Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, TÜBİTAK COVID-19 Türkiye Platformu koordinasyonunda yürütülen yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) enfeksiyon tesirini durdurucu yahut azaltıcı ilaç geliştirme girişimi kapsamında Ankara Üniversitesi’ndeki laboratuvarlarda devam eden çalışmaları bölgesinde inceledi. Bakan Varank, kelam konusu ilaç girişimi kapsamında bugün itibarıyla hayvan deneyleri aşamasına geçildiğini açıkladı.
Türk bilim kişileri GRFT (griffithsin) isimli bir molekülün Kovid-19’un enfeksiyon tesirini durdurucu yahut azaltıcı cihetini araştırıyor.
Bakan Varank, Türkiye’nin birinci disiplinler arası biyoteknoloji lisansüstü eğitim enstitüsü olan ve sıhhat ile ziraî biyoteknoloji ortamlarında çalışmalar gerçekleştirilen Ankara Üniversitesi (AÜ) Biyoteknoloji Enstitüsü’nü ziyaret etti. Varank’a ziyaretinde, TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal, Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erkan İbiş ile TÜBİTAK MAM Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü (GMBE) Yöneticisi Prof. Dr. Şaban Tekin de eşlik etti.
Varank, AÜ Biyoteknoloji Enstitüsü bünyesinde Prof. Dr. Aykut Özkul’un yürütücülüğünü üstlendiği Kovid-19’a karşı ilaç geliştirme girişimi kapsamında laboratuvarlarda yapılan çalışmaları mahallinde inceledi. Özkul ile birlikte esirgeyici kıyafetler giyerek hayvan testlerinin yapıldığı kişisel odaya giren Varank, hayvanlar üzerinde yapılan deneyler hakkında haber aldı.
“Güzel müjdeleri verebiliriz”
Varank, ziyaretin akabinde AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kovid-19’a karşı Türkiye’deki temel ilmî çalışmaları koordine etmek üzere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncülüğünde TÜBİTAK çatısı altında bir platform oluşturduklarını anımsatarak, burada yürütülen 17 aşı ve ilaç geliştirme girişiminin desteklendiğini söyledi.
Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsünün öncülüğünde Kovid-19’a karşı GRFT molekülüyle geliştirilecek illeti önleyici ilaca yönelik çalışmalar hakkında haber aldıklarını belirten Varank, şöyle konuştu:
“Bilim kişilerimiz bu molekülün Kovid-19’a karşı tesirli olabileceğini ilmî olarak da değerlendiriyorlar. Klinik çalışma aşamalarına geçmeden evvel yapılması gereken temel araştırmalar yapılıyor. Bu molekülle ilgili hayvan deneyleri bugün itibarıyla buradaki biyogüvenlikli laboratuvarda başlatılmış olacak.”
Varank, Türkiye’nin son 18 senede Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde mahsusen Ar-Ge ekosistemine büyük yatırımlar yaptığına işaret ederek, “Yaptığımız yatırımların bu türlü güç ve kritik devirlerde bilim kişilerimizin ortaya koyduğu başarılı çalışmalarla ne kadar değerli olduğunu görebiliyoruz. Bilim kişilerimize güveniyoruz, buradaki çalışmalardan da başarılı bir eser geliştirileceğine inanıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Bilim kişilerinin Kovid-19’a karşı büyük bir fedakarlıkla gece gündüz çalıştığına dikkati çeken Varank, şu sözleri kullandı:
“Burada devam eden ilmî çalışmalar sonucunda da hoş datalar elde edip klinik safhaya geçecek çalışmalarımızı tamamlayacağız. Sonraki aşamada bunları Sıhhat Bakanlığımıza klinik çalışmalar yapılması için teslim edeceğiz. İnşallah şık müjdeleri buralardan verebiliriz.”
“Molekülün tedavi edici potansiyelini de sorgulayacağız”
Prof. Dr. Aykut Özkul da girişimde, GRFT (griffithsin) molekülüyle Kovid-19 tesirini durdurmayı amaçladıklarını belirterek, çalışmalarda gelinen aşamayı anlattı.
An itibarıyla molekülün hayvanlardaki aktifliğinin test edilmesi sürecini başlattıklarını belirten Özkul, “Bizim hayvanlarla ilgili yaptığımız ön çalışmalarda yaklaşık 2 haftalık bir hengam zarfında bu virüsün organ tutulumu, yayılımı ve virüsle ilgili tespitler gerçekleşebiliyor. Hasebiyle şayet işler öngördüğümüz halde devam ederse önümüzdeki bir ay içinde ön doneleri almış olacağız.” diye konuştu.
Çalışmalarının Türkiye’nin her meydanda vermiş olduğu ulusal seferberlikten biri olduğunu vurgulayan Özkul, girişime desteklerinden ötürü Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve Ankara Üniversitesi Rektörlüğüne teşekkür etti.
GRFT’nin yapı olarak doğal bir molekül olduğunu lisana getiren Özkul, şunları kaydetti:
“GRFT’nin şimdiye kadar birçok farklı virüse karşı enfeksiyonu durdurucu tesirinin var olduğu tespit edilmiş. Münasebetiyle birinci planda bizim bu süreçteki en büyük kazanımımız, günlük hayatta kullanılabilecek durdurucu, kollayıcı, önleyici eser geliştirmek olacaktır. Ekibimizdeki moleküler biyologlar da molekülün yapısında birtakım değişiklikler yapmak suretiyle GRFT’nin hücre içine girmesini sağlamaya çalışıyor. Bu kapsamda şayet becerebilirsek molekülün tedavi edici potansiyelini de devir içinde sorgulayacağız.”
Hayvan deneyleri bir ay sürecek
TÜBİTAK COVID-19 Türkiye Platformu çatısı altında yürütülen 17 aşı ve ilaç geliştirme girişiminden biri olan çalışmada, GRFT isimli molekülün, Kovid-19’a neden olan virüsün enfeksiyon tesirini durdurucu yahut azaltıcı istikameti araştırılmaya başlandı.
Ankara Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi (UNAM) ve Hacettepe Üniversitesinden bilim kişilerinden oluşan konsorsiyumun yürüttüğü çalışmalar sonucunda şimdiye kadar virüsün izolasyonu, genom tahlili ve karakterizasyonu gerçekleştirildi, GRFT molekülü üretildi ve saflaştırıldı, GRFT’nin hücre kültürü ortamında virüsün hücreye girmesini ve bu suretle üremesini durdurduğu görüldü.
Hayvan deneyleri aşamasına bugün itibarıyla başlanan girişimde, plan dahilinde gelecek bir ay içinde bunun hayvanlarda çalışıp çalışmadığı konusunda da ön habere sahip olunacak.
Aşı geliştirme çalışmasını da inceledi
Bakan Varank, Biyoteknoloji Enstitüsü ziyaretinin akabinde, Ankara Üniversitesi bünyesindeki Kanser Araştırma Enstitüsü’nü ziyaret etti ve TÜBİTAK COVID-19 platformundaki bir öteki girişim olan “Virüs Tabanlı Prototip Coronavirus Aşısı Üretimi”ne ait Prof. Dr. Hakan Akbulut’tan malumat aldı.
