Bakan açıkladı; 3,577 lira 50 kuruş brüt üzerinden, 2,825 lira 90 kuruş net… Açıklanan sayıya bakınca, roket mühendisliği hassasiyetinde hesaplanmış izlenimi veriyor ancak o denli değil. İşçi-işveren-kamu orta kesitinde koyun pazarlığı modeli eski yol yöntem…
Patron tarafı; “elimizden gelen budur” diyor. Doğrudur. Personel tarafı; “beklentimizi karşılamadı” diyor. Doğrudur. Hükümet; “enflasyonun 7 puan üzerinde refah hissesi sağladık” diyor. Doğrudur. Pekala, bunda bir sorun yok mu? Herkesin birebir anda hakikat olması mümkün mü? Değil elbette.
O halde sorun nedir? Sorun, minimum fiyatı belirleme formülünün arkaik kalması, eskimesi ve Türkiye optimaline yanıt vermekten uzak, işçi-işveren sendikaları ve kamu ortasında siyaset yapma alanı haline gelmesidir. Halbuki bize dataya dayalı, hakkaniyetli, ekonomiyi rahatlatacak usul lâzım… Teklifim şudur:
Minimum geçim endeksi oluşturulsun. Böylelikle minimum fiyat; TÜİK’in resmi lakin gayriciddi sayılarıyla “enflasyonun şu kadar üzerinde” kabilinden sübjektif beyanlara değil, bilgiye dayandırılır.
Vergi takozu kaldırılsın; Minimum fiyatın patrona maliyeti ile çalışanın eline net geçen sayı ortasındaki farka vergi takozu (tax wedge) deniyor. Bu, ya kaldırılmalı yahut azaltılmalı. Kamu, kendi üzerine külfet almadan tüm yükü patrona bindirirse, kayıtdışı istihdam gibisi problemler türer.
Bölgesel minimum fiyat; tekrar düşünülebilir ve bu da yöresel geçim endekslerine bağlanabilir.
TABAN FİYAT
ASKERİ FİYAT
AZ GERİ FİYAT
1980 öncesi “asgari ücret” diye bildik. 1980 darbesi geldi, generaller belirledi, ismine “askeri ücret” dedik. Sonra enflasyon geldi, getirilen artışları sildi, süpürdü, “az geri ücret” oldu.
Artık bize düşen, insan onuruna yaraşır, patronu zorlamayan, kamunun da külfeti üstleneceği, bilgiye dayalı, bilimsel tabanı olan minimum fiyatı tespit edecek prosedürü bulup, hayata geçirmektir.
Gurur OĞUZ
Yazının Kaynağına Buradan Ulaşabilirsiniz
