Bir araştırma takımı, laboratuvarda binlerce insanın akciğer kök hücresinden oluşan bir mini-akciğer geliştirdiler. Bu mini-akciğer, şu anda SARS-CoV-2 ve başka havadan bulaşan patojenlerin akciğer hücrelerimize neler yaptığını anlamak maksadıyla kullanılıyor. Çalışma, Cell Stem Cell mecmuasında yayımlandı.
Takım, teneffüs sistemimizin en derin kısımlarını onaran bir akciğer kök hücresi olan alveolar epitel tip-2 hücreleri (AT2) kullandılar. Burası da kanımızdaki oksijen-karbondioksit değişiminin gerçekleştiği yer oluyor.
Bu hücreler laboratuvarda milyonlarca hücreye çoğaltılabiliyor ve böylece de insan akciğerinin bir kısmı oluşturulabiliyor. Daha sonra da araştırmacılar, bu hücrelerin SARS-CoV-2 virüsü ile enfekte olduktan sonra nasıl davrandıklarını moleküler bir düzeyde inceleyebiliyor. Bu inceleme sonucunda da Covid-19 hastalarının tedavisi için kıymetli görülerin elde edilmesi mümkün.
Duke Üniversitesi’nden başyazar Purushothama Rao Tata‘nın açıklama sırasında söylediğine nazaran bu çok istikametli model sistemi ile yalnızca SARS-CoV-2 değil, grip üzere bu hücreleri hedefleyen tüm teneffüs yolu virüslerinin araştırılması mümkün.
Kök hücreler kimyasal olarak saf bir kültür içerisinde yetiştiriliyorlar ve bu yüzden insan hücreleri dışından gelen rastgele bir bozulma sonuçları etkilemiyor. Kuzey Carolina Üniversitesi’nden ortak muharrir epidemiyoloji, mikrobiyoloji ve immünoloji profesörü Ralph Baric‘in belirttiğine nazaran daha evvel saflaştırılmamış kültürlere sahip olan hücreler kullanıldığından ötürü bu epey kıymetli ve büyük bir adım olarak öne çıkıyor.
Takım, akciğer hücrelerinin SARS-CoV-2 ile enfekte olmaları durumunda hücrenin ACE2 hücre yüzeyi reseptörüne yöneldiğini doğruladı. Daha sonra akciğer hücreleri virüse karşılık olarak bağışık moleküllerini hür bırakıyor. Bu interferonlar – yani öbür hücreleri virüse karşı uyaran proteinler – tıpkı vakitte kimi hücrelerin virüsün yayılmasını önlemek ismine kendilerini yok etmeye başlamalarını tetikliyor üzere gözüküyor.
Ne yazık ki bu sinyaller enfekte olmayan komşu hücreleri de tetikliyor. Araştırmacılar, bu hücrelerin genetik davranışları ile insanlardaki hücreleri karşılaştırdıklarında “etkileyici bir benzerlik” bulduklarını belirtiyorlar.
