Sivrisineklerle, 750 Milyon Sivrisineği Hür Bırakarak Savaşacaklar

Sivrisinek kaynaklı Dengue ateşi ve Zika virüsü üzere hastalıkları ortadan kaldırmak için Florida Keys’e 750 milyon kadar genetiği değiştirilmiş sivrisinek bırakılacak. Bu pilot proje, Florida Keys Sivrisinek Denetim Bölgesi (FKMCD) tarafından Ağustos ayında onay almasının yanı sıra Etraf Muhafaza Ajansı (EPA) ve ABD Hastalık Denetimi ve Önlenmesi Merkezleri (CDC) onaylarını da yılın daha erken periyotlarında almıştı. Projenin, 2021 üzere yakın bir vakitte etkin olması bekleniyor.

Plan, tTa ismi verilen bir protein üretmeleri için genetiği değiştirilmiş, milyonlarca ısırmayan erkek Aedes aegypti sivrisineğini özgür bırakmayı içeriyor. Bu erkek sinekler yırtıcı dişi sivrisinekler ile çiftleştiklerinde protein yavrulara geçerek faal olarak dişi yavruları öldürecek ve bölgedeki sivrisinek nüfusunu azaltacak.

Aedes aegypti sivrisineği Florida’da doğal olarak bulunmuyor fakat ortalarında 2020 yılında şimdiye kadar en az 47 kişinin vefatına sebep olmuş olan Dengue ateşi de dahil olmak üzere birtakım insan hastalıklarında öne çıkan sebep durumunda. 2016 yılında Florida’da sivrisinek ısırıkları ile taşınarak 200’den fazla bireye bulaşan Zika virüsü de temel olarak Aedes aegypti sivrisineğinin ısırığı ile bulaşıyor.

Bu proje, ABD’de onay alan cinsinin birinci örneği lakin plan epeyce fazla ölçüde tartışmaya sebep oldu ve hatta birtakım tenkitlerde “Jurassic Park deneyi” olarak bile tanımlanıyor.

Tenkitlerin başında, bu projede nelerin aksi gidebileceğinin bilinmemesi ve Florida eyaletinde Covid-19 salgını, ırkçı haksızlıklar, iklim değişikliği üzere pek çok sorun bulunurken sonucu aşikâr olmayan bir deneye yatırım yapılması yer alıyor. Bununla bir arada hür bırakılan genetiği değiştirilmiş sivrisineklerin ekosisteme yahut insanlara sorun yaratıp yaratmayacağı da bilinmiyor.