Rapora nazaran, her ne kadar uygulanan kısıtlayıcı tedbirlerin karbon emisyonlarının gerilemesine neden olsa da, atmosferde uzun mühlet kalıcı olan gaz yoğunluğu artmaya devam etti.
2016 ile 2020 ortasındaki devrin, kayıtlara geçen en sıcak beş yıl olmasının beklendiği sonucuna varan araştırmada, iklim değişikliğinin “geri döndürülemez” tesirlerinin ise giderek artış gösterdiği belirtildi.
Rapor, pandemi nedeniyle dünya genelinde alınan kısıtlayıcı tedbirlerin sera gazı emisyonları üzerinden çabucak ve süratli bir tesir yarattığına dikkat çekerek, Nisan 2020’de tespit edilen günlük seviyelerin geçen yıla kıyasla yüzde 17 düşüş gösterdiğini belirtti.
Lakin bu düşüş kalıcı olmadı. İşyerlerinin tekrar açılması ve kısıtlamaların hafifletilmesiyle birlikte emisyon seviyeleri de tekrar yükselmeye başladı. Haziran ayına gelindiğinde geçen yılki düzeylerle ortadaki fark yüzde 5’e kadar düştü.
2020 genelinde, emisyonların yüzde 4 ile 7 ortasında düşmesi bekleniyor.
Her ne kadar emisyon seviyeleri, iklim değişikliğinin gidişatı konusunda aşikâr bir fikir verse de, hava sıcaklıklarını temel etkileyen öge ise bu gazların atmosferdeki yoğunluğu.
Karbonmonoksit yüzyıllar boyunca varlığını sürdürebilen bir gaz. Hasebiyle havadaki karbonmonoksit ölçüsü çok az artsa bile, yıllar boyunca biriken bu gaz havayı ısıtma potansiyeline sahip oluyor.
Açıklanan raporda da bu durumun, dünyadaki birtakım değerli izleme istasyonlarında tespit edildiği belirtildi.
ABD’nin Hawaii eyaletinde bulunan Mauna Loa İstasyonu’nda, hava numunelerinde ölçülen karbonmonoksit ölçüsünün Temmuz’da geçen yılın birebir ayına nazaran 411 ppm’den 414 ppm’ye yükseldiği görüldü.
Misal biçimde Avustralya’nın Tasmania eyaletinde de karbonmonoksit ölçüsünün 407 ppm’den 410 ppm’ye yükseldiği tespit edildi.
Isıtıcı tesir yaratan gazların atmosferdeki yoğunluğunun kesin olarak anlaşılmasının yılın sonlarına hakikat olacağı belirtiliyor. Lakin uzmanlar, gidişatın çok net olduğu görüşünde.
WMO Genel Sekreteri Prof. Dr. Petteri Taalas, “Halihazırda 3 milyon yılın en yüksek seviyelerinde olan sera tesiri yaratan gazların yoğunluğu artmaya devam ediyor” dedi ve şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bir yanda Sibirya’nın büyük bir kısmında 2020’nin birinci yarısında uzun periyodik, önemli boyutlarda sıcak hava dalgaları görüldü. Bunun insan kaynaklı bir iklim değişikliği olmadan vuku bulma ihtimali çok düşük.
Öteki yandan da 2016-2020 ortasındaki periyodun kayıtlardaki en sıcak beş yıl olacağı görülüyor. Bu rapor, 2020 yılında hayatımızın değerli bir kısmı kesintiye uğramış olsa da iklim değişikliğinin sürat kesmeden sürdüğünü ortaya koyuyor.”
Raporda ayrıyeten, sıcaklığı belirlenen eşiklerin altında tutmak için atılması gereken adımlarla, emisyonların düşürülmesi için gerçek hayatta gösterilen uğraşlar ortasındaki makasın da giderek açıldığı öne sürülüyor.
Dünyanın endüstrileşme öncesi seviyelere nazaran sıcaklık artışının belirlenen 1,5 derecelik eşiğin altında tutulması için sera tesiri yaratan gaz üretiminin de acilen düşürülmesi gerekiyor.
Raporda, 2030 yılına kadar dünyada en fazla karbon üreten ülkelerin toplam emisyonlarını aşağı çekmesi ve her ne kadar imkansız olsa da dünyanın emisyonlarda her yıl pandemi devrindeki kadar kesinti yapması gerektiği vurgulandı.
Rapora imza atan bilim insanları, belirlenen gayelere yönelik adımlar gecikirken, iklim değişikliğinin tesirlerinin ise giderek arttığını belirtti.
Dünya genelinde deniz suyu düzeyleri, daha evvel tespit edilenden daha süratli formda yükseliyor. 2011-15 yılları ortasında 4,1 mm olan deniz suyu düzeyindeki artış 2016-20 devrinde ise 4,8 mm olarak gerçekleşti.
Kutup bölgesindeki deniz buzlarının ölçüsü da her 10 yılda bir yüzde 13 azalıyor.
Sıcaklıkların artması kuraklık ve sıcak hava dalgalarını da beraberinde getirirken, doğal ömür üzerinde de risk oluşturuyor.
Raporda, insan kaynaklı iklim değişikliğinin, Sibirya’da Ocak ile haziran ayları ortasında görülen sıcak hava dalgasının yaşanma ihtimalini en az 600 kat arttırdığı tespitine yer verildi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, raporun önsüzündeki değerlendirmesinde, “İklim kriziyle uğraş etmek ve sürdürülebilir kalkınmaya ulaşmak için uzun vadeli, kapsayıcı ve net bir geçişe duyduğumuz gereksinim hiç bu kadar net olmamıştı. Pandemi sonrası toparlanma sürecini daha yeterli bir gelecek inşa etmek için gerçek bir fırsata dönüştürmek zorundayız. Bilim, dayanışma ve tahlillere muhtaçlığımız var” dedi.
