijen ve karbondioksit derecesini ağ geçidine, oradan da bir bilgisayar sistemine aktarıyor. Böylece hem kutular içindeki eserlerin durumları hem de bir mühlet sonra eserin ne kadar müddet dayanabileceği konusunda ölçümler yahut iddialar yapmak mümkün olacak. Hasebiyle eser çürümeden, bozulmadan üreticiye bir ikaz yapılmış olacak.”
“Dünyada bu aygıtın bir öbür örneği yok”
Arslanoğlu, sensörün prototipinin hazırlandığı sırada kutu içerisinde bulunan meyve yahut sebzelerin su içeriğinin yüksek olması ve depoların fiziki yapısı nedeniyle kablosuz internet kullanamadıklarına dikkati çekti.
Bu nedenle dünyada yeni kullanılmaya başlanan uzun uzaklıklı radyo frekansını kullandıklarını belirten Arslanoğlu, şunları kaydetti:
“Bu uzun aralı radyo dalgaları aracılığıyla sensörleri kullanıp sisteme ağ geçidi ile temas kuruyoruz. Kutu içerisindeki sensörler bu radyo frekansını kullanarak aldığı sıcaklık, nem, oksijen ve karbondioksit ölçümlerini sisteme, sistem ise kullanıcının her yerden bağlanarak eserlerin anlık durumunu görmesini sağlıyor. Soğuk hava depolarında sıcaklık ve nem takip sistemleri var. Tekrar farklı bir aygıt olarak karbondioksit ve oksijen üzere gazları ölçen aygıtlar var. Lakin bunu tek bir kart üzerinde yapan birinci aygıt bizim ürettiğimiz aygıt. Dünyada bu aygıtın bir diğer örneği yok. Yeniden dünyada bu kutuların kullanıldığı ülkelerden de bu aygıta talep olacağını düşünüyoruz.”
“Sistemle eserlerin durumu dünyanın her yerinden izlenebiliyor”
Projenin geliştirilmesindeki asıl gayenin hasat kayıplarını azaltmak olduğuna değinen Arslanoğlu, sistem sayesinde çok daha az eserin çöpe gitmesinin sağlanacağını söyledi.
Sensörler sayesinde eserlerin bozulma yahut çürüme yaşanmadan üreticinin bilgisi olacağını hatırlatan Arslanoğlu, “Ürünlerde rastgele bir bozulma emaresi olduğunda eserin çabucak pazarlanmasını tavsiye edebileceğiz. Bu da eser çöpe gitmeden tüketiciye sağlam formda ulaşmasını sağlayacak. Ülkemizde hasat sonrası kayıplarının oranı yüzde 25-30 düzeylerine çıkıyor. Eserlerde bu kutuları kullanarak hem ömrünü uzatıyoruz hem de sensörler sayesinde ortam değişkenlerini izleyerek hasat sonrası kayıpları azaltmayı hedefliyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Arslanoğlu, sistemdeki sensörlerin ana kartının büsbütün yerli imkanlarla geliştirildiğini belirterek, “Yine bu sensörün irtibat kurduğu kartın hem tasarımı hem de yazılımı yerli imkanlarla geliştirildi. Bu yazılım aracılığıyla dünyanın farklı bölgelerindeki soğuk hava depolarındaki atmosfer denetimli kutularında bulunan eserlere ilişkin sıcaklık, nem, oksijen ve karbondioksit bedellerini görebiliyoruz. Münasebetiyle eserin sıhhati hakkında oturduğumuz yerden internet aracılığıyla bilgi sahibi olmamız mümkün.” dedi.
