Su hayattır. Bu pahalı kaynak, Dünya’daki ömür için çok değerliydi. Uzak geçmişte, Mars ve Venüs üzere öteki kayalık gezegenler de bol suya sahipti, fakat artık sözün tam manasıyla farklı dünyalar. Venüs, basınçlı bir asit cehennemi, Mars ise soğuk, kuru bir çöl…
Araştırmacılar son yıllarda uzaydaki su kaybına daha yakından bakıyorlar. Mars’ın nemi atmosferinden tertipli olarak sızıyor ve uzayın derinliklerinde kayboluyor. Öte yandan, Venüs yüzeyindeki suyunun birçoklarını tutuyor üzere görünüyor.
Mars’ta Su Molekülleri İyonlarla Tepkiye Giriyor
Science mecmuasında yer alan bilgiye nazaran, araştırmacılar NASA’nın MAVEN uzay aracından gelen dataları tahlil ettiler ve Mars’ın atmosferindeki su moleküllerinin, havada bulunan başka iyonlar tarafından yok edildiği ve atmosfere taşındığına dair ispatlar buldular. Sudaki oksijen iyonlarla tepkiye giriyor ve özgür kalan hidrojen boşlukta kayboluyor.
Gezegenin Güneyinde Su Bolluğu
Grup, bu davranışı mevsimsel olarak takip edebildi ve gezegenin güneyinde yazın su bolluğunun tepe yaptığını gördü. Lakin daha da çarpıcı bir formda, NASA’nın gezgini Opportunity’yi öldüren toz fırtınaları, atmosfer kaybını artırıyor.
Mecmuada yer alan makalede şu sözlere yer verildi:
“Suyun üst atmosfere mevsimsel toz fırtınası aracılığıyla taşınması, Mars ikliminin milyarlarca yıl evvelki ılık ve ıslak halinden bugün gözlemlediğimiz soğuk ve kuru gezegene evriminde değerli bir rol oynuyor olabilir. Mars, gezegenin yüzeyini onlarca ila yüzlerce metre derinliğinde bir okyanusla kaplamaya yetecek kadar H2O kaybetti ve kayıp oranları muhtemelen geçmişte daha yüksekti.”
Venüs, Mars Kadar Süratli Su Kaybetmiyor
Venüs’te ise durum daha farklı üzere görünüyor. Uzay Fiziği Enstitüsü, IRF ve Umeå Üniversitesi’nden Moa Persson, bahisle ilgili tezini yeni tamamladı. Avrupa Uzay Ajansı’nın Venüs Ekspresinden alınan dataları kullanarak, Venüs’ün son 4 milyar yılda ne kadar su kaybettiğini varsayım edebildi.
Uzaya kaybolan hidrojen ve oksijen ölçüsü, güneş ışığının yoğunluğuna ve güneş rüzgarına bağlıdır. Persson’un araştırmasına nazaran, Venüs uzaya su kaybediyor, fakat bu evvelce düşünülenden daha az.
