Suudi Arabistan’ın başını çektiği Körfez ülkeleri ve Mısır’ın Katar’a üç buçuk yıldır uyguladığı ambargo bugün son buluyor. Suudi Arabistan ile Katar arasında sınırların yeniden açılacağının açıklanmasının ardından, bugün Suudi Arabistan’ın el Ula kentinde Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed el Sani’nin de katıldığı 41’inci Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Zirvesi’nde tarafların anlaşma imzalaması bekleniyor.
Anlaşmaya ABD Başkanı Donald Trump’ın damadı ve danışmanı Jared Kushner’in arabuluculuk yaptığı belirtilirken, Katar Emiri el Sani’yi el Ula’da bizzat Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman karşıladı. Havalimanında çekilen görüntülerde, ikilinin geçmişteki gerilimi ve sosyal mesafeyi bir kenara bırakarak samimi şekilde sarılması dikkat çekti. Suudi basını, Veliaht Prens Muhammed’in Katar Emiri’ne “Selam, selam. Suudi Arabistan Krallığı’nı nurlandırdın” dediğini duyurdu.
Türk üssünün kapatılması şartı vardı
Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn ve Mısır, Haziran 2017’de radikal İslamcılar ile Müslüman Kardeşler’e destek verdiği ve İran ile yakınlaştığı gerekçesiyle Katar’la diplomatik ilişkileri askıya almış, Katar’a sınırlarını kapatarak ulaşımı durdurmuş ve Katar vatandaşlarını sınır dışı etmişti.
Suudi Arabistan öncülüğündeki grup, anlaşmazlıkların çözülebilmesi için 13 maddelik bir talepler listesi duyurmuştu. Talepler arasında Katar’a bağlı El Cezire televizyonunun kapatılması, İran ile ilişki seviyesinin düşürülmesi ve Türkiye’nin Katar’daki askeri üssünün kapatılması da yer alıyordu.
Anlaşma neyi içeriyor?
‘Körfez krizi’ dün, 2017’de patlak verdiği kadar ani bir şekilde son bulma yoluna girdi. Kuveyt Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamayla, Suudi Arabistan ile Katar arasındaki kara, deniz ve hava sınırlarının açılması için uzlaşma sağlandığı, resmi anlaşmanın da bugün imzalanacağı duyuruldu.
Amerikan basınıysa, son aylarda İsrail’in bir dizi Arap ülkesiyle yaptığı normalleşme anlaşmalarının arabulucusu olan damat Kushner’in bu uzlaşmada da önemli bir rol oynadığını yazdı. Bugün imzalanacak anlaşmada, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn’in, Katar’a uyguladığı ablukayı kaldırması bekleniyor. Katar’ın ise karşılığında, bu üç komşusuna açtığı davaları geri çekeceği belirtiliyor. Tarafların devlet medyası üzerinden birbirine karşı karalama kampanyalarına son vermeleri de bekleniyor.
Öte yandan, zirvede Mısır’ı da Dışişleri Bakanı Sameh Şükrü’nün temsil edeceği açıklandı.
İmza töreni tüm dünyada merakla bekleniyor.
Suudi Arabistan’ın gözü Biden’da
Suudi Arabistan ile Katar arasında normalleşme adımının, ABD’de Joe Biden’ın Başkanlık görevini resmen devralacağı 20 Ocak öncesinde gelmesi dikkat çekti. Riyad’ın bu adımında, Suudi Arabistan’a karşı Trump’tan daha sert politikalar izlemesi beklenen Biden ile ilişkileri yumuşatma çabasının rol oynadığı değerlendirmesi yapılıyor.
Normalleşme kolay değil
Ancak Suudi Arabistan’ın ambargoyu kaldırması, Katar ile Körfez ülkeleri arasındaki gerginliğin sona erdiği anlamına gelmiyor. Özellikle Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile Katar arasında keskin ideolojik farklılıklar bulunuyor. BAE, özellikle Müslüman Kardeşler’e destek verdiği gerekçesiyle Katar ile gerginlik yaşıyor. İki ülke Libya’da da farklı taraflarda yer alıyor.
Katar’ın Türkiye ile yakın ilişkileri de BAE ve Mısır’da büyük endişe kaynağı. Müslüman Kardeşler’i terör örgütü olarak kabul eden iki ülke, Türkiye ve Katar’ın bu örgüte verdiği desteği güvenliklerine tehdit olarak görüyor. Suudi Arabistan ve Bahreyn ise daha ziyade Katar’ın İran ile yakın ilişkilerinden rahatsız.
Gazete Duvar, DW,AFP,AP/BK,JD
