Burdur’un Yeşilova ilçesinde bulunan ve ’Türkiye’nin Maldivleri’ ismiyle ünlenen Salda Gölü’nde, son periyotta her yıl yüzlerce yerli ve yabancı turist ağırlanıyor. Salda Gölü, beyaz kumu ve turkuaz mavisi suyuyla turist çekerken, son yılların en kıymetli cazibe merkezleri ortasında yer alıyor. Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nce (NASA) Salda’nın Mars’taki Jezero krateriyle misal özellikler gösterdiğinin açıklanması, gölün ününü süratle artırdı. Bu eşsiz gölü ve hoşluğu görmek için kilometrelerce uzaktan ziyaretçiler gelirken, Salda’nın kenarında bulunan ve ismini buradan alan köyün halkından olan jeofizik yüksek mühendisi Abdurrahman Arıkan, gölün jeolojik yapısından çamurunun yararlı olup olmadığına, gölün kuruma riskinden yapılan muhafaza çalışmalarından evvelki durumuna ait kıymetli açıklamalarda bulundu.
’DİP OLUŞUMLARI DAIMA OLARAK DEĞİŞMEKTE’
Jeofizik yüksek mühendisi Abdurrahman Arıkan, Salda Gölü’nün, eriyen kayaç boşluklarına elementlerce zenginleştirilen suların dolmasıyla oluştuğunu söyledi. Arıkan, “Salda Gölü bu oluşum biçimiyle karstik bir özellik taşımaktadır. Tıpkı vakitte Salda Gölü’nün oluşumunda tektonik hareketler de kelam bahsidir. Bilhassa son 20 yıldaki taban ölçümlerine bakarsak Salda Gölü’nde daima olarak bir farklılık kelam bahsidir. Benim 2016 yılında şahsi olarak yaptığım çalışmalar sonucunda gördüğüm konu, taban oluşumları tektonik açıdan çökeltilerle birlikte daima olarak değişmekte. Salda Gölü’nü şu formda özetleyebiliriz. Salda Gölü tektonik hareketlerin de etkilediği karstik bir göldür. Gölümüzün etrafı 44 kilometredir ve alkali özellik taşımaktadır. İçinde magnezyum ve sodyum elementleri mevcuttur. Göl içerisinde bu elementlere adapte olmayı başarabilmiş bitkiler ve hayvanlar yaşamaktadır. Bu adaptasyon gittikçe arttığı için şu anda gölün popülasyonu da birinci vakitlere nazaran daha fazladır” dedi.
Salda Gölü’ndeki en kıymetli özelliklerden birinin kıyısındaki beyaz kumlar olduğunu söyleyen Arıkan, “Bu beyaz kumlar göldeki bakteriler tarafından magnezyumun emilmesi suretiyle hidromenyezit minerali olarak çökelmesi sonucu oluşmuştur. Bu yapı taşları hidromenyezit minerali olan bakteriler stromatolitleri (sığ sularda oluşan genişleme eğilimli katmanlı yapılar) oluşturmuştur. Etrafın ve vaktin tesiriyle bu stromatolitler ayrışarak bu beyaz kumu meydana getirmiştir” diye konuştu.
Salda Gölü’nün ’doğal laboratuvar’ olduğunu vurgulayan Arıkan, “Yani insanların gelip bir dakikada fotoğraf çektirdikleri yer aslında binlerce yılın bir görsel şöleni, jeolojik tarihidir. Salda Gölü’nü bu halde pahalandırmak gerekir” dedi.
Salda Gölü’nün çamurunun sıhhate güzel geldiği tezleriyle ilgili Arıkan, “Bu mevzuda birçok dermatoloğun buraya gelerek bununla ilgili çalışmalar yaptığını biliyorum fakat şu anda net bir şey çıkmadı lakin magnezyum ve sodyum minerallerinin bilhassa sedef ve kapanmayan yaralar üzerindeki tesiri şu anda konuşulmaktadır” diye konuştu.
’BİR VAKITLER MARS’TA BAKTERİLERİN YAŞADIĞI DA DÜŞÜNÜLMELİ’
Abdurrahman Arıkan, NASA’nın, Salda’nın Mars’taki Jezero kraterine benzerliği yolunda yaptığı açıklamayla ilgili ise “Salda Gölü’nün fizikî özelliği Mars’a benzemekle birlikte kimyasal özelliği Mars’a benziyorsa yani bu beyaz stramotolitlerin kimyasal özellikleri de Mars’a benziyorsa şayet bir vakitler Mars’ta bakterilerin yaşadığı da düşünülmelidir. Yani fizikî açıdan bir nebze fakat kimyasal ve biyolojik açıdan daha önemlidir” dedi.
