Elon Musk, elektrikli otomobilleri cazip hale getirmekten tutun, dünyaya geri dönüp tekrar kullanılabilen roketler geliştirmeye kadar, hayret verici başarılara imza atan, teknoloji dünyasının en karizmatik figürü. Lakin yaptığı bir şeyin çığır açıcı olmadığını söylemeye cüret ederseniz, Musk’tan ve onun tutkulu hayran kitlesinden gelecek yansılara hazır olmalısınız.
Musk’ın Cuma günü yaptığı Neuralink tanıtımını eleştiren İngiliz akademisyenin karşılaştığı muamele de tam olarak buydu ve büyük oranda benim yüzümden oldu.
Neuralink, insan beynini bilgisayara bağlamayı hedefleyen epeyce savlı bir proje. Nihayetinde, Parkinson üzere hastalıklara yakalanmış insanların niyet gücüyle fizikî hareketlerini denetim etmelerini ya da makinelere hükmetmelerini sağlayabilir.
Bu alanda çalışan çok sayıda bilim insanı var. Fakat Musk birçoklarına nazaran daha hırslı ve “süper insan bilişselliği” geliştirmekten, yani insan beynini, ileride yapay zekadan gelebilecek tehditlerle savaşacak basamağa yükseltmekten bahsediyor.
Cuma günkü tanıtım, Gertrude ismi verilen bir domuzla gerçekleştirildi. Teknoloji devinin tarifiyle “beyne takılan bir çeşit akıllı bileklik”, domuzun nörolojik aktivitesini kaydetti ve kablosuz irtibatla ekrana yansıttı.
Yemek arayan domuzun burnundaki nörolojik aktivite bip sesleriyle gösterildi. Musk bunu “muazzam derinlikte” bulduğunu belirtti.
Lakin birtakım sinirbilim uzmanları o kadar da etkilenmiş görünmüyor.
‘Devrim niteliğinde değil’
Karmaşık bilimsel sıkıntıları anlaşılabilir kılmak ismine âlâ bir iş çıkaran İngiltere’deki Bilim Medya Merkezi, Newcastle Üniversitesi’nde sinirsel arayüzler alanında çalışan Prof. Andrew Jackson’a atıf yaparak bir basın açıklaması yayımladı.
“Bu sunumda ihtilal niteliğinde bir şey olduğunu düşünmüyorum” diyen Jackson, “Ancak beyne çok sayıda elektrot yerleştirmenin mühendislik açısından zorluklarını çözmeye çalışıyorlar. Teknoloji lisanıyla konuşursak, 1024 elektrot kanalıyla bu işi yapmak bugünlerde çok da etkileyici değil ancak bunu kablosuz olarak aktarmak son teknoloji eseri. Robotik yerleştirme de iyi” sözlerini kullanıyor.
Jackson, “Asıl zorluk, beyinden gelen tüm bu datayla ne yapacağınızla ilgili. Tanıtımlar bu açıdan hiç de etkileyici değildi ve daha evvel yapılmamış bir şeyi göstermiyordu” diyor.
Jackson, Neuralink’in çalışmasının neden hakemli mecmualarda yer almadığı sorusuyla da devam etti.
Ben de onun kelamlarını ve tanıtıma dair özetini aldım ve tweet attım: “Bu, sağlam bir mühendislik lakin vasat bir sinirbilim.”
Saatler içinde Elon Musk şu cevabı tweet’ledi: “Maalesef ki, fikirlerin bedeline fazla yük verip, bunları gerçekleştirmeyi küçümsemek akademide çok yaygın. Mesela Ay’a gitme fikri kolaydır ancak Ay’a gitmek zordur.”
38 milyon takipçisinin birçoğu bunu beğendi, hatta kimileri epey coşkuluydu.
Birisi “Akademi, her vakit ortamdaki en zeki çocuk olduğunu düşünen lakin gerçekte budalanın teki olan beşerlerle dolu” yazdı.
Bir başkası, “Eğer Tesla için de hakemli mecmuaları bekleseydik, eserin ortaya çıkmasını hâlâ bekliyor olacaktık” dedi.
Hatta öğretmenlerle ilgili bıkkınlık veren bir klişe bile piyasaya sürüldü:
“İşte bu, akademisyenler ve şahsen işi yapan endüstriyel vizyonerler ortasındaki fark. Yapabilen yapar, yapamayan öğretir.”
Bu sabah Prof. Jackson’a ulaştım ve bu durumu tetiklediğim için özür diledim.
Güldü ve toplumsal medyada pek faal olmadığını söyledi. Musk’ın öteki beşerlerle ilgili çok daha berbat kelamları olduğunu da ekledi.
Fildişi kuleden bakmanın tam bilakis, Prof. Jackson pratik araştırmaların içinden bir isim.
Omurga yaralanması olan hastalarda, beyinden gelen kimi sinyallerin omuriliğe aktarılması ve kimi kol hareketlerinin geri getirilmesine yardımcı olan çalışmalar yaptı.
İnsanın bilgisayar etkileşimine yönelik araştırmalarda ön planda olmak üzere bir niyeti yok fakat alanı çok güzel biliyor ve Musk’ın gördüğü ilgiye sahip olmadan büyük gelişmeler sağlayan akademisyenler gösterebilir.
Mevzuyla ilgili olumsuz görünmek üzere bir niyetinin olmadığını da ekledi:
“Bu alanda çalışan herkes, büyük teknoloji şirketlerinin ve bu işe para yatıracak istekli destekçilerin varlığından heyecan duyar.”
Neuralink’in teknolojisinden etkilenmekle birlikte, bunun hafızaları okuyup yazabileceği ve beyni bir üst basamağa çıkaracağı istikametindeki görüşlere de kuşkuyla yaklaşıyor.
Jackson’ın bu kuşkusuna ait münasebeti şu: Beynin, hareketi nasıl denetim ettiğiyle ilgili kavrayışımızda gelişme kaydedilmesine karşın, kanıları ve hafızayı nasıl işlediği konusu gizemini hala koruyor.
