Bakan Varank, TÜBİTAK ULAKBİM ile Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi tarafından düzenlenen ve paralel hesaplamanın önde gelen isimleri ortasında gösterilen teorik fizikçi ve bilgisayar bilimcisi Prof. Dr. Geoffrey Fox’un ana konuşmacı olduğu 6. Yüksek Başarımlı Hesaplama Konferansı’na, görüntü konferans formülüyle katıldı.
Yüksek başarımlı hesaplamanın, süratle büyüyen bilgi üretimi sebebiyle kritik ve heyecan verici bir teknoloji olduğunu belirten Varank, “Bu cins teknolojilerde geleceği şekillendirmek istiyorsak bu türlü etkinlikler son periyot çalışmaları paylaşmak için büyük fırsatlar sunuyor.” diye konuştu.
Varank, konferansın ABD’de birlikte çalıştığı Geoffrey Fox’un da ortalarında olduğu 200’den fazla araştırmacıyı bir ortaya getirdiğini tabir ederek Fox’un, Indiana Üniversitesi’nde bilgisayar bilimleri alanında seçkin bir profesör olduğunu söyledi.
“Birlikte çalıştık”
Fox’ın tıpkı vakitte Dijital Bilim Merkezi Yöneticisi olduğunu ve Caltech, Syracuse ve Florida State Üniversitelerinde çeşitli vazifelerde bulunduğunu anlatan Varank, şöyle konuştu:
“Dr. Fox şu anda biyoloji, patoloji, sensör bulutları, manzara sürece, derin öğrenme, ağ bilimi ve parçacık fiziği bahislerinde altyapıdan analitiğe uygulamalı bilgisayar bilimleri alanında çalışıyor. Yıllar boyunca, ortalarında Türklerin de bulunduğu birçok doktora öğrencisine danışmanlık yaptı. Kendisi, yüksek lisans eğitimim sırasında benim de hocamdı. Ayrıyeten daha sonra Indiana Üniversitesi Yaygın Teknolojiler Laboratuvarı’nda (Pervasive Technology Labs) birlikte çalıştık.”
Varank, Fox’u her vakit vizyoner ve ilham verici yaklaşımıyla hatırladığını lisana getirerek aktifliğe iştiraki için kendisine teşekkür etti.
“TRUBA harika bilgisayarlarımız tüm araştırmacılarımızın hizmetinde”
Üstün bilgisayarların, roket, otomobil, yüksek çözünürlüklü manzaraların tasarımı, yapay zeka, makine tahsili, bilgisayarlı kimya üzere birçok alanda yaygın olarak kullanıldığına dikkati çeken Varank, “Bu teknoloji, bir yandan yeni bilimsel keşifleri güçlü bir halde desteklerken öbür yandan da hayatımızda her zamankinden daha tesirli bir hale geliyor. Türkiye bu nedenle harika bilgisayarların yaygın kullanımına büyük kıymet veriyor.” sözlerini kullandı.
Varank, bu alandaki temel faaliyetlerden TRUBA’ya ait de bu yüksek performanslı ve dağıtımlı hesaplama merkezinin, tüm araştırmacılara hizmet verdiğini söyledi.
TRUBA’nın işlemci gücü, kullanıcı sayısı ve bilimsel çıktılarının tertipli olarak arttığını vurgulayan Varank, yaklaşık 10 yıl evvel 454 olan TRUBA kullanıcı sayısının, bugün 3 binin üzerine çıktığı bilgisini verdi.
Kovid-19 araştırmalarına TRUBA damgası
Varank, bu altyapının araştırmacıların ve bölüm oyuncularının karmaşık sistemlere kolay erişimini sağladığını belirterek “Kovid-19 salgını sırasında TRUBA, aşı ve ilaç geliştirme araştırmalarını destekledi. İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi araştırmacıları, TRUBA’yı kullanarak Kovid-19 virüs yapısını sıraladı. Ayrıyeten TÜBİTAK SAGE’nin de birden fazla analitik çalışması TRUBA’da yapılıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
TRUBA muhteşem bilgisayarını bir üst düzeye taşımayı planladıklarına dikkati çeken Varank, şöyle devam etti:
“ODTÜ’de yeni jenerasyon bilgi merkezimizi inşa ediyoruz. Önümüzdeki haziranda tanıtımını yapacağız. Bu yeni merkez, açık data üzerinden birçok data hizmeti sağlayacak. Yeni TRUBA data merkezimiz, Avrupa Açık Bilim Bulutu’nun da (European Open Science Cloud) resmi üyesi olacak. Pilot çalışma olarak, kutup araştırma datalarını açık bilgi haline getireceğiz. Böylece, iklim biliminde daha sağlam ve şimdiki kestirimlerle yeni modeller kurulabilecek.”
Yüksek başarımlı hesaplamanın geliştirilmesi için TÜBİTAK aracılığıyla araştırma fonu fırsatları sağladıklarını anlatan Varank, “Sağlık, güç, havacılık, uzay, otomotiv ve lojistik alanlarındaki karmaşık problemlerin muhteşem hesaplamayla çözülmesine odaklanan araştırmalara öncelik veriyoruz.” dedi.
Varank, yakın vakitte EuroHPC üyesi olduklarını belirterek “Dünyadaki en süratli 5 harika bilgisayardan birine erişim sağlamak için Barselona’daki merkezle iştirak kurduk. Araştırmacılarımız önümüzdeki yılın sonunda, dünyadaki bu en süratli 5 harika bilgisayardan birine erişebilecekler. Bu yeni sistem sayesinde, araştırma sonuçları çok daha süratli alınacak, tasarım ve yazılımlar en süratli teknolojilerden birinde test edilebilecek.” diye konuştu.
“Mükemmeliyet merkezi yolda”
Kullanıcıları eğitmek ve dalın muhteşem bilgisayarlara erişimini kolaylaştırmak için TÜBİTAK ULAKBİM, ODTÜ ve Sabancı Üniversitesi ile mükemmeliyet merkezi inşa edeceklerini belirten Varank, üstün hesaplama konusunda bütünsel bir görüşe sahip olduklarını kaydetti.
Varank, altyapı yatırımlarının artırılması, araştırma ödeneklerinin uygunlaştırılması ve beşeri sermayenin eğitimi üzere stratejilerinin bulunduğunu aktararak “Öncü teknolojilere liderlik ederek global rekabet gücü haline gelmeyi hedefliyoruz.” sözünü kullandı.
