Yeni Yıl’da kredilerde sert daralma

8  Ocak’la biten haftada, toplam krediler haftalık bazda  (%0.9) oldukça sert bir tempoda daralırken, tüketici kredilerinin de hız kestiği görüldü (%0.3 daralma).   Bir çok kredi türünde faiz artışı da kredilerde daralmanın süreceğini işaret ediyor.  Türkiye için 13 haftalık hareketli ortalama kredi trendi büyümenin en sağlam öncü göstergesi. Bu endikatörün  temposunun yıllıklandırılmış  %4.3’e gerilemesi 1Ç-2Ç GSYH için kötü bir işaret.

Ticari krediler zaten uzun zamandır yatay seyrediyordu.  Bunun iki zıt nedeni olabilir. Birincisi, TUIK’in sektörel ciro endekslerinin gösterdiği gibi, kar marjlarında genişleme, şirketlerin dış kaynak ihtiyacını azaltmıştır.  İkinci neden ise, kar etmekten umudunu kesen esnaf-tüccar-KOBİ artık faaliyetlerini askıya almaya başladı. Bizce ikinci neden daha makul.

Tüketici kredilerinde ilk yavaşlama işareti, kış aylarında işsizliğin arttığının bir göstergesi olabileceği gibi, reel gelirlerin de sokaktaki enflasyonun çok altında kalacağının bir kanıtı olabilir.

Kredilerde daralmanın sürmesi en olası senaryo, çünkü kredi faizlerinde genelde yükseliş sürüyor:

BMD Menkul Değerler Cuma günü şu notu yayınladı:

Ticari Kredi Faizi 130 Baz Puan Artarken Taşıt Kredi Faizleri ise 493 Baz Puan Arttı…

Bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı 08 Ocak haftasında bir önceki haftaya göre 74 baz puan azalışla %16,22 olurken dolar mevduat faizi 14 baz puan azalışla %1,53 ve Euro mevduat faizi 2 baz puan azalışla %0,76 oldu.

TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı ise aynı haftada bir önceki haftaya göre 130 baz puan artışla %20,90 oldu. TL bazlı konut kredi faizleri değişmeyerek %18,61; taşıt kredi faizleri 493 baz puan artışla %20,37 ve ihtiyaç kredi faizleri 21 baz puan artışla %23,09 olarak gerçekleşti.

Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 265 baz puan azalışla %3,11 olurken Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 24 baz puan artışla  %4,01 oldu.

Yükselen kredi faizleri ilerleyen haftalarda kredi talebinin daralması için ilk neden. İkincisi ise yukarda arzettiğimiz gibi, kış aylarında istihdam iyice gerilemiş, ve sokaktaki enflasyon TUIK’in ölçümlerini misliyle aşmış olabilir. Reel geliri daralan hanehalkı çareyi kredili tüketimi kısmakta bulmuş olabilir.

Nedeni ne olursa olsun, kredilerde daralma sürdükçe, ekonomide büyüme beklenemez.  Belki de bu nedenden dolayı önce TOBB, ardından da Cumhurbaşkanımız Erdoğan yüksek faize isyan etti.  Velakin, enflasyon beklentilerinde keskin bir gerileme gözlenmeden, TCMB’nin faiz indirmesi de beklenmiyor.

FÖŞ

Bankalardan 193.5 milyar liralık kredi yapılandırması

Ercan Uysal Yazdı: ‘Merkez’in Borçla İmtihanı’ – (2. Bölüm)

Çetin Ünsalan: Bankalar çöp kutusu mu?

ANALİZ: 2021 iflaslar yılı olabilir