Orman Sanayi Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Ertaş’ın proje ekibiyle birlikte geliştirdiği fenolik reçine projesi, TÜBİTAK Araştırma Takviye Programları Başkanlığına (ARDEB) 2020 yılı birinci devrinde yapılan 1964 proje başvurusu ortasından dayanak almaya da hak kazandı.
“Ham Reçineden Doğal Terpen-Rosin Fenolik Reçinelerin Sentezi, Polimerizasyonu ve Karakterizasyonu” başlıklı projeye gelecek destekle üniversite bünyesinde gerekli aygıtlar alınarak üretime de başlanmasına yönelik gerekli hazırlıklar yapıldı.
BTÜ Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Kimya Mühendisliği Kısmından Doktor Öğretim Üyesi Ömür Aras ve BTÜ Orman Sanayi Mühendisliği Kısmından Öğretim Görevlisi Doktor Çağatay Taşdemir’in araştırmacı, Naile Angın’ın ise bursiyer olarak katılacağı projenin 30 ayda tamamlanması planlanıyor.
Doç. Dr. Murat Ertaş, odun dışı orman eserleri konusunda âlâ bir altyapıları olduğunu, bu alanda da çalışmalar yaptıklarını söyledi.
Reçinenin odun dışı orman eseri olduğunu belirten Ertaş, “Reçineden günümüzde maalesef çok fazla faydalanamıyoruz ve dışa bağımlıyız. Bizim projedeki gayemiz, bu eseri yerli ve ulusal kaynaklarımızla kendi teknolojimizle üretmek ve birebir vakitte katma bedeli yüksek olan eserlere dönüştürmek.” dedi.
“100 milyon doların üzerinde maalesef ithalata para vermişiz”
Ertaş, Türkiye’nin reçine konusunda değerli bir potansiyeli olduğuna işaret ederek, şöyle konuştu:
“Ülkemizde bu manada kızılçam ve kıyı çamının çok büyük potansiyeli var ve yaklaşık 5,8 milyon hektarlık bir kızılçam alanımız var. Bunun 100 bin hektarı reçine üretimine elverişli. Münasebetiyle biz bu eseri kendi imkanlarımızla üretebiliriz. 1970’lerden sonra reçine üretimi yavaşlamış ve durmuş, zira çok yanlış teknikler kullanılmış. Ar-Ge ve Ür-Ge çalışmaları yapılmamış, gelişen teknoloji takip edilmemiş ve reçine üretimi sonlandırılmış, dışa bağımlı hale gelmişiz. 2013 yılından sonra da reçine üretimi tekrardan Orman Genel Müdürlüğünün hareket planına giriyor ve üretim başlıyor fakat şu an istenilen ölçüde değil.”
Türkiye’de akma reçine olarak bilinen reçinenin yılda 200 ton civarında üretildiğini aktaran Ertaş, şöyle devam etti:
“Ekstraksiyon reçinesi üreten ve bizim proje bahsimiz olan, bir tane fabrika var ve bu da yılda yaklaşık 500 ton civarında bir üretim yapıyor. Bunlar maalesef ham eser olarak piyasaya sunuluyor. Bu da eserin katma kıymetinin düşük olmasına ve dışa bağımlılığın artmasına neden oluyor. TÜİK’in sayılarına baktığımız vakit yılda yaklaşık 24 bin ton civarında fenolik reçine ithal etmişiz. Toplam reçine türevlerine baktığımız vakit bu da yaklaşık iki katı 50 bin ton civarında. Bunun nakdî bedeline baktığımız vakit fenolik reçine olarak yaklaşık 54 milyon dolarlık bir bedel ödemişiz. Tüm reçineye baktığımız vakit da 100 milyon doların üzerinde maalesef ithalata para vermişiz.”
“Yerli ve mili bir eser elde edeceğiz”
Doç. Dr. Murat Ertaş, reçine üretiminin yeterli kıymetlendirilmesi gerektiğini belirterek “Türkiye’de reçineyi ham olarak üretiyoruz. Bunun ayırması, destinasyonu ya da türevlendirmesi yapılmıyor. Biz birinci kademe olan ham reçineyi alıp, bunu organik sentez tepkileriyle türevlendirip fenolik reçineye dönüştürmek istiyoruz. Fenolik reçineye dönüştürdüğümüz zaman daha katma bedelli, ısıya karşı daha dirençli, yumuşama noktası daha yüksek ve kullanım alanı daha da geniş olan bir esere dönüştürmüş oluyoruz. Münasebetiyle bu eserde çeşitlilik artacak hem de bu esere olan talebi iç ve dış pazarda karşılayabileceğiz.” ifadelerini kullandı.
Reçinenin kullanım alanlarının çok geniş olduğuna değinen Ertaş, şu bilgileri verdi:
“Reçine birçok alanda kullanılıyor. Bunların içinde kağıt sanayi, mürekkep sanayi, boya sanayi, elektrik ekipmanları ve harp sanayisi var. Otomotiv endüstrisinde, kauçuk ve plastik endüstrisinde, beyaz eşya bölümünde de kullanılıyor. Biz bu alandaki boşluğu gördükten sonra bir proje hazırlığına giriştik. Bunu üniversite-sanayi iş birliği kapsamında yaptık, yani bir kolunda bunu üretmeye hazır halde ham unsur tedariki yapacak olan bir özel dal var. Dolayısıyla biz laboratuvar ortamında ön deneme sonuçlarını başarılı bir biçimde elde ettik ve eserimiz kesin olarak sonuçlandırıldı. Bunu da proje yazarak TÜBİTAK’tan 500 bin lira civarında bir takviye kazandık. Ekipmanlarımızı aldığımız vakit bu eseri istenilen formda ve yurt dışından ithal edilen ikame bir eser olarak üretmeyi planlıyoruz. Bu sayede ülkemizin dışa bağımlılığını azaltacağız, rekabetçi, yerli ve mili bir eser elde edeceğiz. Birebir vakitte yurt dışında üretilen fenolik reçineyi yeni bir metotla üreteceğiz, katma bedeli daha yüksek ve daha ekonomik bir teknikle üreteceğiz.”
