Bakan Varank, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Türk bilim insanlarının dünyaya örnek olacak öncü işlere imza attıklarını belirtti.
Bayrama hoş bir muştuyla başlandığını belirten Varank, şunları kaydetti:
“Bilim insanlarımız dünyaya örnek olacak öncü işlere imza atıyor. Özgür hocamız takımıyla, Kovid-19 tanısı için yeni bir sistem geliştirdi. Sentetik biyolojiyle geliştirilen teşhis sistemi 3B teknolojisiyle aygıta çevrildi.”
Bakanlık açıklaması
Kelam konusu sisteme ait Bakanlıktan yapılan açıklamada da Bilkent Üniversitesi UNAM öğretim üyesi Doç. Dr. Urartu Özgür Şafak Şeker ve takımı tarafından sentetik biyoloji ve ileri genetik mühendisliği formülleri kullanılarak “Koronavirüs tespiti için sentetik anahtar sistemleri” geliştirildiği tabir edildi.
Açıklamada, koronavirüs tanısı için yararlanılan RT-PCR yolunun tüm dünyada ve Türkiye’de yaygın olarak kullanıldığı, bu yöntemde genel olarak optik okuma yapabilen bir polimeraz zincir tepki aygıtına ve eğitimli çalışana gereksinim duyulduğu bildirildi.
Bu sisteme paralel bir sistem oluşturmak üzere Doç. Dr. Şeker ve grubunun sentetik biyoloji yaklaşımlarını kullanarak çalışmalara başladığı ve sonuçta yenilikçi bir teşhis sisteminin ortaya çıktığı kaydedildi.
Sistemin, rastgele bir karmaşık aygıta gereksinim duymadan yalnızca LED’ler ile mavi ışık verebilen bir sistem kullanarak viral teşhis konulmasına imkan sağlayacak bir nükleik asit tabanlı tasarım olduğu tabir edildi.
Açıklamada, Doç. Dr. Şeker ve takımının dizaynlarını tamamladıktan sonra sinyal gözlemek emeliyle kolay bir optik aygıtı da 3B yazıcıda hazırlayarak sistemlerini oluşturmayı başardıkları belirtilerek şunlar kaydedildi:
“Bu sistem, tek bir moleküler dizaynla virüsün teşhisini sağlayabilmektedir. Birebir vakitte, sisteme ilişkin tüm tepkiler oda sıcaklığında gerçekleşmektedir. Bu da ekstra bir aygıta gereksinim duyulmasını engellemektedir. O denli ki tepkilerin olduğu test tüplerine mavi ışık tutulduğunda direkt yeşil sinyal görülebilmektedir. Bu sinyalin oluşması örnek hazırlama dahil bir saatlik müddette sonuç verebilse de bu müddetin kısaltılmasına yönelik çalışmalar da süratle devam etmektedir. Bu moleküler tasarım Sars-CoV-2 teşhisine karşı gerçekleştirilmiş ve sonuç sinyalini dışardan bir boya yardımıyla değil kendisi üretebilen bir sistemdir. Sistemin kullanım sırasında rastgele bir karmaşık aygıta, uzmana muhtaçlık duymayacak olması sistemin konutlarda de kullanımına imkan sağlayacak bir niteliktir.”
Bilkent Üniversitesi UNAM ve TÜBİTAK tarafından finansal olarak destelenen projede, Doç. Dr. Şeker ve yürütücülüğünü yaptığı Sentetik Biyosistemler Laboratuvarı üyeleri Çisil Köksaldı, Recep Fazilet Ahan, Sıla Köse, Nedim Hacıosmanoğlu ve Ebru Şahin Kehribar’ın yer aldığı tabir edildi.
