Örgütün iddialarına nazaran 2020 yılında dünya, 2016 ve 2019’un akabinde üçüncü en sıcak yılını yaşadı.
2015’ten itibaren geçen altı yıllık mühletin de, 1850’den bu yana tutulan kayıtlarda en sıcak altı yıl olarak kayda geçmesi bekleniyor.
En önemli ısınmanın ise ortalama sıcaklığının 5 derece üzerine çıkan Sibirya’da yaşandığı bildiriliyor.
La Nina’ya karşın rekor sıcaklık
WMO İklim Durumu Raporu’nda beş farklı bilgi kümesinden yararlanıyor.
Örgüt, yakın vakitli sıcaklık datalarıyla, “sanayi öncesi dönem” olarak isimlendirdiği ve referans kıymet olarak aldığı 1850-1900 yılı ortasındaki dataları karşılaştırıyor.
Bu yıl Ocak ayından Ekim ayına kadarki mühletin bilgilerine nazaran WMO, 2020 yılının, referans kıymetten 1,2 derece üzerinde bir sıcaklıkta geçtiğini ortaya koyuyor. WMO’nun bu hesaplamasında 0,1 derecelik bir yanılgı hissesi olabileceği belirtiliyor.
Şu ana kadarki datalar 2020 yılını 2016’nın gerisinde, 2019’un önünde olmak üzere “en sıcak ikinci yıl” yapıyor. Fakat bilim insanlarının beklentisi, Kasım ve Aralık aylarından gelecek bilgilerin 2020’yi üçüncü en sıcak yıl yapacağı istikametinde.
Bunun nedeni, bu yıl La Nina olarak isimlendirilen hava olayının gerçekleşmesi. Bu doğal hava olayı, okyanus yüzeyinde sıcaklıkların büyük ölçüde soğumasına yol açıyor.
Buna karşın WMO 2020’nin en sıcak yıllar ortasına gireceğinden emin.
WMO Genel Sekreteri Prof. Petteri Taalas, “En sıcak yıl rekorları genelde El Nino olayına denk gelirdi. Artık El Nino değil soğutucu tesiri olan La Nina’yı yaşıyoruz ve bu bile 2020’deki ısınmayı frenlemeye yetmiyor” dedi.
Küçük sıcaklık farkları kıymetli midir?
Son yıllarda iklim değişikliğinden kaynaklı olarak görece küçük sıcaklık farklarından bahsedilse de lokal seviyede bu farkların büyük tesirleri olabiliyor.
2020’de Sibirya ortalama sıcaklığının 5 derece üzerini gördü. Sibirya’nın kuzeydoğusundaki Verkhoyansk kasabasında hava sıcaklığı 38 dereceye ulaştı.
Avrupa, 2020’de Ocak ve Ekim ortasındaki en sıcak devrini yaşadı.
Öte yandan Kanada, Brezilya, Hindistan ve Avustralya üzere kimi yerlerde sıcaklık ortalamanın altında seyretti.
Lakin tüm bilgilerin toplamına bakıldığında, 2020 yılı dataları, insan faaliyetleri nedeniyle yaşanan global ısınmanın sürdüğünü gözler önüne serdi. 2011 ve 2020 ortası da en sıcak 10 yıl olarak belirlendi.
Sular ısınırken…
Isınan gazların neden olduğu fazla ısının birden fazla, nihayetinde okyanuslara gidiyor. Bu da yüzde 80’inde bu yıl en az bir defa sıcaklık dalgası yaşanan suların üzerine daha çok yük bindiriyor. Sulardaki ısınmanın deniz canlıları ve deniz ekosistemleri üzerinde yıkıcı bir tesiri var.
Kaliforniya kıyılarında “Blob” olarak anılan uzun müddetli sıcak akım 2015-2016 yıllarında bir milyona yakın deniz kuşunun vefatına neden oldu.
Araştırmacılar son 40 yılda bu tip tabiat olaylarının 20 kat daha sık yaşandığını söylüyor.
Avustralya’daki New South Wales Üniversitesi’nden Prof. John Church, “İnsan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle oluşan sıcaklık artışının yüzde 90’ı okyanuslarda son buluyor. WMO’nun raporu okyanusların ısınmaya devam ettiğini gösteriyor. Üstelik bu artan bir ivmeyle gerçekleşiyor” yorumunu yapıyor.
Kuzey Atlantik’teki kasırga döneminde rekor sayıda kasırga görüldüğü belirtilen raporda, artan sıcaklıklarının kasırgaların gücünü de artırdığı tarafında yeni ispatlar olduğu belirtildi.
‘Bu yıl datalar kırmızı alarm veriyor’
WMO, orman yangınlarının Avustralya, Sibirya, ABD’nin Batı kıyısı ve Güney Amerika’daki geniş alanları kül ettiğini ve dünyanın etrafını saran dumanlar yaydığını da ekledi.
Afrika ve Güneydoğu Asya’da meydana gelen sel felaketleri ise büyük çapta insanı yerinden etti ve milyonlarca kişi için besin güvenliğini tehlikeye attı.
WMO’nun raporu birçokları için sürpriz değil. Edinburgh Üniversitesi’nden Prof. Dave Reay, global iklim durumunun tehlike çanları çaldığını söylüyor:
“Her yıl gezegenin sıhhatinin bozulmasına ait raporları okumak kasvetli bir işti fakat bu yılın raporu büsbütün kırmızı alarm veriyor. Sıcaklığın artışı, kuraklığın ağırlaşması, tırmanışa geçen orman yangınları… Hepsi 2020’de iklim değişikliğinin şiddetli tesirlerini anlatıyor.”
Etraf aktivistlerine nazaran WMO raporu, iklim değişikliğine ve etrafa odaklanmanın aciliyet taşıdığını gözler önüne seriyor.
‘İklim değişikliğinin aşısı yok’
Yardım kuruluşu Christian Aid’den Dr. Kat Kramer, “2020 yılında koronavirüs salgını en büyük tasa kaynağı olarak öne çıkmış olsa da, iklim açısından hassas bölgelerde yaşayan milyonlar için iklim değişikliği hala en büyük tehdit ve maalesef ki bunun için bir aşıya sahip değiliz. Fakat fosil yakıtlara son vermek âlâ bir başlangıç olabilir” diyor.
Dünya Tabiat ve Doğal Kaynakları Müdafaa Birliği (IUCN) yeni bir rapor yayımlayarak, iklim değişikliğinin dünya mirası alanları için de en büyük tehdit haline geldiğini kaydetti.
IUCN, dünya mirası niteliği taşıyan 83 bölgenin sıcaklık artışı nedeniyle tehlike altında olduğunu belirtti.
Bunlar ortasında, Avustralya açıklarında bulunan Büyük Set Resifi de var. Mercan Denizi’ndeki resif sistemi, okyanusun ısınmasından, asitlenmeden ve sert hava şartlarından etkileniyor ve her geçen gün zayıflıyor.
