Geçtiğimiz günlerde, ABD’de polis memurunun müdahalesi sonucu nefessiz kalarak hayatını kaybeden George Floyd’un akabinde “Black Lives Matter” hareketine pek çok şirket üzere teknoloji devleri de katıldı. IBM şirketi yetkilileri pazartesi günü, şirketin artık umum maksatlı yüz tanıma yazılımı satmayacağını ve bu teknolojinin ırksal profil oluşturma yahut topluluk gözetimi için kullanılmasına olumlu bakmadıkları bildirildi. Şirket, yüz tanıma sistemlerinin, polis teşkilatı tarafından tasarrufu konusunda da bir an evvel ulusal standartlar oluşturulmasını gerektiğini belirtti.
Yalnızca IBM değil “Black Lives Matter” hareketine destek veren pek çok şirket bulunuyor. Bu şirketlerden biri de Amazon. Harekete verdiği destek nedeniyle tenkitler de alan şirketin kurucusu Jeff Bezos, geçtiğimiz günlerde müşterisi olan birinden aldığı hakaret dolu bildirisi, çevre medya hesabından “Sen kaybetmekten mesut olduğum tipten bir müşterisin.” notuyla yayınladı.
Öte yandan Google, Apple üzere teknoloji devleri de akıllı asistanlarında Covid-19 salgını için yaptıkları üzere “Black Lives Matter” hareketi hakkında sahih malumata yönlendirici karşılıklar oluşturdular. Bu sorgu arattırıldığında bireyler hem “Black Lives Matter” hakkında malumat alabilecekleri sahih kaynaklara yönlendiriliyorlar hem de geçmişte yaşanan vukuatların anlatıldığı ve birtakım çevrelerce ters görüş olarak da bedellendirilen “All lives matter” hakkında haber alabiliyorlar.
Yüz tanıma algoritmasının ırkçılıkla testi
Daha evvel de yapay zekânın hukuk yerinde tasarrufu sıkıntılara yol açmıştı. Potansiyel hatalıyı bulmakta çoklukla siyah tenlilerde yanılgıya düşen ve önyargılı olmakla suçlanan yüz tanıma sistemleri, kolluk kuvvetlerince ABD’de bir vade denedikten sonra kimi eyaletlerde tasarruftan kaldırıldı. Bilhassa Baltimore’da 2015 yılında yaşanan protestolar sırasında siyah tenli Freddie Gray’in polis nezaretinde mevti üzerine, yüz tanıma usulü konusunda soru işaretleri oluşmuştu. Geçmişte yapılan pek çok araştırma siyah tenli kişilerde yüz tanıma sistemin yanıltıcı olabileceğini gösterdi. Devir içerisinde algoritmalar gelişse de yüz tanıma konusunda ırksal farklılıklar hâlâ kusurlara yol açabilir üzere görünüyor. Binaenaleyh IBM’in bu mevzuda standartlar getirilmesini istemesinin yanlışsız bir tutum olduğu görülüyor.
Arkası arkasına yerküreyi sarsan bu hadiseler, salgınla yükselen tansiyonu daha da körükledi. Keşke geçirmekte olduğumuz bu global salgın periyodunda yüz tanımaktan fazla birbirimize hürmet duymaya, kurallara uymaya, yaşamaya ve yaşatmaya odaklanabilsek.
Serap TORUN
twitter.com/seraptorun73
