Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, bu yıl 5’incisi düzenlenen İnovasyonda Bayan Girişimcilik Kampı kapsamında gerçekleştirilen “Geleceğin Başlangıç Noktası: Türkiye’de Bayan Girişimciler” bahisli panelde görüntü konferans usulüyle konuşma yaptı.
Burada, İzmir’deki zelzele sonrasında kurtarma takımlarının üstün bir uğraş gösterdiğine dikkati çeken Varank, “AFAD’ımız, UMKE’miz, JAK’ımız, Kızılay’ımız, belediyelerimiz, istekli STK’larımız tam bir seferberlik haliyle çalışıyor. Devletimiz tüm imkanlarıyla İzmir’de. Bakan arkadaşlarımız bilfiil oradaki çalışmaları koordine ediyor. Az evvel Cumhurbaşkanımız başkanlığında kabine toplantımız sona erdi. Orada da yapılan çalışmalar hakkında bakan arkadaşlarımız bilgi verdiler.” diye konuştu.
Varank, enkaz altında can kurtarma çabasının devam ettiğini ve zelzelenin yaralarının sarılmaya çalışıldığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Diğer yandan da bu çalışmalara dayanak olmak varken, köstek olmaya çalışanları da görüyoruz. Daha enkaz altında canlar varken, bu problemde dahi palavralar üzerinden çarpıtmalarla kelamda siyaset yapmaya çalışan aciz beşerler var. AFAD’ımıza, Kızılay’ımıza en olmadık palavralarla saldıran muhalefet üyesi vekiller, hatta genel liderler, köşe muharrirleri var. AFAD ve Kızılay bizim gözbebeği kuruluşlarımız. Onların cansiperane çalışmalarına dayanak olacakları yerde çamur atanlar, 5 koyun verseniz güdemeyecek beşerler. Lakin biz bunların lafıyla hareket etmiyoruz, etmeyeceğiz. Devletimiz Van’da, Elazığ’da, Malatya’da yaraları nasıl sardıysa İzmir’de de o denli yaraları saracak, bundan kimsenin kuşkusu olmasın. Sarsıntıda hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, yakınlarına ve milletimize baş sıhhati, yaralarımıza acil şifalar diliyorum. Hala enkaz başında bulunan tüm yardım gönüllülerimize de rabbimden kolaylıklar diliyorum.”
“Kadın girişimciliği istediğimiz düzeylerde değil”
KADEM’in birinci üyelerinden biri olarak İnovasyon’da Bayan Projesini 5 yıldır yakından takip etmeye çalıştığını söyleyen Varank, projenin birinci yıllarından itibaren Bakanlık olarak takviye verdiklerini anlattı.
Varank, ekonomik ve toplumsal kalkınmanın pek çok bileşeni olduğuna işaret ederek, teşebbüsçü ruhun da kıymetli bir faktör olduğunu belirtti.
Girişimcilik kabiliyetleri çeşitlendikçe iktisadın de çeşitlendiğini, rekabet gücünün arttığını ve sonuç olarak global yarışta ön sıralara geçildiğini tabir eden Varank, “İnsana yatırım yapan, inovasyonu teşvik eden ve nüfus dinamiklerini en yeterli halde yöneten ülkeler, fark oluşturmaya başlıyor. Türkiye, dinamik ve genç nüfusuyla çok büyük bir potansiyele sahip. Süratle harekete geçirebileceğimiz önemli bir akıl sermayemiz var ancak maalesef bayanlarda iş gücüne iştirak ve istihdam oranları hala istediğimiz düzeylerde değil. Misal bir durum bayan girişimciliği için de kelam konusu.” değerlendirmesinde bulundu.
“Kadın girişimciliği alanında çeşitli teşvikler sunuyoruz”
Varank, Türkiye’de toplam istihdam içinde, kendi hesabına çalışanların oranı yüzde 16 iken, bunun yalnızca yüzde 3’ünü bayanların oluşturduğunu lisana getirdi.
AB ülkelerinde bayanlarda bu oranın yüzde 5-22 ortasında değiştiğine işaret eden Varank, şu sözleri kullandı:
“Türkiye’de bayan teşebbüsçüler ekonomik hayatta şimdi tam manasıyla yer alamıyor. Burada, iş ve hayat istikrarını kurma önceliği, aile ve çocuklarla ilgili sorumluluklar, toplumsal, kültürel önyargılar, finansa erişimde karşılaşılan sorunlar ve sektörel derinleşmenin yetersizliği üzere faktörlerin tesirli olduğunu görüyoruz. Aslında bayanlar çok işlevli düşünüyor. Birden fazla işi, misyonu ve sorumluluğu tıpkı anda yapabilme kabiliyetleri erkeklere göre daha gelişmiş diyebiliriz. Mesken hayatındaki tertibi sağlamanın yanında, toplumsal hayata ve iş hayatına kendi özgünlüklerini daha fazla katabiliyorlar. Münasebetiyle bayanların ekonomik hayata daha fazla dahil olması, toplumsal refah artışının da olmazsa olmazı.”
Varank, Bakanlık olarak bayanların iş gücüne iştiraki, bayan istihdamının artırılması ve bayan girişimciliği alanında çok çeşitli teşvikler sunduklarına değinerek, “TÜBİTAK, KOSGEB ve kalkınma ajanslarımız aracılığıyla yenilikçi siyasetler uyguluyoruz.” diye konuştu.
