Salgın devam ederken, Covid-19‘un yalnızca öksürük ve ateşten daha fazlası olduğu ve hastalık atlatıldıktan sonra da geniş bir semptom kümesinin varlığını koruyabildiği giderek daha net bir hale geliyor. Nefes darlığından baş ağrısına kadar pek çok semptomun yer aldığı bu sorun silsilesi ortasında, görünene nazaran önemli ölçüde kişi de Covid-19’dan iyileşmelerinin akabinde “şuur bulanıklığı” hissini yaşamaya devam ediyor.
Şimdi bu tecrübenin ne kadar yaygın olduğunu söylemek için çok erken olsa da, yapılan birtakım hadise çalışmalarından anlaşılana nazaran şaşırtan ölçüde yaygın olabilir. Yapılan bir araştırma, Covid-19 sebebiyle hastaneye kaldırılan 120 şahsa, hastaneye yatırılmalarının akabinde geçen 100 gün içerisinde nasıl hissettiklerini sordu ve uygunlaşan hastaların yarısından fazlası yorgun hissettiklerini, üçte birinden fazlası da hafıza kaybı yaşadıklarını söyledi. Yakın vakit evvel Güney Kore’de düzenlenen bir ön çalışma da düzgünleşmiş 65 Covid-19 hastasını ankete tabi tuttu ve %91,1’inin en az bir yan tesirden, çoklukla yorgunluk ve çabucak sonrasında konsantrasyon eksikliği yahut “bilinç bulanıklığı”ndan etkilendiklerini buldu.
Şuur bulanıklığını anlamanın zorluğunun bir kısmı, bireyleri farklı biçimlerde etkileyebiliyor olması. Fakat bu sorun genel olarak yorgunluk, moral bozukluğu, hafıza kaybı, baş karışıklığı ve konsantrasyon zorluklarını içerek halsizlik hissi olarak tanımlanıyor. Bu sıra dışı durumu yaşayan şahıslar tarafından açıklandığı üzere bu durum, günlük hayatları ve sıhhatleri üzerinde epeyce tesirli olabiliyor.
Fakat Covid-19’un pek çok uzun periyodik tesiri üzere şuur bulanıklığı da şimdilik bilim insanları için bir gizem olmaya devam ediyor. Kimileri bu durumun virüs-sonrası halsizlik sendromu ile misal olabileceğini öneriyor. Öbür pek çok berbat enfeksiyondan uygunlaşan şahıslar çoklukla haftalar ve hatta aylar süren çok halsizlik durumlarından bahsediyorlar ve bunun, neredeyse bedenin sıkıntı bir savaşı kazandıktan sonra kendini toplama gayreti olarak yorumlanması mümkün. Fakat bu durum olası bir kuşkulu üzere gözükse de, virüs-sonrası halsizlik sendromunun araştırmacıların tümü tarafından kabul edilmeyen ve hatta tam olarak anlaşılmayan kimi noktaları da bulunuyor ve bu yüzden Covid-19 ile bir arada yorumlanmasına da tartışmalı olarak bakılıyor.
Öbürleri ise şuur bulanıklığı gizeminin çok daha derin olabileceğini söylüyor. Covid-19, SARS-CoV-2’nin beyin-kan duvarını aşarak ve nöronları enfekte ederek beyne hasar verebilmesi ile sıra dışı olması kelam konusu. Tahminen de birtakım araştırmacıların düşündüğü üzere halsizlik ve hafıza kaybı semptomları, beyin dokularındaki hasar, şişme ve iltihap ile ilgili olabilir.
Hatta bu ayın başlarında yayımlanan bir araştırma, Covid-19 sonrası devam eden şuur bulanıklığı ve öteki nörolojik semptomların travma-sonrası gerilim sendromu (PTSD) kaynaklı olabileceğini önermekteydi. Daha evvelki SARS ve MERS virüsleri salgınlarından alınan datalar incelendi ve hayatta kalanların PTSD için daha yüksek risk altında oldukları bulundu. Bu da Covid-19 sonrası hayatta kalanların yaşadığı kalıcı algısal ve duygusal zorlukların yanıtının burada saklı olabileceğini önermelerine sebep oldu.
Sebep şimdilik makul değil. Lakin şuur bulanıklığı ile uğraş veren şahıslar, bu semptomun ve öbür uzun vadeli Covid tesirlerinin hem tıp dünyası hem de toplum tarafından tanınmasının kıymetli olduğunun altını çiziyorlar.
