Dünya umumunda ortalama sıcaklıklardaki artış sürerken küresel ısınmanın göllere ve bilhassa tuzlanmanın göl ekosistemleri ile canlılara yapacağı tesirleri, Nobel armağanlı bilim kişisi Prof. Dr. Jeppesen’in ODTÜ ile yürüteceği TÜBİTAK destekli ilmî araştırmayla ortaya çıkarılacak.
Hakemli 600 mecmua ile yüksek tesir faktörlü mecmualarda basılan makaleleri ve bunlara aldığı 52 bin atıf ile tatlı su gölleri yerindeki araştırmalarıyla bilim dünyasında kıymetli bir konuma sahip Danimarkalı bilim kişisi Profesör Erik Jeppesen, TÜBİTAK 2232 Memleketler arası Önder Araştırmacılar Programı kapsamında desteklenen girişiminin yürütücülüğü için Türkiye’yi seçti.
Tatlı su göllerindeki ekolojik araştırmalarıyla tanınan ODTÜ Biyolojik Bilimler Kısmı ve ODTÜ Ekosistem Araştırma Merkezi Tedrisat Üyesi Prof. Dr. Meryem Beklioğlu, Prof. Dr. Erik Jeppesen’in “İklim değişikliği ve tuzlu göller ekolojisinin etkisi” bahisli girişiminin mesken sahibi, ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nde Tabip Talim Üyesi ekolog Korhan Özkan ile ODTÜ İnşaat Mühendisliği Kısmı Talim Üyesi Prof. Dr. Zuhal Akyürek ortakları olarak çalışacak.
Sonuçlar, dünya çapında çok değerli olacak
Çin, Uruguay, Kore, Yeni Zelanda, Türkiye, ABD, tüm Avrupa dahil Antarktika hariç, tüm kıtalarda 150’den fazla araştırma kümesi ile dünya çapında iş birlikleri kuran, başkaca 20 yıl boyunca, yıllık Grönland seferleri gerçekleştiren Jeppesen, AA muhabirine girişime ait haber verdi.
“Küresel ısınma, kuraklıktaki meydanı ikiye katlayacak ve tatlı su göllerinin birçoklarının tuzlu su gölü haline gelmesine sebep olacak. Bu durum, Türkiye dahil olmak üzere yarı-kurak iklim kuşaklarında dünyanın önde gelen sıkıntılarından biri.” açıklamasını yapan Jeppesen, bu nedenle sistem değişiminin nasıl olduğunu anlamanın, dünya çapında çok değerli bir haber olacağını vurguladı.
Kuzeybatı Çin’de yaptıkları yeni çalışmaların ise artan tuzluluk orantısına sahip göllerin biyolojik çeşitliliğinde, besin zinciri uzunluğunda önemli azalmalar olduğunu gösterdiğini aktaran Jeppesen, bu durumun göl ekosisteminin işleyişinde bir kayıp olduğunu gösterdiğini belirtti.
Tuzlu göllerin yapılarını ve fonksiyonlarını ortaya çıkaran ilmî araştırmanın dünya umumunda sonlu sayıda olduğunu aktaran Jeppesen, “Tuzlu su göllerinin nispetinin yakın gelecekte değerli ölçüde artması beklendiğinden bu, talihsiz bir durumdur.” dedi.
TÜBİTAK desteğiyle başlatılan girişimlerinde ise global ısınmanın farklı tuzlu göl ekosistemlerinin yapısında meydana getirdiği değişimleri ortaya çıkarmak için çeşitli deneyler ve araştırmalar yapacaklarını anlatan Jeppesen, üç yıllık girişim vadesi boyunca ODTÜ’nün, iklim değişikliği perspektifinde tuzlu göllerin ekolojisi üzerinde memleketler arası önder rolünü üstlenmesini beklediklerini söz etti.
“Değişimler dramatik düzeyde”
Meryem Beklioğlu da iklim değişikliği nedeniyle global sıcaklık ve yağış modellerinin değiştiğini ve yarı kurak ve Akdeniz iklim yerlerindeki değişimin, münhasıran dramatik seviyede olduğunun ve daha da ağırlaşacağının iddia edildiğini anlattı.
21. yüzyılın sonu itibarıyla yağışlarda yüzde 25-30 seviyesinde düşüş, buna koşut olarak da Akdeniz Kesimi’ndeki buharlaşmada artış beklendiğine dikkati çeken Beklioğlu, “Dahası, 2100 yılına kadar dünya umumunda kurak arazi ölçüsünün iki katına çıkması bekleniyor. Bu durum, tatlı su ekosistemlerinin tuzlanması manasına geliyor. Tuzluluk nispetinde ortaya çıkan artış, göllerin işleyişi ve biyolojik çeşitliliği için büyük bir tehdit oluşturuyor.” diye konuştu.
Tuzluluğu araştıracaklar
Girişim kapsamında hem ODTÜ Mersin Deniz Bilimleri Kampüsü hem de Ankara Kampüsü’nde denetimli deney sistemlerin kurulacağını anlatan Beklioğlu, böylelikle tuzlanmanın ekosisteme tesirinin ortaya çıkarılacağını söyledi.
Girişim kapsamında misal tuzluluk değişimine sahip Kazakistan ve Rusya’daki göllerde de ortak araştırmalar yapılmasının planlandığını aktaran Beklioğlu, ortaya çıkacak global sentezin, milletlerarası bir çalıştayda paylaşılacağını bildirdi.
Tatlı su gölleri meydanındaki araştırmalarıyla bilim dünyasında kıymetli yana sahip Nobel armağanlı bilim kişisi Prof. Dr. Erik Jeppesen, TÜBİTAK 2232 Milletlerarası Önder Araştırmacılar Programı kapsamında desteklenen girişimin yürütücülüğü için Türkiye’yi seçti
– Global ısınma nedeniyle göllerde artan tuz yoğunluğunun göl ekosistemleri ile canlılara tesirleri, Jeppesen’in ODTÜ ile yürüteceği TÜBİTAK destekli ilmî araştırmayla ortaya çıkarılacak
– Prof. Dr. Erik Jeppesen:
– “Küresel ısınma, dünya yüzeyindeki kuraklıktaki meydanı ikiye katlayacak ve tatlı su göllerinin birçoklarının tuzlu su gölü haline gelmesine sebep olacak. Bu durum, Türkiye dahil olmak üzere yarı-kurak iklim kuşaklarında dünyanın önde gelen problemlerinden biri”
– “Bu nedenle sistem değişiminin nasıl olduğunu anlamak, dünya çapında çok değerli bir haber olacak”