TÜBİTAK Tekno-Girişim Sermayesi Takviyesi Programı ile teknoloji seviyesi yüksek eser ve hizmetleri geliştirebilen teknoloji tabanlı başlangıç firmalarına dayanak sunduklarından bahseden Varank, 2012-2018 periyodunda, destekledikleri projelerde bayan girişimcilerin oranı yüzde 16 iken 2019’da bu oranın yüzde 26’ya yükseldiğini kaydetti.
Varank, bu programdan takviye alan bayan girişimcilerin, sürdürülebilir ticari bedel oluşturan firmalar kurmalarına yardımcı olduklarını vurgulayarak, bu çerçevede bayan girişimcilere mentorlük takviyesi de sağladıklarını söyledi.
“Kadın girişimcilere olumlu ayrımcılık uyguluyoruz”
KOSGEB’in girişimcilik takviyelerinde bayan girişimcilere müspet ayrımcılık uyguladıklarını belirten Varank, “Son 5 senede 56 bin bayan girişimciye, 1 milyar liranın üzerinde finansal katkı sunduk.” dedi.
Varank, bayan girişimcilere ilham olabilecek muvaffakiyet öykülerine değinerek, KOSGEB’den takviye alıp, işlerini global mecralara taşıyan başarılı bayan girişimcileri anlattı.
Kalkınma ajanslarının da bayanların toplumsal ve ekonomik hayata entegrasyonunu hızlandıracak projeler uyguladığını belirten Varank, şöyle devam etti:
“Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı ile bayan kooperatiflerini destekliyoruz. Geçtiğimiz sene 12 farklı kooperatif projesine 22 milyon lira takviye verdik. Bu sene 20 farklı bayan kooperatifine, 24 milyon lira maddi takviye vereceğiz. Anadolu’nun dört bir yanında, bayanlarımızın el emeklerinin karşılıklarını alabilecekleri çok çeşitli projeler yürütüyoruz. Yöresel eserler, aşçılık üzere alanlarda, bilhassa dezavantajlı bayanlara mesleksel eğitimler veriyor, istihdamlarını destekliyoruz. GAP Bölge Kalkınma Yönetimi aracılığıyla 5 yıldır Çok Emelli Toplum Merkezleri Projesini uyguluyoruz. Bu projeyle bugüne kadar yaklaşık 1,5 milyon bayan ve çocuğa ulaştık, yılda ortalama 50 bayan kendi işini kuruyor.”
“Girişimcilik yol haritası hazırlanıyor”
Varank, endüstride de bayan istihdamını artırmanın peşinde olduklarını, organize sanayi bölgelerinde (OSB) kreş açılması çalışmaları yürüttüklerini belirterek, 26 OSB’de 27 kreş bulunduğunu, bu sayıyı vakitle daha da artıracaklarını kaydetti.
Girişimcilik ve inovasyon alanında farkındalığın erken yaşlarda başlamasının kıymetine işaret eden Varank, şu tabirleri kullandı:
“Kız çocuklarımız başta olmak üzere gençlerimizin bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarında daha etkin olmalarını arzuluyoruz. Açtığımız bilim merkezleri ve Deneyap Teknoloji Atölyeleri ile çocuklarımızın meraklarının peşinden koşmasını hedefliyoruz. Yurdumuzun dört bir yanında heyecan dalgası oluşturan Türkiye Teknoloji Kadrosu Vakfı ile bir arada yürüttüğümüz TEKNOFEST de bu emelle attığımız en değerli adımlardan. Gençler icat çıkarsın, ulusal ve özgün teknolojik eserleri geliştirmeye baş yorsun istiyoruz. Böylelikle, ‘Milli Teknoloji Hamlesi’ liderliğinde ‘Teknoloji Üreten, Güçlü Türkiye’ gayemize adım adım yaklaşacağız.”
Varank, girişimciliği, 2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisinin de ana odaklarından birisi yaptıklarını anımsatarak, “Bu çerçevede, Ulusal Girişimcilik Stratejisini de hazırlamaya başladık. Bütüncül ve kapsamlı bir yol haritasıyla yola çıkacağız. Yol haritamızda da bayan girişimciliğine başka bir başlık açmayı hedefliyoruz.” dedi.
Panelde Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ile Baykar Teknik Müdürü ve T3 Vakfı Mütevelli Heyeti Lideri Selçuk Bayraktar da konuşma yaptı, bayan teşebbüsçüler Gamze Cizreli ile Başak Taşpınar Değim ise panelde muvaffakiyet kıssalarını paylaştı.
Konuşmaların akabinde, finale kalan 5 bayan girişimcinin projeleri anons edildi. Bakan Varank da ileri gereç ve etraf alanında nanopartikül içeren toz itici yüzey kaplama gereci geliştiren Tuğçe Karataş’ın ödül kazandığını belirterek, “Kendisini tebrik ediyorum, kıymetli bir teknoloji. Bilhassa güneş gücü panellerinde toza karşı bir tesiri oluyorsa çok çabuk ticarileşebilecek bir konu. İnşallah bu teşebbüs kolay kolay ticarileşir.” tabirini kullandı.
