Geride bıraktığımız 2 Kasım tarihi, alçak Dünya yörüngesinde Memleketler arası Uzay İstasyonu’nda (ISS – UUİ) daima olarak insanların bulunduğu yirminci yıl manasına geliyor. Astronot Bill Shepherd ve kozmonotlar Yuri Gidzenko ve Sergei Krikalev, 31 Ekim 2000 tarihinde uzaya seyahatlerine başladı ve yörüngedeki laboratuvara iki gün sonra ulaştı. O günden beri de, Uzayda kesintisiz olarak daima beşerler oldu.
Geçtiğimiz 20 yıl, insanlığın uğraşları ve bilimsel araştırmalar için muazzam bir muvaffakiyet olarak tanımlanabilir. Uzay istasyonunda 19 farklı ülkeden 244 insan bulundu ve kimileri bu uzay laboratuvarını birkaç kez ziyaret etme fırsatını buldu. Şu ana kadar UUİ üzerinde 108 ülkeden bilim insanları tarafından 3.000’den fazla bilimsel inceleme gerçekleştirildi. Rastgele bir anda ortalama olarak 250 deney gerçekleştiriliyor.
UUİ, 15 ülkenin ortak eforunun bir eseri ve birleştirilmesi için 42 uzay uçuşu gerekti. Bunların 37’si, şu anda emekliye ayrılmış olan Space Shuttle programı dahilindeydi. Uzay İstasyonu’nun kiriş uzunluğu 109 metre ve toplam 419.725 kilogram yükünde. Yerdense yaklaşık 410 kilometre yüksekliğinde bulunuyor.
Bu yükseklikte Dünya’nın kütle çekimi kuvveti yerde hissettiğimizin yaklaşık yüzde doksanına denk geliyor. Astronotlar ve kozmonotların süzülmelerinin sebebi ise özgür düşüş durumunda bulunmaları. UUİ, Dünya’nın etrafında saniyede 7,66 kilometre süratiyle ilerliyor ve bu yüzden de daima olarak gezegenimize yanlışsız düşüyor lakin ıskalıyor olarak düşünülebilir. Bu hareket de mikro-yerçekimi ismi verilen durumu yaratıyor.
Her ne kadar hala yapacağı pek çok şey olsa da, istasyon yaşını göstermeye başlamış durumda. Kısa bir mühlet evvel Rus tarafındaki oksijen dayanağı sistemi bir meseleyle karşılaştı ve NASA, Ocak 2017’den beri bataryaları yavaş bir halde değiştiriyor.
Ayrıyeten UUİ için heyecan verici birtakım planlar da bulunuyor. NASA ve Rus karşılığı olan Roscosmos, daha fazla yıllık uçuşlar planlıyor. Bu tipten yapılan en son uçuşta Scott Kelly ve Mikhail Kornienko, Mart 2015’ten Mart 2016’ya kadar 340 gün boyunca uzayda kalmıştı. Daha sonraki en uzun müddet uzayda kalan isim ise 328 gün ile Christina Koch olmuştu lakin bu müddetin sebebi, evvelce yapılmış bir plan yerine son anda alınan bir uzatma kararıydı.
Ayrıyeten UUİ’yi ziyaret etmesi planlanan uzay turistleri ve istasyonda çelilmesi planlanan bir Tom Cruise sineması de görüşmelerin ortasında yer alıyor. Bunların yanı sıra uzay istasyonunun çalışmasının bir kısmını özel firmalara bırakarak NASA’nın odağını bir kere daha Ay’a çevirmesi de görüşülüyor.
Uzay’da daima insan varlığı için finansal kaynak ise önümüzdeki on yıl için garanti edilmiş durumda. Umarız UUİ’nin emekli olma vakti geldiğinde, önerilen bir sonraki istasyon Lunar Gateway (Ay Kapısı) Ay’ın etrafında yörüngesine yerleşmiş olur.
