South China Morning Post gazetesinde yer alan habere nazaran, Almanya’da yaşayan Serge Bazanski isimli yazılım güvenliği mühendisi, ferdî Twitter hesabında yaptığı paylaşımda, şirketin elektronik izleme ekipmanlarını destekleyecek yazılımlar üretilmesi için internete yüklediği açık kaynaklı yazılım geliştirme paketi içinde “Ulus tipi: Uygur” ibaresinin olduğu kod satırları bulunduğunu ileri sürdü.
“Uygur” ve “Diğerleri”
Bazanski, ekran imajını paylaştığı kod satırlarında “Ulus Tipi” ismi altında bir tanımlayıcı kategori tanım edildiğini, yazılımın bu kategori altında, “Bilinmeyen”, “Uygur”, “Diğerleri” ve “Tanımlanamayan” seçenekleri ortasında belirleme yapmak üzere tasarlandığını belirtti.
Kelam konusu tanımlama fonksiyonunun yazılıma konulmasının tesadüf olamayacağına işaret eden Bazanski, “Genelde şirketler bu yazılım geliştirme paketlerini sunduklarında bunlar taşa yazılmış üzeredir. Bir şeyi kazara yahut öylesine koymuş olamazsınız.” sözünü kullandı.
Kodun ortaya çıkmasının akabinde Dahua, internette Github platformuna ve kendi web sitesinde yüklediği yazılım geliştirme kodlarını silerek etnik tanımlamanın çıkarıldığı haliyle tekrar yükledi.
Bahisle ilgili Zhejiang Dahua’dan yapılan açıklamada “şirketin etnik odaklı tanımlama fonksiyonu içeren rastgele bir eser satmadığı” söz edildi.
“Uygur yerine ‘Yahudi’ yahut ‘Arap’ olsaydı ortalık ayağa kalkardı”
Haberde görüşlerine yer verilen İsrailli siber güvenlik araştırmacısı Ran Locar, bir kök kod niteliğindeki bu şablonun öbür tanımlamalar eklenerek geliştirilebileceğine dikkati çekerek, bu yazılımlarca desteklenen izleme ekipmanlarının etnik fişleme için kullanılabileceği ihtarında bulundu.
Sorunun etik boyutuna vurgu yapan Locar, “Eğer ‘Uygur’ yerine ‘Yahudi’ yahut ‘Arap’ ibaresi olsaydı, çoktan ortalık ayağa kalkardı.” tabirini kullandı.
ABD’nin yaptırım listesine girmişti
Zhejiang Dahua, ABD hükümetinin Uygurlara yönelik kitlesel takip uygulamaları ve hak ihlallerinde rolü olduğu gerekçesiyle 20 Temmuz’da yaptırım uygulama kararı aldığı yapay zeka ve izleme teknolojisi alanında faaliyet yürüten 11 Çin şirketi ortasında yer almıştı.
