Erol TAŞDELEN, gelecek korkusu ile çalışan banka işçisini ele aldı. Bankalar 2020 Kasım sonu prestijiyle 2019’un tıpkı periyodunda nazaran karlılıklarını % 23 artırdığı, işçi başına karlılıklarını % 30 artırdığı buna karşı 2020 Kasım sonunda 139 şube, 2776 işçi azalttığı ortaya çıktı. Yasaklara karşın bu kadar işçi nasıl çıkarıldı? İşte yanıtı.
Türkiye’de Faaliyet gösteren bankalar, Pandemi nedeni ile işçi çıkarılmasının yasaklanmasına karşın 2020 yılının birinci 11 ayında 2.776 işçi azalttı. İşçi azalmasının değerli bir kısmı kimi haklarını vererek istifaya zorlama formunda oldu.
Pandemi periyodunda Bankalar işçi çıkarılmasını yasaklanmasından rahatsızlık duymuş, kapalı kapılar ardında bu rahatsızlığı TBB, TCMB ve BDDK ortamında lisana getirmişlerdi. Bu rahatsızlığın boşa olmadığı yasaklara karşın bir yolunu bulup işçi azaltmaya devam ettikleri ortaya çıktı. Yasakların kalkması ile birlikte dalda en az 10.000 işçi azalması bekleniyor.
Bankalarda çalışma şartları zorlaştı; meskende çalışan çalışana toplumsal haklarını verilmemesi, salgın periyotta kimi bankalar dönüşümlü çalışırken kimilerinin işçisi tam takım çalışmaya zorlayarak birden fazla çalışanın Koronavirüse yakalanması; kent dışına tayın tehditti, çalışanın Davet Merkezi’nde çalışmaya zorlanması, unvan indirimleri, mesai üzere doğal haklarının verilmemesi, Kısa Çalışma Ödeneğine gönderilmesi ve gönderme ile tehdit edilmesi, fiyatsız müsaadeye çıkarılması üzere uygulamalar ile ilgili son günlerde şikayetler arttı. Bankaların iş barışını bozucu davranışlar ile ilgili gelen şikayetlerin de çıkarılan işçi sayısına bakınca boşa olmadığı anlaşılıyor.
Bankalar 11 ayda 139 şube, 2776 işçi azaldı
BDDK bilgilerine nazaran 2019 sonunda 11299 şube ile yurtiçinde faaliyet gösteren bankaların şube ile hizmet verirken, 2020 Kasım sonunda 139 azalarak 11160 şubeye geriledi. 2019 sonunda 203.839 işçi ile hizmet veren bankalar 2020 Kasın sonunda işçi sayısını 2776 azalarak 201.063 çalışana düşürdüğü görüldü.
İşçi başına karlılık arttı
Bankaların Vergi Öncesi Karlılığın / Ortalama Toplam İşçi Sayısına nazaran oranladığımızda 2019 Kasım ayında 277 bin TL Karlılık yaparken; 2020 Kasım sonunda % 30 artış ile 361 bin TL‘ye çıktığı görüldü. BDDK’nın bu verisi de bankaların “personel başına karlılığımız düşüyor, işçi azaltmamız gerekiyor” tezini çürütürken, art planda diğer hesaplar olduğunu da kanıtlıyor.
2020 Kasım ayında Net Karlılık % 23 arttı
Bankacılık bölümünün Kasım sonu Net karlılığı açıklandı. 2019 Kasım sonunda 46,5 milyar TL Net Kar yapan bankalar 2020 Kasım ayında bir evvelki yıla nazaran net karlılıklarını % 23,1 artırarak 57,3 milyar TL‘ye çıkardılar. 2019 yılının tıpkı periyoduna nazaran karlılıklarını 10,8 milyar TL artırmış oldular. İşçi daha ne yapsın. Sorun banka stratejinde ise gönderilmesi gereken alandaki işçi değil CEO’ların şahsen kendileri olmalı.
İşçi huzursuz Sendikalar sessiz
Son haftalarda Körfez Sermayeli büyük banka ile yerli sermayeli büyük bankanın bunu saklama gereği bile duymadan işçileri bölgelere çağırarak görüşmelere başladığı dal içinde bilinir hale geldi. Buna karşılık giden şikayetlere Banka Sendikaları, BDDK, Çalışma Bakanlığının sessiz kalması bu kurumların “sessiz kalarak üstü kapalı olumsuz sürecek takviye verdikleri” tarafında çalışanlarda genel kanaat oluşmuş durumda. Hangi bankanın ne kadar işçi azalttığı ise yıl sonu faaliyet raporlarını yayınlamaları ile birlikte ortaya çıkacak.
Erol TAŞDELEN – Ekonomist
Erol Taşdelen’in tüm makalelerini bu sitede bulabilirsiniz
Erol Taşdelen: Firmalarınki Can da, Vatandaşınki Patlıcan mı?
Güldem Atabay: Para Siyaseti önemlidir… lakin nereye ve ne vakte kadar?
Atilla Yeşilada ve Erkan Öz: 2021’de Borsalarda Ani Çöküş Olur Mu?
Çetin Ünsalan: Cepteki hakikaten telefon mu?
