Arkeologlar, vakit zaman yaşadıkları periyoda ve kültüre nazaran farklı halde gömülmüş vücutlar buluyorlar. “Karşıt gömülmeler” olarak bilinen bu durumlar, parçalanmış bedenlerden garip vücut konumlarına ve hatta canlı gömülmelere kadar değişebiliyor.
Bu sıra dışı gömülmelerin sebepleri de en az gömülmeler kadar farklı gözüküyor. Kimileri hatalılar için ceza olarak uygulanırken – örneğin canlı gömülmeler bir vakitler İngiltere’de “Museviler ile ilgisi olanlar, hayvanlarla cinsel münasebet yaşayanlar” için bir infaz metoduydu – kemiklerin şuurlu bir biçimde kırıldığı yahut kalplerin kazıklandığı başkalarında ise bu gömülme biçiminin sebebi ölülerin bir halde hayata geri döneceklerinden korkulması olarak gözüküyor.
PLOS ONE mecmuasındaki bir araştırma da, Orta Çağ’dan Erken Çağdaş periyoda kadar Almanca konuşan Avrupa bölgesinde yaygınlaşan bir gömülme biçimi olan yüzüstü gömülmeleri inceliyor.
İsviçre’deki Bern Üniversitesi Isimli Tıp Enstitüsü antropologları İsviçre, Almanya ve Avuturya’daki 60 arkeolojik alanda bulunan 95 yüz üstü gömülmeyi inceleyerek coğrafik dağılım, tarih, gömülme özellikleri, beden konumları, mevt sırasında yaşı ve cinsiyeti üzere özelliklerini tahlil ettiler. Bu tahliller sonucunda vakit ilerledikçe gömülme hallerinin ve sebeplerinin de değiştiğini buldular.
Grubun bulduğuna nazaran Orta Çağ’daki birtakım vücutlar, kişinin isteği üzerine bu formda gömülmüşlerdi. Birtakım mezarlar zenginlik işaretleri taşıyor yahut kiliseler ya da şapellerde tercih edilen yerlerde bulunuyorlardı ve Ilah karşısında tevazu hedefiyle bu biçimde gömülmüşlerdi. Örneğin Frenk hükümdarı 3. Pepin (Kısa Pepin) – kendisinden çok daha ünlü olan Charlemagne’nin (Şarlman) babası – vaktinin en güçlü hükümdarlarından biriydi fakat kendisinden de az tanınan babasının günahlarının kefaretini ödemek emeliyle yüzüstü gömülmeyi tercih etmişti.
Grup, Orta Çağ’ın daha ilerleyen periyotlarında ve Erken Çağdaş devirde, yani 1300’ler ve 1400’ler civarında, yüzüstü gömülmelerin sayılarının artmaya başladığını lakin bu sayı artışı ile birlikte tercih edilen gömülme alanlarından da uzaklaşıldığını buldu. Lakin bu gömülmeler hala kutsanmış yerlerde bulunuyordu. Muharrirler, yüzüstü gömülmelerin cezaya işaret edebileceğini söylerken, vücutların tekrar de mezarlıklara gömülmüş olmasının durumun bu olmadığını yahut günahın kilise toprağına gömülmeyi reddettirmeyecek kadar büyük olmadığını önerdiğini belirtiyorlar.
Bu periyot, hortlaklar veya ölümsüzler – undead – hakkındaki kıssaların popülerliğinin artması ile örtüşüyor. Bilhassa Alman halk öykülerindeki nachzehrer – bir cins vampir olarak tanımlanabilir – burada öne çıkıyor. Nachzehrerlerin, kendisini ve başkalarını yiyerek yaşamaya devam eden ölüler olduklarına inanılıyordu.
Muharrirlerin makalede belirttiklerine nazaran Nachzehrer, kendi bedenlerini ve kefenlerini yiyorlar ve o sırada şapırtı sesi çıkartıyorlar. Ayrıyeten salgın hastalıklarla da ilişkilendiriliyorlar ve ne vakit bir küme tıpkı hastalıktan ölse, birinci ölen kişi kümenin vefatının sebebi olarak etiketleniyor.
14’üncü ve 17’inci yüzyılların ortasındaki bu periyotta Avrupa’da öncelikle veba, daha sonra da tifo, frengi ve kolera olmak üzere pek çok hastalık süratle yayılmaktaydı. Grup, salgınlardaki artışın, insanların çok sayıda vücut ile uğraşırken çürüme sürecini görmeye başlamalarının ve ölülere karşı sahip oldukları kaygının artması ile yüzüstü gömülmelerin arttırmış olabileceğini düşünüyor.
