Türkiye’nin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile savaşının öncülerinden İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi’nde kurulan İzlem Merkezi’nde bir numara ayını tamamlayan hastalar üzerinde yapılan incelemelerin birinci olgularına nazaran, hastalık tiroit dokusuna karşı antikor fazlalığı oluşturuyor.
Tecrübeli doktor takımı ve sıhhat çalışanlarıyla, Kovid-19 sürecinde uyguladıkları tedavi formülleri ile sürecin tahlile kavuşmasına ek sağlayan İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, yüzde 0,6 ile yerküredeki en düşük vefat orantısının gözlemlendiği hastane oldu.
Bu süreçte fakülte hastanesinde uygulanan tedavi algoritmaları, Sıhhat Bakanlığının tedavi protokollerine de girdi.
İstanbul Tıp Fakültesi Acil Dahiliye ve İnfeksiyon Illetleri tarafından bildirilen, Türkiye’de tanı konulan birinci vakadan çok daha evvel hazırlıklarına başlayan İstanbul Tıp Fakültesi’nin Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek, Kovid-19 sürecinde ve olağanlaşma devrinde yürüttükleri çalışmalara ve İzlem Merkezi’nde gözlemledikleri yeni bulgulara ait, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Prof. Dr. Tükek, Kovid-19 yerkürede ortaya çıktıktan sonra bu marazın İstanbul’da da beklendiğini ve birinci vakanın da İstanbul Tıp Fakültesi’nde tanımlandığını söyledi.
Devam eden süreçte 5-6 vaka yeniden İstanbul Tıp Fakültesi’nde tanımlanınca bu işin büyüklüğünü anladıklarını tabir eden Prof. Dr. Tükek, “Kendimiz bu vakaları gördükçe anladık ki hikayenin boyutu çok büyük. Münasebetiyle bir iki servis açarak bu hastaları karşılayamayacağımızı anladık. Nasıl bir iş yapabiliriz diye düşündüğümüzde binalaramız içinde tuvaletli, banyolu tek odalar en çokça cerrahi binasındaydı. 550 yataklı bir kısmı büsbütün boşalttık. Ağır bakım üniteleri, radyoloji ünitesi çabucak hemen bütün muhtaçlığımız olan üniteler vardı. O binaları boşalttık. Biz çok sayıda hastanın geleceğini anladığımız için kendi içimizde bu yönlendirmeleri yaptık. O kısım için korunaklı giysiler, ona yönelik nöbet sistemleri oluşturduk. Mart sonu nisan başı makûs bir periyottu. Hastalık artmaya başladı. 200’ün üzerinde hasta sayısına ulaştık olağan serviste, ağır bakımlarda 30’un üzerinde. Sahiden büyük bir dalgaydı.” diye konuştu.
Fakülte bünyesinde Bilimi Şurası oluşturuldu
Fakülte bünyesinde Sıhhat Bakanlığı Bilim Heyetine misal bir bilim konseyi oluşturduklarını, onların teklifleriyle hareket ettiklerini aktaran Prof. Dr. Tükek, oluşturdukları bilim konseyi sayesinde önerilen pratiklere daha evvel başlayabildiklerini tabir etti.
Şu ana kadar 11 bin 500 civarında hasta takibi yaptıklarını, 70 civarında vefat gerçekleştiğini belirten Prof. Dr. Tükek, “Bu, yüzde 0,6’nın altında bir rakam. Bizim avantajımız birinci vakanın bizde olması. Ondan sonraki süreçte hem imamlarımızın hastalanıp yatması hem de hasta sayısının süratle çoğalmasıyla, oluşturduğumuz Bilim Konseyi’nin tekliflerini uygulamak suretiyle bu muvaffakiyete ulaştık. Daha sonra birçok şey bizde birinci hastadan itibaren uygulanmaya başlandı. Türkiye’deki mevt orantıları da çok düşük. Ortalama yüzde 2,6 civarında. Türkiye’de bu pratikler ve tedavi nedeniyle çok başarılı olduk. 65 yaş üstünün erken devirde meskende kalmasının sağlanması da bizim elimizi çok rahatlattı. Şayet 65 yaş üstü hastalanıp da hastaneye gelmiş olsaydı tahminen mevt oranlarımız bu kadar düşük olmayabilirdi. Biliyoruz ki yaş ile birlikte mortalite artıyor.” diye konuştu.
