Son evredeki klinik testlerin durdurulması kaygı verici görülse de, ilaç şirketi AstraZeneca bunu “rutin” bir duraksama olarak tanımlıyor ve denekte görülen “açıklanamayan hastalığın” aşının aykırı reaksiyona yol açmasından kaynaklanmış olabileceğini kaydediyor.
Bir aşının test kademesinin durdurulması ne kadar sık görülebiliyor ve aşının geleceği için tüm bunlar ne manaya geliyor?
Testlerin durdurulması hakkında neler biliyoruz?
AstraZeneca ve Oxford Üniversitesi işbirliğiyle geliştirilen aşı, dünyadaki koronavirüs aşı yarışında başı çeken adaylar ortasında.
Hasebiyle yaşanabilecek rastgele bir gecikme, hayal kırıklığına neden olabiliyor.
Mevzuyla ilgili haber birinci olarak, ilaç kesimiyle ilgili haberler yapan Stat News web sitesi tarafından duyuruldu. Haberde, aşıya olumsuz reaksiyon veren deneğin birkaç gün içerisinde güzelleşmesinin beklendiği aktarıldı.
AstraZeneca, yaşanan durumun gerisindeki nedenlerin araştırılmaya başlandığını duyurdu.
BBC’nin Sıhhat Editörü Fergus Walsh, bu sürecin “günler” alabileceğini aktardı.
Aşı denemesinin durdurulması ne sıklıkta yaşanıyor?
BBC Editörü Walsh, bu durumun birinci defa yaşanmadığının altını çiziyor:
“Aşının test edildiği deneklerden biri hastaneye başvurursa ve hastalığının bariz bir nedeni tespit edilemezse, denemeler askıya alınıyor.”
Oxford Üniversitesi’nden bir sözcü, “Böylesine büyük testlerde, tesadüfen birtakım hastalık olayları ortaya çıkabilir lakin bunların dikkatli bir biçimde bağımsız ünitelerce denetim edilmesi gerekir” dedi.
Walsh, Oxford’un geliştirdiği aşının test çalışmalarının ikinci sefer askıya alındığını da ekliyor.
ABD’deki koronavirüs aşı çalışmalarının başındaki Dr. Moncef Slaoui, bir eksper heyetinin geniş kapsamlı bir inceleme yaptığını, bunun karşıt tepkilerde olağan bir süreç olduğunu belirtiyor.
Covid-19 aşısı inançlı olacak mı?
Aşı testlerinin durdurulmasına ait haberler yayıldığı anda hem AstraZeneca hem de Oxford Üniversitesi, sirkülasyona sokulacak rastgele bir aşı adayının inançlı olacağını temin eden açıklamalar yaptılar.
Salı günü, AstraZeneca’nın da ortalarında olduğu dokuz büyük ilaç şirketi, aşı geliştirme çalışmalarında güvenliğin “en yüksek öncelik” olduğunu ortaya koyan tarihi bir muahedeye imza attılar.
Johnson & Johnson, BioNTech, GlaxoSmithKline, Pfizer, Merk, Moderna, Sanofi ve Novavax üzere ilaç devlerinin bulunduğu şirket topluluğu, aşı çalışmalarında “bilimle dengeli olmak” konusunda teminat verdiler.
Şirketler,
- Klinik testlerin icra edilmesinde ve imalat sürecinde, yüksek bilimsel ve etik standartlara bağlı kalmaya devam etmeye,
- Global erişime uygun seçenekler de dahil olmak üzere kâfi tedariği ve bir dizi aşı seçeneğini sağlamaya kelam verdi.
Covid-19 aşısına ne kadar yakınız?
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), dünya genelinde 180 aşı adayının test etabında olduğunu lakin şimdi hiçbirinin klinik testleri tamamlamadığını belirtiyor.
Aşıların inançlı formda test edilmesinin uzun sürmesi nedeniyle, WHO bu yılın sonuna kadar bir aşı adayının kriterlerin tamamını karşılayarak onaylanmasını beklemiyor.
AstraZeneca ve Oxfort Üniversitesi iştirakiyle geliştirilen aşı, 1. ve 2. Faz testleri tamamladığı için önde gelen aşı adayları ortasında.
Kısa bir müddet evvel testlerin üçüncü etabına geçildi. Bu çalışmalara, ABD, İngiltere, Brezilya ve Güney Afrika’da yaklaşık 30 bin denek katılıyor.
Üçüncü faz denemeler, birtakım aşı çalışmalarında birkaç yıl sürebiliyor.
ABD Lideri Donald Trump, 3 Kasım’daki başkanlık seçimleri öncesinde ülkesindeki bir aşı adayının onaylanması beklentisinde olsa da, aşı yarışında siyasi maksatların güvenliğin önüne geçmesi telaş yaratıyor.
Bilim insanları, Rusya’nın geliştirerek onay verdiği aşı adayıyla ilgili de kuşkularını ortaya koyuyor. Birtakım uzmanlar Rusya’nın kestirme yollara başvurması ve süreci süratlice yürüterek insanları riske atmasından telaş ediyor.
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) de Rusya’dan “güvenli ve tesirli bir aşı” üretmek için yerleşik kurallara uymasını talep etti.
