Çin ve ABD ortasındaki ticaret savaşı kızışırken TikTok da bundan nasibini alacak üzere gözüküyor.
ABD ve Avustralya uygulamayı yasaklamayı gözden geçirirken Hindistan ise Çin ile yaşadığı siyasi kriz nedeniyle uygulamayı yasakladı.
TikTok nedir?
Bir dakika ve daha kısa görüntülerin yayımlandığı bir toplumsal medya uygulaması.
Çok sayıda müzik ve filtre seçeneği içeren uygulamada kullanıcılar daha çok dans koreografileri ve sistem yer alan müziklere ya da konuşmalara uygun taklitler yapmayı tercih ediyor.
Ne kadar büyük?
2019 yılından beri uygulama genelde akıllı telefonlarda en çok indirilen programlardan biri oldu.
Bilhassa pandemi ile bir arada TikTok ile Çin’den erişilebilen kardeş uygulaması Douyin’in dünya çapında iki milyar kere indirildiği ve 800 milyon faal kullanıcıya sahip oldukları iddia ediliyor.
En çok Hindistan’da akabinde da ABD’de kullanılıyor.
Çin ile alakası ne?
ABD merkezli 2014 yılında kurulan Musical.ly’ye çok misal bir uygulama 2016 yılında Çinli teknoloji devi Bytedance tarafından Çin’de Douyin isminde bir uygulama olarak piyasaya çıkarıldı.
Bytedance, global olarak bu uygulama için TikTok ismini kullanmayı tercih etti.
Bytedance, Musical.ly’yi 2018 yılında satın aldı ve TikTok operasyonun içine dahil etti.
Şirket, algı olarak Çin sahipliğinden TikTok’u uzaklaştırmak için Disney’in eski kıdemli yöneticilerinden Kevin Mayer’ı CEO olarak atadı.
TikTok ne kadar bilgi topluyor?
TikTok, hangi görüntülerin izlendiği ve hangileri hakkında yorum yapıldığı, lokasyon verisi, telefon modeli ve kullanılan işletim sistemi, klavye kullanım alışkanlıkları üzere çok sayıda datayı topluyor.
Uygulama kullanıcıların telefonlarında kopyala ve yapıştır yaptıkları araçları ve kaynağı takip ettiği için eleştirilirken Reddit, LinkedIn, New York Times ve BBC News üzere çok sayıda uygulamanın da benzeri bir takibi gerçekleştirdiği biliniyor.
TikTok’un gerçekleştirdiği bu data depolama Facebook üzere bu alanda olumsuz bir unvana ship çok sayıda toplumsal medya platformuyla kıyaslanabilir.
En son olarak İngiltere’nin bilgi saklılığı ile yükümlü olan gözlemevi de TikTok hakkında soruşturma açtığını duyurdu.
Çin TikTok’u casusluk için kullanabilir mi?
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, uygulama kullanıcılarını ‘verilerinin Çin Komünist Partisi’nin eline düşebileceği’ gerekçesiyle uyardı.
TikTok ise ısrarla bilgileri Çin’in dışında topladığını ve tuttuğunu lisana getiriyor.
Şirketin Avrupa, Ortadoğu ve Afrika bölgesinin kamu siyasetinin başında olan Theo Bertram, BBC’ye yaptığı açıklamada “Sürekli Çin hükümetinin boyunduruğu altında olduğumuz suçlaması büsbütün yanlış” dedi.
Lakin Huawei üzere TikTok hakkındaki bu savlar da Çin hükümetinin ByteDance şirketinden yabancı kullanıcıların bilgilerini isteme hakkını eline veren kanundan kaynaklanıyor.
2017 yılındaki Çin Ulusal Güvenlik Maddesi’ne nazaran rastgele bir tertibin ya da vatandaşın istihbarat çalışmalarına katkı sunması mecburî.
Bertram ise Çin hükümetinden bu türlü bir talep gelmesi halinde karşılıklarının ‘Hayır’ olacağını söylüyor.
Fakat bunun ByteDance şirketi için sonuçları olabileceği ihtarında bulunanlar var.
Şirketin Toutiao ismindeki uygulaması 2017 yılında 24 saat byounca ‘pornografik ve müstehcen içerik’ yaydığı gerekçesiyle yayından alınmıştı.
TikTok Çin propagandası için kullanılabilir mi?
Uygulama ile ilgili bir başka tasa ise sansür.
Çin, vatandaşlarının dışarıya erişimini engelleyen sistemiyle dünyanın en hudutlu internetlerinden birine sahip.
Geçen yıl Guardian gazetesi Çin hükümetinin talebi doğrultusunda TikTok’un siyasi olarak hassas birtakım içeriklerin kaldırdığını ya da yasakladığını haberleştirmişti.
Washington Post gazetesi ise altı şirket çalışanıyla görüşerek yaptığı haberinde işaretlenen kimi görüntüler hakkında son kelam söyleme hakkının Çin’deki moderatörlerde olduğunu belirtmişti.
ByteDance ise haberlerde yer alan birçok uygulamanın artık yürürlükte olmadığını açıkladı.
