Otonom araç teknolojisinde Tesla, Google ve Uber üzere dev şirketler yenilikçi çalışmalara imza atıyor. Bu çalışmalar, otonom araçların yaygınlaşması konusunda değerli bir rol oynasa da günümüzde tam otonom sürüş teknolojisi için hala test kademelerinden öteye geçilmiş değil.
Birden beşe kadar seviyelendirilen otonom araç teknolojisinde beşinci düzey, bir aracın insan müdahalesi olmadan seyahatini tamamlaması manasına geliyor. Otonom araç teknolojilerine istikamet veren Tesla, 2020 sonunda beşinci düzey otonom araçlar üretmeyi planlıyor. Lakin bu araçları yollarda görebilmemiz için güvenlik konusunda neredeyse hiçbir kaygının kalmaması gerekiyor. Otonom araçların yaygınlaşmasındaki en büyük 5 mahzuru ise şu formda sıralayabilirim:
1)Sensörler: Otonom araçlar yayalar, öteki araçlar ve yol işaretleri üzere etkenleri algılayabilmek ve etrafını ‘görebilmek’ için geniş bir sensör seti kullanıyor. Kameralardan LIDAR ve radarlara kadar bu sistemler, araçların inançlı bir biçimde yol almasını sağlıyor. Kullanılan sensör setinin tümü, araçların hangi tarafta gideceğinden ne vakit fren yapacağına kadar tüm süreçlerin yapılabilmesi için karar düzeneğine bilgi gönderiyor. Otonom araçların tam manasıyla kullanıma girebilmesi için bu sensörlerin Alaska’dan Honoi’ye kadar dünyanın rastgele bir yerinde tüm yol, trafik ve hava şartlarında yanlışsız bir formda çalışması gerekiyor. Tesla’nın ikinci düzey otopilot özelliğine sahip aracının karıştığı kaza, bu hususta hala geliştirme çalışmalarının yapılması gerektiğini gösteriyor.
2)Makine tahsili: Otonom araçlar, sensörlerden gelen bilgileri işlemek ve sonraki aksiyonları hakkında karar verebilmek olmak için yapay zeka ve makine tahsilini kullanıyor. Bu algoritmalar, sensörler tarafından algılanan objeleri belirlemeye, bu objeleri ise sistemin eğitimine nazaran yaya, sokak lambası vb. olarak sınıflandırmaya yardımcı oluyor. Araç bu bilgiyi, algılanan objeden kaçınmak, fren yapması yahut şerit değiştirmesi üzere bir süreç yapılıp yapılmaması gerektiğine karar vermede yardımcı oluyor.
Gelecekte otonom araç teknolojisi, bu algılama ve sınıflandırmayı bir beşerden çok daha uygun bir formda yapabilecek. Lakin şu anda araçlarda kullanılan makine tahsili algoritmaları için geniş çapta kabul gören bir algoritma bulunmuyor.
3)Daha fazla tecrübe: Otonom bir araç, yolda olduğu her anda öğrenmeye devam edecek. Yeni yollara girdiğinde, eğitiminde görmediği objelerle karşılaşacak ve yazılım güncellemeleri ile bu objeleri tanımaya başlayacak. Bunun için otonom araçlar tam manasıyla yola çıkmadan evvel, test çalışmalarının çok kapsamlı bir formda yürütülmesi gerekiyor.
4)Yasal düzenleme: Tüm otonom bir sistem için kâfi standartlar ve düzenlemeler şu an hiçbir sanayide mevcut değil. Kullanımda olan standartlar, acil bir durumda devreye girecek bir insan şoförün varlığını mecburî kılıyor. Kendi kendine giden arabalar için otomatik şerit takip sistemleri üzere muhakkak fonksiyonlar için ortaya çıkan düzenlemeler var. Lakin milletlerarası bir standardın olmaması ve vakit içinde geliştirilmesi zaruriliği da şu an için bu araçların yollarda olmamasındaki en büyük mahzurlar ortasında yer alıyor.
5)Sosyal kabul edilebilirlik: Tesla ve öbür üreticilerin otonom araçlara, şimdiye dek birçok kazaya karıştı. Toplumsal kabul edilebilirlik yalnızca şoförsüz bir otomobil satın almak isteyenler için değil, birebir vakitte yolu onlarla paylaşan öbür bireyler için de bir meseledir. Halkın, şoförsüz araçların getirilmesi ve benimsenmesine ait kararlara dahil olması gerekiyor. Güvenlik konusunda gerekli bilgilendirmeler yapılmadığı sürece, bu teknolojinin reddedilme riskiyle de karşı karşıyayız.
Burak Kesayak
twitter.com/BurakKesayak
