Vergi gelirlerindeki iyileşme 2020’de bütçe açığını sınırladı
Aralık’ta bütçe açığı yüksek seyrettiyse de, güçlü vergi tahsilat performansı açığı sınırlandırdı
2019’un Aralık ayında 30,8 milyar TL açık veren merkezi bütçe, 2020’nin aynı ayında 40,7 milyar TL açık verirken, geçen seneki 26,6 milyar TL’lik faiz dışı açık da 35,8 milyar TL’ye yükseldi. Böylece 2020 yılının tamamında 172,7 milyar TL bütçe açığı (GSYH’nin %3,5’i) ve 38,8 milyar TL (GSYH’nin %0,8’i) faiz dışı açığa ulaşılırken, bu sonuçlar geçen sene 123,7 milyar TL (GSYH’nin %2,9’u) bütçe açığı ve 23,8 milyar TL (GSYH’nin %0,6’sı) faiz dışı açık olarak şekillenmişti. Bu arada, IMF tanımlı faiz-dışı açık) ise kabaca 127 milyar TL (2019’da 128 milyar TL) seviyesinde gerçekleşti.
İç talepteki canlanma vergi gelirlerine olumlu yansımaya devam etti
Kredi teşvikleriyle canlanan iç talebin, vergi gelirlerindeki %14’lük yıllık reel artışla, bütçe performansını Aralık ayında da doğrudan etkilediğini söyleyebiliriz. Olumlu performansın özellikle tüketime yönelik vergilerden kaynaklandığı, mal ve hizmetlerden alınan KDV ve ÖTV gelirlerinin sırasıyla yıllık reel %52 ve %35 arttığı görülüyor. Kredi teşvikleriyle canlanan iç talebe bağlı olarak, Temmuz-Aralık arası dönemde vergi tahsilatının yıllık reel %21 arttığını not etmek gerek. İç tüketime yönelik vergiler (KDV+ÖTV) için ise bu oran kabaca %43 oldu.
Son dönemde çok güçlü vergi tahsilat performansı, 2020 yılı bütçe açığını ciddi anlamda sınırlandırdı
Özetle, salgına bağlı olarak bütçe harcamalarındaki artış, bütçe açığına kaçınılmaz olarak bir bozulmaya yol açtıysa da, Temmuz ayından beri kredi teşvikine dayalı iç talep canlanması, vergi gelirlerini çok ciddi anlamda arttırarak, bütçe açığındaki yükselişi sınırlandırdı. Örneğin, sene başında 19,0 milyar TL öngörülen ve daha sonra 33,2 milyar TL’ye revize edilen motorlu taşıtlardan alınan ÖTV tahsilatı, sene sonunda 46,6 milyar TL’ye ulaştı (2019: 13,8 milyar TL). Benzer şekilde mal ve hizmetlerden alınan KDV tahsilatı da 57,8 milyar TL’den 62,6 milyar TL’ye revize edildiyse de, gerçekleşme 71,5 milyar TL seviyesinde oldu. Hatırlatmak gerekirse, hükümet bütçe açığı projeksiyonunu da, 139 milyar TL’den 239 milyar TL’ye (GSYH’nin %4,9’u) yükseltmişti. Ancak gerçekleşme çok daha düşük bir seviyede 173 milyar TL (GSYH’nin %3,5’i) oldu.
Hükümet 2021 için bütçe açığı/GSYH oranını artık %4,3 değil, %3,5 olarak hedefliyor, ancak %5,0’e doğru bir yükseliş olası duruyor
Hükümet 2021 Bütçe Kanunu’nda, 2021 bütçe açığı hedefini 245 milyar TL (öngörülen GSYH’nin %4,3’ü) olarak öngörmüştü. Ancak, 2020 sonuçlarının belli olmasının ardından, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Hazine ve Maliye Bakanı Elvan, yeni hedeflerinin %3,5 olduğunu belirtti. Bu oran kabaca 200 milyar TL’lik bir bütçe açığına işaret ediyor. Kısaca belirtmek gerekirse, 245 milyar TL’lik hedefin bile tutturulması oldukça zorlu görünürken, yeni hedefin tutturulması çok fazla çaba gerektiriyor. Örneğin, hükümetin vergi gelir hedefi %10,8’lik nominal artışa işaret ediyor, ki ÖTV tahsilatında düşüş beklesek de bu rakam ulaşılabilir görünüyor. Ancak, faiz-dışı harcamalar için öngörülen %9,2’lik nominal artış (reel olarak kabaca %4 düşüş) hedefinin tutturulmasını imkansıza yakın görüyoruz. Buna göre, bütçe açığı/GSYH oranının 2021 yılında %5,0’e doğru yükselebileceğini düşünüyoruz. Harcama tasarrufları zor göründüğünden, hükümetin %4,3 ya da %3,5’lik hedeflerine yaklaşılabilmesi için, öngörülenin ötesinde bir GSYH büyüme (vergi gelir artışı) performansına ihtiyaç bulunuyor.
YASAL UYARI
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
Gedik Yatırım
