2020 yılının sonlarına yaklaşırken pandemi sürecinin başlarında daima önümüze çıkan “yatırımcı sayısında rekor artış” başlıklı haberler, görünen o ki Kasım ayında bir oldukça azalmış durumda. Eylül – Ekim ortasında yatırımcı sayısındaki artış 122 bin 089 olurken Ekim- Kasım devrinde bu sayı yalnızca 1666. Yerli yatırımcı sayısındaki artış ise evvelki aya kıyasla %0.1. Yılbaşından bu yana yerli yatırımcı sayısı yaklaşık 650 bin artarken bu sayı son 10 yıldaki artışın neredeyse 12 katına dayanıyor. 2019 yılı Aralık ayında 1.203.433 olan yatırımcı sayısının Kasım ayı sonunda %64 artışla 1.885.293’e ulaştığını söyleyebiliriz. Her ne kadar sayıların içerisinde yabancı yatırımcılar olsa da artışın çok büyük bir kısmını yerli yatırımcılar oluşturuyor. Ocak – Kasım ortası değişimin %56,9’u yerlilere aitken, yabancı yatırımcılarda bu oran %19,6. Yatırımcıların 2020 yılında borsaya gösterdikleri ilginin asıl sebebi olan negatif gerçek faiz ortamının, son aylarda yaşanan faiz artışlarıyla birlikte dengelenmesiyle yatırımcı sayısındaki artış trendi de gerilemiş oldu.
Borsa Istanbul bilgilerine nazaran 2020 yılının Ocak – Kasım periyodunda yabancı yatırımcılar 5 milyar 191 milyon dolarlık net satım gerçekleştirdiler. 2019 yılının birebir periyodunda yabancı yatırımcıların sattığı hisse senedi fiyatı ise 642 milyon dolar civarındaydı. Bu demek oluyor ki yabancı yatırımcılar geçtiğimiz yıla kıyasla 12 kat daha fazla satım gerçekleştirmişler ve bu satımların büyük çoğunluğunun bankalarda yaşandığını söyleyebiliriz. 5 milyar dolarlık bu çıkışın bir bakıma 1997’den bu vakte yaşadığımız en büyük çıkış olduğunu söyleyebiliriz. Kasım ayı içerisinde alım satımda bu yılın en yüksek hacmi gerçekleşti ve 1 milyar doların üzerinde net alıcılı kapattığımızı da hatırlatalım. Pekala yabancı takas oranı ne durumda?
2020’nin başlarında %63 civarında seyreden yabancı takas oranı, Eylül ayında taban yaparak tarihin en düşük düzeylerinden biri olan %48’e kadar geldi. MKK dataları üzerinden Kasım ayında yabancı yatırımcıların portföy dağılımındaki yerine baktığımızda toplam 11.623 yatırımcı olduğunu ve toplam portföy pahasının 346 mtl olduğunu görüyoruz. Bir evvelki aya kıyasla portföy kıymetinde %17,5 artış var, yatırımcı sayısındaki artış ise yalnızca 58 kişi. Katarlı 6 yatırımcının portföy büyüklüğü 124.228 mtl. Ülke bazında baktığımızda ABD ve İngiltere’nin hisseleri gerilerken, Katarda yerleşik yatırımcıların BIST yabancı yatırımlarına oranı %35’e gelmiş durumda.
İşin yerli yatırımcı bacağında ise son devirde birbiri arkasına yapılan halka arzlarla ve BIST100 dışında kalan BISTTUM-BIST100 endeksinde yer alan pay senetlerindeki muazzam getirilerle yerli yatırımcının borsaya olan ilgisinin daha evvel görülmemiş biçimde arttığını söyleyebiliriz. Kasım ayı itibariyle BIST’te yatırım yapan yatırımcıların %99,38’i yerli yatırımcılar olup, bilhassa Eylül ayında yabancı takas oranında yaşanan sert düşüşle birlikte yerli yatırımcıların piyasa bedelindeki hissesi 315 milyar TL iken, yabancıların ellerinde tuttukları pay senetlerinin piyasa bedeli toplamı 293 milyar TL olmuştur. Ekim ayında 120 bin artan yerli yatırımcının portföy büyüklüğünün yarısına yakını 1.001 – 5.000 TL ortasındayken, bu sayının içerisine 5.001 – 10.000 TL ortasını da eklediğimizde artışın %50’sini geçmektedir. Ayrıyeten ay içerisinde süreç yapan hisse senedi yatırımcısı toplamı da artış trendini sürdürmektedir. Ocak ayında %43’lerde seyreden bu oran Kasım ayında %67’ye yaklaşmıştır. Tekrar de yurtiçi yerleşiklerin yatırım tercihleri ortasında hisse senetlerinin oranının yalnızca %6 olduğunu unutmayalım. Mevduat içinse bu oran %60’dan fazla.
