Anlık iletileşme uygulamaları artık günlük hayatımızın olmazsa olmazlarından. Telegram da bu uygulamaların başarılı örneklerinden biri. Rus programcısı Pavel Durov tarafından geliştirilen Telegram, bilhassa pandemi sürecinde anlık iletileşme, haber alma, bilgi edinme muhtaçlıklarının artmasıyla kullanıcı sayısını dikkat alımlı oranda artırdı. Uygulama şu anda Android, iOS, Windows Phone, Ubuntu Touch ve masaüstünde Windows, OS X, Linux için kullanılabilir durumda.
Telegram’ın özellikleri neler?
Öncelikle, bu uygulamada hesabınıza yalnızca kullanıcı ismi ekleyerek, telefon numaranızı vermeden diğer kullanıcıların sizinle mesajlaşmasını sağlayabildiğinizi söyleyerek başlayalım. Telefon, tablet yahut bilgisayar için var olan Telegram uygulamalarını da eş vakitli kullanabiliyorsunuz. Telefonunuzun açık ya da internete bağlı olması da gerekmiyor, yalnızca başka uygulamalara giriş yapmış olmanız kâfi. 1.5 GB’a kadar tek evrak gönderebilirsiniz. Toplamda ise bir ise boyut hududu yok. Sessiz ya da vakitli bildiri gönderebiliyorsunuz. Parmağınızı gönder tuşuna basılı tuttuğunuzda bu bahiste tercih yapabilmeniz için karşınıza bir menü çıkıyor. Sessiz bildiride, gönderdiğiniz ileti başka kullanıcıya ulaştığında bildirim sesi çıkmıyor. Vakitli iletide ise istediğiniz gün ve saatte iletilerinizin öbür kullanıcıya ulaşmasını sağlayabiliyorsunuz.
Telegram’ın bir öteki özelliği de bâtın sohbet seçeneğine sahip olması. Bu sistemde, bildirim ekranında ileti ön izlemesi görünmüyor, bildiriler diğer bir konuşmaya aktarılmıyor ve rastgele bir formda telegram sunucularında kaydı tutulmuyor. Ekran manzarası almak da mümkün değil. Ayrıyeten uçtan uca şifreleme de kelam konusu. Kapalılık ve güvenlik için her ayrıntı düşünülüyor diyebiliriz. Olağan sohbetler için de çeşitli seçenekler mevcut. Mesela, mesajlaştığınız şahsa görüldükten sonra silinen medya içerikleri gönderebilirsiniz ya da gönderdiğiniz rastgele bir iletisi 48 saat içinde kendi isteğinizle silebilirsiniz. Sildiğiniz bu bildiriler büsbütün kaybolur, öbür kullanıcılarda “bu bildiri silinmiştir” üzere bir yazı da görünmez. Konuşma geçmişinizi de yeniden tercihinize bağlı olarak her iki taraf için büsbütün kaybolacak halde silebilirsiniz. Bunun için de rastgele bir vakit sonu bulunmuyor. Malum, bu şekil iletileşme uygulamalarında ve toplumsal medya mecralarında paylaşılan bir içerik/mesaj yanlışlı ise birçok vakit silmek durumunda kalıyorsunuz. Telegram bu sorunu da bildiri düzenleme özelliğiyle çözüyor. Düzenlenen bildirilerin alt kısmında “düzenlendi” halinde bir tabir çıkıyor.
Kümeler, kanallar ve botlar uygulamayı öne çıkarıyor
Gelelim en değerli özeliklerden olan kümelere ve kanallara… Telegram, içerdiği kümeler ve kanallar sayesinde iletileşme uygulamaları ortasında bir adım öne çıkıyor ve her geçen gün bu hususta kullanıcılara daha çok şey vadediyor. Telegram’da kullanabileceğiniz birçok küme ve kanal var. Pozisyonunuza nazaran yakında olan ve herkese açık olan kümelere katılabiliyor, yakındaki şahısların sizinle bağlantı kurmasını da sağlayabiliyorsunuz. Tek yapmanız gereken kendinizi görünür yapmak. Ayrıyeten, uygulama resmi yahut resmi olmayan yüzlerce bot’a sahip. Bu botlar sayesinde otomatik hale getirilebilecek her şeyi otomatikleştirebilirsiniz. Mesela, Gmail botu ile mail kutunuzdaki iletilere ulaşabilir, yeni bildiri gönderebilirsiniz, YouTube botu ile YouTube görüntülerini çarçabuk bulabilir, müzik botu ile fiyatsız olan klasik müzik yapıtlarına ulaşabilir, Game bot yahut gamee ile ister tek başınıza, isterseniz başka kullanıcılarla anlık oyunlar oynayabilirsiniz. Yani özetle, ne ararsanız var.
Reklam hedeflemeleri için bilgileriniz kullanılmıyor
Benim için uygulamayı en cazip kılan özelliklerden biri de Facebook ya da Google tabanlı başka uygulamaların bilakis, kullanıcı hareketlerinin bir reklam hedefleme verisi olarak kullanılmaması. Son devirde artan dijital, online alışverişlerde sıklıkla kullanılan bu datalar yüzünden neredeyse her mecrada peşimize takılan eser ya da hizmet olabiliyor ve bu durum ziyadesiyle can sıkıyor. Neyse ki Telegram bu bahiste da hassas.
Son periyottaki toplumsal hadiselerde Telegram tesiri
Gelelim madalyonun öteki yüzüne… Ağustos ayında Belarus’ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrası başlayan protesto şovlarını hatırlarsınız. Şifreli, süratli ve inançlı bağlantı sağlayan Telegram’ın, muhaliflerin bu şovlarda örgütlenebilmesine yardımcı olduğu sık sık gündeme getirildi. Hatta, 2011’deki Arap Baharı için kullanılan “Twitter devrimi” sözünün bir gibisi, Belarus’ta “Telegram devrimi” olarak kullanıldı. Amerika’da George Floyd’un öldürülmesi üzerine yapılan protestolarda da Telegram’ın en fazla kullanılan haberleşme ve örgütlenme aracı olduğu biliniyor. Bu açıdan baktığımızda uygulamanın resmi takip düzeneklerinin ve kontrol sistemlerinin radarına takılmak istemeyen kullanıcılar için neden popülerleştiğini anlamak çok da güç değil. Son raporlara nazaran, Telegram’ın bugün 400 milyon faal kullanıcısı var ve bunlara her ay 700 bin yeni üye/kullanıcı ekleniyor.
Şinasi Furkan AVCI
twitter.com/snsfrknvc