Prof. Dr. Tükek, şu anda serviste 25, ağır bakımda 10, evlat servisinde de 8 hastanın tedavisinin devam ettiğini söz etti.
“Türkiye’nin bu türlü dimdik ayakta kalması onları şaşırtıyor”
Olağanlaşma periyoduna geçişle birlikte hastanedeki hizmetlerin nasıl devam ettiğinden de bahseden Prof. Dr. Tükek, bu hafta 550 yataklı cerrahi binasını boşaltıp, temizlettiklerini ve alışılagelmiş hastaları almaya başladıklarını, Kovid-19 nedeniyle yatan hastaları da pandemi hasebiyle denetim altında tuttukları göğüs marazları kısmına naklettiklerini söyledi.
Ameliyat için çok sayıda bekleyen hasta olduğunu, onlara da bir an evvel yardım etmeleri gerektiğini söz eden Prof. Dr. Tükek, olağanlaşmanın süratli bir biçimde mahsusen sıhhat kısmında yapılmasının değerli olduğunu, bekleyen hastaların tedavilerinin gecikmesinin onların hayatına mal olabileceğini belirtti.
Prof. Dr. Tükek, Kovid-19 sürecinde fakültenin çalışmalarını Almanya, Çin üzere memleketlerin medya kuruluşlarının gelip incelediğini ve bu kadar düşük olan irtihal nispetlerine şaşırdıklarını lisana getirerek, “Bu kadar düşük vefat orantılarını onlar da beklemiyor. Hayranlıkla izliyorlar saf kabul edemiyorlar da Türkiye’den bu türlü bir başarıyı. Münhasıran Avrupa bu türlü yıkılırken, Türkiye’nin bu türlü dimdik ayakta kalması, üniversite ve devlet hastanelerinin bu kadar başarılı olması hakikaten şaşırtıyor onları. Bu çalışmaları makaleye döndürdüğümüzde kabul ettirmekte zorlanıyoruz şu anda. Orada bir blokaj da görüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Pandemi sürecinde birinci olarak ağır bakımlarda uygulanmak üzere Çin’den getirilen Favipiravir isimli ilacın, erken devirde hastalara uygulanırsa işe yarayacağını fark edip, bu mevzuda da tesirli bir tedavi algoritması geliştirilmesine ekte bulunduklarını aktaran Prof. Dr. Tükek, Türkiye’deki muvaffakiyetin da büyük çoğunlukla bundan kaynaklandığını söyledi.
Muvaffakiyetin 2. ayağını ise illetin erken periyodunda hidroksiklorokin tasarrufu olduğunu belirten Prof. Dr. Tükek, “Hidroksiklorokini yerküre hala tartışıyor. FDA hala ‘kullansın mı kullanmasın mı’ diyor. Onlar hala o tartışmalar içinde. Onun çok saçma olduğunu söylüyoruz. Türkiye’den yayınlar çıktıkça anlayacaklar onu lakin şimdi yayınların bir kısmını kabul etmiyorlar.” dedi.
Hastaların mevt nedenlerinden birinin pıhtılaşma bozuklukları olduğunu anlatan Prof. Dr. Tükek, heparin ve dipiridamolü her hastaya geldiği andan uyguladıklarını söyledi. Tükek, ayrıyeten ağır bakımda IVIG ve PLEX tedavileri uyguladıklarını, bunların da birtakım hastalara bir ölçü yararı olduğunu, makaleler yayınlandığı vakit bu hususların daha net ele alınacağını kaydetti.
“Tiroit dokusuna karşı antikor fazlalığı oluştuğunu gördük”
Kovid-19 sürecinde farklı yaptıkları şeylerden birinin İzlem Merkezi kurmak ve bir de erken periyotta antikor testleri oluşturmak olduğunu aktaran Prof. Dr. Tükek, şu malumatları aktardı:
“İzlem Merkezimizin şu an yerkürede bir gayrı örneği yok. Türkiye’de zati yok. Şu an 700-800 civarında hasta bir numara ayını tamamladı denetimler içerisinde. Bu hastalarda birkaç şey dikkatimizi çekti. Bir numara ay içinde illeti geçirenlerde en çok gördüğümüz şey, nefes darlığı ve öksürüğün devam etmesi, bir de hastalarda unutkanlık var. Bunda, hipokside geçirilen devir, ağır bakımda yatmak üzere bir grup sorunların olması tesirli olabilir. Bunun neden kaynaklandığını şu anda araştırıyoruz.
