Yasemin Salih
Benzer virüs kaynaklı hastalıkların çoğunda olduğu gibi, COVID-19 için de henüz bilinen bir tedavi yöntemi bulunmuyor. Bu nedenle de tüm dünyanın gözü kulağı aşı çalışmalarında… Çin ve Rusya’nın aşıya onay vermeleri beklenen heyecanı yaratmadı. Halen 165 ayrı aşı çalışmasının katıldığı yarış ise tüm hızıyla sürüyor. Faz 3 aşamasına geçen ülkelerden biri olan Türkiye’den bir müjdeli haber de Koçak Farma’dan geldi. Şirketin CEO’su Uzm. Dr. Hakan Koçak, uzunca bir süredir çalışmalarını yürüttükleri COVID- 19 aşısının, hayvan deneyi aşamasında antikor karşılığı oluşturduğunu bildirdi.
Tüm dünyada bilim insanlarının tarihte görülmemiş bir seferberlik ve işbirliği felsefesiyle COVID-19’a çare üretmeye çalıştığını anlatan Hakan Koçak, yaklaşık beş yıl önce başlattıkları kuduz ve verem aşılarında üretim aşamasını tamamladıklarını ve insan faz çalışmalarına hazırlandıklarını hatırlattı. Koçak, COVID-19 aşısıyla ilgili süreci, “Türkiye’de aşı üzerinde yoğunlaşan şirketlerden biri de biziz. Pandemi başlayınca bilimsel sorumluluk anlayışıyla aşıdaki bu altyapımızı, bilgi birikimimizi COVID-19’a yönelttik. Üç aydır bilim insanlarımızla bu konuda çalışıyoruz” sözleriyle özetledi.
DÜNYA+’ya konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Hakan Koçak, önemli bilgiler paylaştı.
2-3 ay sonra insan testleri başlayacak
Koçak Farma, 2 bin kişinin çalıştığı bir şirket. Bunun 800’ü üretimde görev alıyor. Ar-Ge’de 100 kişilik bir bilim insanı kadrosu, sadece jenerik formüller değil, orijinal moleküller üzerinde de çalışarak sağlık alanında Türkiye’nin elini güçlendiriyor. Tüm ülkelerin kendi vatandaşlarını öncelikli sıraya koyarak bu salgınla savaşmanın yollarını aradıklarını hatırlatan Uzm. Dr. Hakan Koçak, Türkiye’nin de bu alanda önemli bir altyapıya sahip olduğunu vurguladı. Koçak, aşı çalışmaları için özel güvenlikli laboratuvarlar gerektiğinin vurguladı ve Türkiye’de bu şartlara sahip biyogüvenlik seviyesi yüksek üretim alanı ile laboratuvara (BSL-3 belgeli) sahip tek ilaç şirketi olduklarını söyledi.
Hakan Koçak’ın verdiği bilgilere göre, yerli COVID-19 aşısında hayvan deneylerinin ilk aşaması başarıyla tamamlanmış. “İlk sonuçlar geldi, aşı antikor cevabı oluşturdu. Hayvan deneyleri 2-3 ay daha devam edecek. Sonra insan faz çalışmaları başlayacak. Faz3 aşamasında aşının çok daha fazla insan üzerinde çok daha uzun süre test edilmesi gerekiyor. Bu süreçte yan etkilere bakılıyor” diyen Koçak, bir aksilik çıkmazsa geliştirdikleri aşının 2021’in ikinci çeyreğinde tamamlanmış olacağını belirtti.
“Bizimki klasik aşı versiyonu”
COVID-19 aşısının dünyada farklı versiyonları olduğuna da vurgu yaptı Hakan Koçak ve devam ekledi: “Bizim geliştirdiğimiz, klasik aşı üretim teknolojisiyle yapıldı. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı ve çeşitli üniversitelerle de işbirliği yaptık. Sonraki fazlarda bir aksilik çıkmaması için titiz bir çalışma yürütüyoruz. Faz3 çalışmaları hem Türkiye hem de komşu ülkelerde yürütülebilir.”
Fiyatı daha ucuz olacak
COVID-19 aşısıyla ilgili yürütülen çalışmalarda bir yandan sona yaklaşılırken, bir yandan da kullanım aşamasına gelindiğinde aşılanabilecek insan sayısı, dağıtımı ve fiyatının ne kadar olacağı gibi konulara ilişkin tartışmalar sürüyor.
Hakan Koçak, dünya genelinde artık COVID-19 aşısının fiyatlandırmasının 30-35 dolar aralığında yapıldığını belirterek, “Her ülke önce kendi vatandaşını aşılayacak. O nedenle bizim bu üretimi yapmamız çok önemliydi. Bizim geliştirdiğimiz aşının piyasa fiyatı ise elbette dünya genelinde belirtilen rakamdan daha ucuz olacak” diyor.
Aşının tüm dünyaya ulaştırılmasının uzun yıllar alacağı fikrine katıldığını aktaran Koçak, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Aşıyı temin edemeyecek ülkeler elbette olacaktır. Bunlara, Dünya Sağlık Örgütü gibi sivil inisiyatiflerle bağış şeklinde aşılama yapılacaktır. Aksi taktirde toplumsal bağışıklık gerçekleşemez. Biz de ilk aşamada Türkiye’de aşılama yapıldıktan sonra ihracat hedefi yapıyoruz.”
