Sıhhat için giyilebilir elektronikten araç içi elektronik sistemlere kadar teknolojinin her yerinde büyük ehemmiyete sahip olan çipler, devletler arasındaki yarışma ögelerinden biri haline dönüşüyor.
Pazarda hakimiyet oluşturmak isteyen şirketler ve memleketler, devasa yatırımlarla çip sanayisini şekillendirmeye çalışıyor.
Asya memleketlerinin çip yatırımları
Güney Kore’nin dünyaca ünlü elektronik şirketi Samsung’un, 2030 yılında en büyük çip üreticisi olma hedefiyle 116 milyar dolar bütçe ayırması dikkati çekiyor.
Kelam konusu amaç kapsamında, Samsung’un Güney Kore’nin kuzeybatı kesiminde prodüksiyonu devam eden dev fabrikasının gelecek yıl üretime başlaması öngörülüyor. Fabrikada, yeni cep telefonlarının standartlarına münasip çip üretimi yapılması da planlanıyor.
Yerkürenin en büyük fason üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing de (TSMC) Arizona’da 12 milyar dolar pahasında bir fabrika kuruyor. Fabrikanın 2024’te üretime başlaması hedeflenirken, TSMC’nin Tayvan’da 17 milyar dolar harcadığı yeni fabrikasının da bu yıl açılması planlanıyor.
Çip teknolojisinde dışa bağımlılığı azaltmak isteyen Çin’de ise iki ulusal varlık fonu, devletin başkan çip üreticisi SMIC’a, Şanghay’daki fabrikasında üretimi artırmak gayesiyle yekun 2,25 milyar dolar finansman sağladı. Fabrikanın gelecekte üretimini 3’e katlaması bekleniyor.
ABD’li siyasetçiler, yerküre çapında çip üreticilerinin Çinli teknoloji devi Huawei ve bağlı iştiraklerine çip tedarik etmesini zorlaştırırken, Çin de yabancı devletlere, mahsusen ABD’ye bağımlı kalmamak için kendi çip endüstrisini güçlendiriyor.
Yatırımların gerisindeki ekonomik ve politik hesaplar
Şirketlerin yatırımlarının gerisinde ekonomik ve politik hesaplamaların da olması dikkati çekiyor. Bu doğrultuda, Çin’in global tedarik zincirindeki ehemmiyetini azaltmak isteyen ABD Yöneticisi Donald Trump, yarı iletken eserlerin üretimini yıllardır Amerika’ya geri getirmeye çalışıyor. TSMC’nın Arizona’da kuracağı 12 milyar dolar pahasındaki fabrika, bu çalışmanın bir meyvesi olarak görülüyor.
Yarı iletken bölümündeki şirketlerin milyarlarca dolarlık fabrika yatırımlarının gerisindeki bir gayrı nedenin de otomotiv sanayisinin muhtaçlığı olduğu belirtiliyor. Çip üreticileri, gelecek birkaç yıl içinde otomotiv dalında araç içi elektronik sistemlerle işlerin büyümesini bekliyor.
Analistler, çip sanayisinin global iktisadın yine açılmasıyla yeni siparişlere kendini hazırladığını ve koronavirüs sonrası yeni yerküre tertibini sağlamada yarı iletken çip tasarımcılarına büyük iş düştüğünü tabir ediyor.
Pastada büyük hisse ABD’li şirketlerin
Yerkürenin önde gelen araştırma ve danışmanlık şirketi Gartner’ın datalarına nazaran, geçen yıl yerküre çapında satış gelirlerinde birinci 10’da nokta alan çip üreticilerinin 6’sının ABD merkezli olması dikkati çekiyor.
2019 satış gelirlerinde 67,8 milyar dolar ile Intel birinci sırada mahal aldı. Intel’i, 52,2 milyar dolar ile Samsung Electronics takip ederken, tekrar Güney Kore merkezli SK Hynix, 22,3 milyar dolar ile üçüncü oldu.
Geçen yıl ABD merkezli Micron Technology, Broadcom ve Qualcomm, sırasıyla 20,3 milyar dolar, 15,2 milyar dolar ve 13,6 milyar dolar gelir sağladı.
ABD’li Texas Instruments’ın satış geliri 13,4 milyar dolar ve Fransız ve İtalyan ortaklı ST Microelectronics’in geliri 9,5 milyar dolar olurken, NXP Semiconductor 8,8 milyar dolar ve Apple 8,6 milyar dolar gelir elde etti.
