Dünya’yı Korkutan Bir Birinci: Arktik Deniz Buzunun Bir Kısmı Hala Donmadı

Arktik deniz buzunun mevsimsel genişlemesi ve daralması, bu yıl telaş verici bir sakinliğe ulaştı ve buz, Ekim ayının sonlarında olmamıza karşın Sibirya açıklarındaki kilit bir noktada hala oluşmuş değil. Bu durum da, kayıtlı tarihte birinci kez Laptev Denizi’nin yılın bu periyoduna kadar donmamış olmasından ötürü tasa yaratıyor.

Genel olarak Arktik bölgedeki deniz buzu yaz aylarında eriyor ve kış aylarında tekrar donuyor. Lakin yıllık erimenin boyutu son yıllarda giderek artmaktaydı ve birinci buzsuz Arktik yazının 2030 ve 2050 yılları ortasında yaşanması bekleniyor. İçerisinde bulunduğumuz bu yıl, daha evvel karşılaşılmayan bir sıcak hava dalgasının hava sıcaklıklarını, Sibirya’nın Haziran ortalamasına nazaran 10°C daha üste çıkartması ile bölge için çok daha yıkıcı oldu.

Artık ise kışın yaklaşması ile yakıcı yaz devrinin tesiri çok daha net bir halde ortaya çıkıyor. Laptev Denizi’nin Arktik primer buzunun donmamış olması ile bir arada kutup bölgesinin geneli için epeyce önemli sonuçların doğması mümkün.

Olağanda buz, Sibirya kıyı sınırının kuzeyinde kışın başlarında oluşuyor ve güçlü rüzgarlar ile Laptev ve ötesine taşınıyor. Bu seyahat sırasında da Svalbard ve Grönland ortasındaki Fram Boğazı’nda eriyene kadar Arktik bölgesi genelinde besleyicileri taşıyor. Fakat daha geç yaşanan bir donma, bu yıl oluşan buzun kalınlaşmak için çok daha az vakti olacağı ve buna bağlı olarak da muhtemelen Fram Boğazı’na ulaşamadan eriyeceği ihtimalini arttırıyor.

Bunun sonucu olarak da Arktik genelindeki planktonlar çok daha az besin alacaklar ve bu da atmosferden karbondioksiti alma kapasitelerini azaltacak. Buna bağlı olarak da planktonların dönüştüremedikleri karbondioksit sera tesirine katkıda bulunarak daha yüksek global sıcaklıklara ve daha az buzun oluşmasına sebep olacak.

Özcesi bu donmama sorunu, çarçabuk kendisini tetikleyen bir döngü yaratabilir ve Dünya genelinde sıcaklıkların çok daha fazla artmasına sebep olabilir.

Ayrıyeten suyun buza dönüşmemesi, Güneş ışınlarının çok daha fazla bir kısmının buz tarafından geri yansıtılmak yerine su tarafından emilmesi manasına geliyor ve bu da yerkürenin sıcaklığını arttırmaya katkıda bulunuyor. Bir de bunun üzerine eriyen buzlar ile yükselen okyanus düzeyleri eklenirse, 2020’nin bizlere çok daha berbata gidebilecek bir haber daha getirdiği söylenebilir.