Uzayda uydu sahibi 30 ülkeden biri olan Türkiye’nin etkin uydu sayısı, askeri istihbarat uydusu Türksat 5A’nın da yörüngesine fırlatılmasıyla 7’ye ulaşacak.
Türkiye’nin, 3’ü (TÜRKSAT 3A, TÜRKSAT 4A, TÜRKSAT 4B) haberleşme, 3’ü (GÖKTÜRK-1, GÖKTÜRK-2 ve RASAT) müşahede olmak üzere faal 6 uydusu bulunuyor.
AA muhabirinin derlediği bilgiye nazaran, Türkiye’nin birinci irtibat uydusu denemesi olan TÜRKSAT 1A, 24 Ocak 1994’te uzaya fırlatıldı fakat fırlatıcı rokette meydana gelen bir arıza nedeniyle 12 dakika 12 saniye sonra okyanusa düştü. Uydu teknolojilerine yatırımlarına devam eden Türkiye, 10 Ağustos 1994’te TÜRKSAT 1B ile uzayda yerini aldı. Türkiye’nin 7’nci haberleşme uydusu TÜRKSAT 5A’nın ise uzaya fırlatılması için geri sayım başladı.
AIRBUS D&S tarafından üretim süreçleri ve test kademeleri tamamlanan TÜRKSAT 5A uydusu fırlatmaya hazır halde 2 Ekim’de TÜRKSAT yetkililerine yerde teslim edildi. 2017’de imzalanan mukavele sonrası AIRBUS’ın Fransa – Toulouse kentindeki tesislerinde üretimine başlanılan uydu, SPACE X firmasının ABD Florida’da bulunan Cape Canaveral’daki ilişkin fırlatma merkezine gönderilecek. Yaklaşık bir ay sürecek fırlatma hazırlıkları sonrasında uydu, 30 Kasım’da Falcon 9 roketi ile uzaya fırlatılacak.
Büsbütün elektrikli itki sistemine sahip olan TÜRKSAT 5A uydusunun 31 derece doğu yörüngesindeki pozisyonuna ulaşması için yapacağı seyahatin yaklaşık dört ay sürmesi ve 2021’in ikinci çeyreği içinde hizmete başlaması hedefleniyor.
Uydu hareket ömrüyle 31 derece doğu yörüngesindeki frekans ve yörünge haklarını 30 yıl boyunca garanti altına alacak.
TÜRKSAT 5B sırada
Uydu teknolojileri alanındaki yatırımlarını sürdüren Türkiye, TÜRKSAT 5B haberleşme uydusunu ise 2021’de hizmete almayı planlıyor.
USET’te üretilecek TÜRKSAT 6A haberleşme uydusunun da 2022’de uzaya fırlatılması hedefleniyor.
Türkiye, Türksat uydularıyla haberleşme alanında Avrupa ve Afrika’nın tamamını, Asya’nın Endonezya da dahil batı ve güney kısmını (Rusya ve Çin hariç) kapsayacak.
Türkiye’de tasarlanıp üretilen birinci müşahede uydusu RASAT
RASAT yer müşahede uydusu, TÜBİTAK UZAY’ın BİLSAT’ın akabinde ikinci uzaktan algılama uydusu oldu. Türkiye’de tasarlanıp üretilen birinci yer müşahede uydusu olan RASAT, 17 Ağustos 2011’de Rusya’dan fırlatıldı.
Tasarım ömrü 3 yıl olmasına karşın 17 Ağustos 2020 prestijiyle, yörüngede 9’uncu yılını muvaffakiyetle tamamlayan RASAT uydusu, dünya etrafında 47 bin 943 cins atarak, 16,8 milyon kilometrekarelik alanı taradı ve 3 bin 202 şerit manzarayı yer istasyonuna aktardı.
RASAT uydusu, güneşe eş vakitli dairesel yörüngede, 700 kilometre irtifada bulunuyor, 7,5 metre siyah-beyaz, 15 metre çok bantlı uzamsal çözünürlükte süpürçek (pushbroom) kamerayla vazife yapıyor.
Yine ziyaret vakti ortalama 4 gün olan RASAT, 3 eksende denetim edilebiliyor. Her bir çerçeve imajının boyutları 30X30 kilometre olan uydudan, 960 kilometre uzunluğuna kadar şerit manzara alınabiliyor.
Proje kapsamında, uydu montaj, entegrasyon ve test laboratuvar büyütülürken, uydu tasarım, üretim ve test hususlarında 100’den fazla uzman yetiştirildi.
Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) maksat istihbaratına yönelik uydu imgesi gereksinimini karşılayacak GÖKTÜRK-1 uydusu 2016’da uzaya fırlatıldı. Alçak irtifa dünya yörüngesine oturan uydu, kamu kurum ve kuruluşları için etraf ve yapılaşmanın izlenmesi, ziraî rekolte tespiti, belediyecilik uygulamaları, hudut denetimi ve kadastro faaliyetleri üzere birçok alanda uzaktan algılama vazifeleri yapılabiliyor.
Coğrafik kısıtlama olmaksızın dünyadaki rastgele bir yerde keşif yapmak için tasarlanan 0,50 metre çözünürlüklü uydunun ömrünün 7 yıl olması öngörülüyor.
Birinci yüksek çözünürlüklü keşif ve müşahede uydusu GÖKTÜRK-2
Türkiye’de özgün olarak geliştirilen birinci yüksek çözünürlüklü keşif ve müşahede uydusu GÖKTÜRK-2, 2012’de gerçekleştirilen fırlatma operasyonu ile vazife yörüngesine yerleştirildi.
GÖKTÜRK-2, Ulusal Savunma Bakanlığı, TÜBİTAK Başkanlığı ve TÜBİTAK UZAY-TUSAŞ iş iştiraki tarafından imzalanan mukavele kapsamında üretildi.
Uyduyla Türk Silahlı Kuvvetleri ve özel olarak Hava Kuvvetleri Komutanlığının gereksinim duyduğu amaç istihbaratı ile sayısal ve coğrafik data üretimi sağlanıyor. Ayrıyeten öbür kamu kurum/kuruluşları ile üniversite ve araştırma kurumlarının uydu imajı istekleri karşılanıyor.
Yüksek yerlilik oranıyla üretilen ve 2,5 metre çözünürlüğe sahip müşahede uydusu, Türkiye’nin savunma, etraf, şehircilik, tarım ve ormancılık alanlarında kıymetli gereksinimlerine karşılık veriyor. Kelam konusu uydu, yaklaşık 640 kilometrelik bir şeridin imgesini tek geçişte indirebilecek kadar yüksek süratli bir data haberleşmesine sahip bulunuyor. Dünyanın her yerinden manzara alma ve bağlantı konisi içinde aktarma kabiliyetine sahip olan uydu, dünya etrafındaki bir cinsini yaklaşık 98 dakikada tamamlıyor.
GÖKTÜRK-2 Projesi kapsamında; uzay ve uydu sistemlerine yönelik teknoloji, uzman insan gücü ve alt yapı geliştirilmesi, kamu kurum ve kuruluşlarının müşahede ve araştırma muhtaçlıklarının ulusal imkan ve kabiliyetlerle karşılanması hedeflendi. Gelinen noktada, TÜBİTAK UZAY ve TUSAŞ bünyesinde gelecekteki uydu projelerinde misyon alacak uzman insan gücü yetişti, uydu ve ekipman düzeyi tasarım, tahlil, üretim, montaj, entegrasyon ve test faaliyetlerine yönelik altyapı ve kabiliyetler kazanıldı.