Bu yılın başında BIST100 endeksi TL bazda bilhassa son aylardaki yükselişle birlikte %25 getiri sağlarken, dolar bazında yılbaşıyla çabucak hemen birebir düzeylerde yer alıyor. Yerli yatırımcıların akın ettiği BISTTUM-100 endeksi %120, sanayi endeksi %62, XU030 endeksi %13 artarken, her ne kadar Kasım ayından bu yana 1130’lu düzeylerden 1500’lere kadar yükselmiş olsa da bankacılık endeksi başkalarından negatif ayrışarak %6,5 gerilemiştir.
Gelelim son ayların gözdesi halka arzlara. Aşağıdaki grafikte görüldüğü üzere 2016 yılında 2 halka arz yapılmışken, bu sayı 2018 yılında 9’a ulaşmıştır. İlgili rapor periyodu olan Eylül ayında bu sayı 4 iken, yeni yıla yaklaştığımız şu günlerde 8 halka arz yapıldığını biliyoruz. Pekala hangi şirketler bu yıl halka arz edildi?
- Ard Bilişim,
- Bayrak EBT Taban,
- Dinamik Isı,
- Esenboğa Elektrik,
- Fade Besin,
- Kontrolmatik Teknoloji,
- Kervan Besin,
- ve son olarak Arzum Elektrikli Konut Aletleri.
Yeni yerli yatırımcıların BIST’e olan iştirakiyle sürat kazanan halka arz furyasında, halka arzların büyüklüğü 1 milyar TL’I geçti. En son yapılan halka arz olan Arzum Elektrikli Mesken Aletlerine yurtiçi kişisel yatırımcılardan 53,6 kat, yurtiçi kurumsal yatırımcılara ayrılan meblağın ise 18,7 katı talep geldi. Borsanın devamlı söylediğimiz kâfi derinlik ve likiditeye sahip olması yolunda bu halka arzlar büyük kıymet taşısa da çoğunlukla şirketler için finansman kaynağı olarak görülüyor. Şirketler elde ettikleri bu finansmanı yatırımlar, satın almalar, AR-GE ve gibisi projelerinde kullanabiliyorlar. Halka arzlar sonrasında oluşan fiyat hareketlerindeki artış doğal olarak yeni yatırımcıların gelmesine ve böylelikle şirketlerin daha fazla fon/kredi elde etmesini kolaylaştırıyor. Bu durum şirketlerin kredibilitesinin, repütasyonunun ve derinliğinin artmasını sağlıyor.
Son devirdeki halka arzların oransal olarak yapılmaya başlaması yani daha fazla talep edene o oranda hisse verilmesi durumu halka arzların tabana yayılmasını zorlaştırıyor. Bu durum küçük yatırımcıların güzeline gitmese de pay senetlerinin piyasa fiyatlarının yükselmesine mahzur olmuyor. 2020 yılının birinci halka arzı olan ve Şubat ayında halka arz edilen ARD Bilişim örneğinde gördüğünüz üzere %650 artıştan kelam ediyoruz. Bu yılın yükseliş rekoru ARDYZ’de. Geçtiğimiz Perşembe tahtası açılan Arzum ise şimdiden %20 arttı bile.
Halka arzların sayısı artsa da oransal olması ve kişisel yatırımcı için tahsis edilen hissenin sonlu olması sebebiyle küçük yatırımcılar aslında pastadan çok büyük bir hisse alamıyorlar. Son yapılan birkaç halka arzda da bunun şikayetlerini duyuyoruz. Halka arz edilen hissenin büyük çoğunluğunu yurtiçi ve yurtdışı kurumsal yatırımcılar alıyor. Örneğin Kervan Gıda’nın halka arz sonuçlarına baktığımızda aşağıdaki tabloyla karşılaşıyoruz. Yurtiçi ferdi yatırımcılara ayrılan tahsisat fiyatının 34,2 katı talep gelmiş. Bu durumda yaklaşık talep edilen pay sayısının %2,92’si kadar geldiğini hesaplıyorum. Yatırımcılar için talep edilecek ölçüde bir hudut olmaması fazla parası olanın daha fazla hisse alabildiği bir duruma sebep oluyor.
https://www.kervangida.com/wp-content/uploads/2020/11/O%CC%88zel-Durum-Ac%CC%A7iklama-Formu-30-Kasim-2020.pdf
Uzatmadan, 2021 yılı finansal açıdan bizlere neler getirecek vakitle göreceğiz.
Bol yararlar.
*Veriler MKK Bilgi Tahlil Platformu’ndan alınmıştır.
Müellif: Güney Örnek
Borsa İstanbul’da gong Arzum için çaldı!
Belgin Maviş İle Hafta Kapanışı! Altın Borsa ve Dolar Yorumları! |
Garanti BBVA’den BİST stratejisi
Gedik Yatırım’dan ‘Altın ve Gümüş’ Bölüm Tahlili