’SALDA GÖLÜ’NÜ BESLEYEN ANA ÖGE AŞAĞIDAKİ KAYNAKLAR’
Salda Gölü’ndeki tektonik hareketlerin devamlı olacağını anlatan Arıkan, şunları söyledi:
“Bu hareketlerin tarihi yahut sonucu yoktur. Bu yüzden kırıklı yapılar, faylanmalar daima olarak devam eder. Şu anda Salda Gölü’nün derinliği 190 metre civarında. Tektonik hareketler nedeniyle çökelmeler oluştuğu için evvelce 170 metreydi şu anda 190 metre civarında. Esasen göl alttan kaynaklarla besleniyor. Beslenmesindeki ana neden bu çatlaklı yapılar. Aşağıdan su nasıl çıkabilir. O çatlaklı yapılardan çıkarak gölü beslemektedir. Salda Gölü’nü besleyen ana öge aşağıdaki kaynaklardır.”
’1,5 YILDAN BU YANA ÇİVİ DAHİ ÇAKILMIYOR’
Salda Gölü ve etrafının geçen yıl ’özel etraf müdafaa (ÖÇK) bölgesi’ duyuru edilmesinin olumlu olduğunu belirten Arıkan, şöyle konuştu:
“Salda Gölü geçen yıl mart ayında ’ÖÇK bölgesi’ duyuru edildi. Bakanlık tarafından çalışmalar yürütülmekte. Biz bu mevzuda müteşekkiriz aslında. Salda Gölü etrafı 3 yıl öncesine kadar insanların hayvanlarını otlattığı bir yerdi. Bu yeni yapıya, bu turizm yapısına da beşerler vakitle adapte olacaklardır. Bununla alakalı bugün yüksek sesle çıkabilir. Beşerler buraya yazın tatile geliyorlar, kışın tatile geliyorlar. Mesken yapıyorlar. Şu anda 1,5 yıldan bu yana çivi dahi çakılmıyor. Ticari gayeli olmayan konteynerler bile kaldırılmış durumda. Bu hoş bir şey. Şu anda konuşulan Salda’da bundan sonra yapılacak yapılar için tek tip yapıların kullanılacağı istikametinde.”
’SALDA GÖLÜ’NÜN DE ÖMRÜ VAR’
Salda Gölü’nü besleyen akarsu kaynağı olduğunu lakin bunun kâfi olmadığını vurgulayan Arıkan, “Alttan, kırıklardan gelen su da doyuramazsa gölün yok olma tehlikesi var tabi ki. Bunun için net bir tarih verilemez fakat bir faylanma olur, bir kırıklanma olur yeni bir kırık oluşur oradan daha çok su yükselebilir. Yer altından su gelebilir yahut çekilebilir ya da akış tarafını değiştirebilir yer altındaki su, onun için net bir tarih verilemez bununla ilgili. Dünyadaki her şeyin bir ömrü olduğu üzere Salda Gölü’nün de bir ömrü var. Salda Gölü on binlerce yıl öncesinin bugüne yansımasıdır. Nasıl güneşteki ışık 8 dakika sonra bize geliyorsa Salda Gölü’ne bakıyorsak şayet biz aslında 10 binlerce yıl öncesini görüyoruz burada” dedi.
’BEYAZ KUM ASLINDA FOSİL’
Valilik ve kaymakamlığın yaptığı çalışmaların Salda Gölü’nü muhafazaya yönelik olduğunu da kaydeden Arıkan, şöyle devam etti:
“Valilik ve kaymakamlık Salda Gölü’nü korumak için ellerinden geleni yapıyor. Allah razı olsun. 3 yıl evvel beşerler bu beyaz kumlar üzerinde kamp kuruyorlardı. Mangal yakıyorlardı. Pisliklerini bırakıp gidiyorlardı, biz çöpleri topluyorduk. Çöpler bizim değil lakin göl bizim. Son vakitlerde kil banyosu çıktı. Kıyıda kumları götürmeyin. Burası bir miras. Burası doğal bir zenginlik. Salda Gölü’ndeki bu beyaz kum aslında fosil. Binlerce, on binlerce yıl evvel yaşamış bakterilerin kalıntıları. O açıdan bir maden özelliği göstermekte. O madeni buradan çıkartıp satışa sunmak, Google’da arattırdığınız vakit görüyorsunuz adamlar ’Salda Gölü kumları’ diye satışa sunmuşlar bu külliyen hırsızlıktır. Buradan götürülüp bir kum dışarıda satılamaz.”