Yeni tespit ettiğimiz meselelerden biri hastaların tiroit fonksiyonlarında bir kadro bozukluklar var. Yani tiroit dokusuna karşı antikor fazlalığı oluştuğunu gördük. Sıradanda yüzde 9 olan antikor popülasyon fazlalığı, izlediğimiz hastalarda yüzde 17-20 civarında. Bunlar ham doneler. Üzerinde çalışıyoruz. Zati mahsusen bu kadar geniş çaplı virüs marazlarının immün sistemini bozacağını, otoimmüniteyi tetikleyeceğini biliyoruz. Bu devirde virüsle savaşırken organizma, önemli bir savaş veriyor ve immün sistem etkin oluyor. Bu aktivitenin getirmiş olduğu uzun devirde bir grup zararlar ortaya çıkabiliyor. Bunlardan biri de otoimmün illetler yani denetimsiz bir immünite ortaya çıkabiliyor. Vücuda hücum oluyor antikorlar tarafından. Tiroit dokusuna, pankreas dokusuna, mideye olabilir bu ataklar. Bunun sonucu olarak da bu organlarda vakit içinde zayıflık oluşuyor. Otoimmün marazlar dediğimiz küme bunlar. En çok beklediğimiz de tiroitti esasen ve pankreastı. Şu an erken, 2. aydayız. Tahminen bir sene sonra bu otoimmünitenin daha ziyade olabileceğini varsayım ediyorum. Lakin şu anda illaki olacaktır demek bilimselliğe yakışmaz. Gözlemlediğimiz kadarıyla tiroit otoimmünitesinde bir artış var üzere görünüyor.”
Prof. Dr. Tükek, bilhassa unutkanlığın süreksiz olabileceğini, şu anda hastaları izlemeye devam ettiklerini, neden kaynaklandığını öğrenmeye çalıştıklarını belirterek, “Unutkanlık şundan da kaynaklanıyor olabilir. Kişiler uzun müddettir içeride, kaygı ve panik halinde yaşıyor. Bu gerilim, kaygı, panik ve egzersizin azlığı unutkanlığı tetikleyen şeyler virüs dışında da. Lakin doğal virüsün bunda tesiri var mı yok mu bunu söylemek için erken.” dedi.
“Kendimizi korumaktan gayrı bir alternatif yok”
Antikor tanı testlerinin iki maksadı olduğunu anlatan Prof. Dr. Tükek, şu değerlendirmede bulundu:
“Birincisi illeti o anda geçirip geçirmediğinizi anlamak, ikincisi son 2-3 haftadan evvel hastalık geçirmiş olduğunuzu tespit etmek için. Bu iki halde olabilir, topluluktaki bağışıklığı ölçmek için kullanabilirsiniz. Lakin biz yüklü olarak sıhhat çalışanlarının bulunduğu bir kümede modelleme yaptığımızda gördük ki yüzde 1,5 civarında, marazı hiç geçirmemiş olduğu halde olumlu saptadığımız vaka var. Yani çok yeterli kendimizi koruduğumuz için antikor oluşmamış. Bir yandan da bunun ne üzere bir badiresi var bizim açımızdan, virüs geldiği anda da enfekte edecek çok sayıda kişi var demektir. Hiç kimse zira bağışıklık kazanmamış mealine geliyor. Hasebiyle korunmaya devam etmeliyiz.
Güruh bağışıklığı olabilmesi için antikor testlerinin yüksek olumluluk nispetinin en az yüzde 60 olması lazım. Şu anda bizde yüzde 1’in altında. Zati hastalık geçirenlerin nispeti binde 3 Türkiye’de. Oranladığınız devir çok düşük. Münasebetiyle kendimizi korumaktan sair bir alternatif yok.”
