Mars’ta Birden Fazla “Tuzlu Göl” Olduğu Keşfedildi

İki yıl evvel araştırmacılar, Mars‘ın Güney Kutbu’nun altında muhtemelen büyük bir gölün bulunduğunu duyurmuşlardı. Yeni müşahedeler bu gölün varlığını yalnızca doğrulamakla kalmadı, yalnız olmadığını da ortaya çıkardı.

Nature Astronomy’de bildirildiği üzere yaklaşık 20 kilometre genişliğindeki ana gölün etrafında birden fazla su kütlesi bulunuyor. Bu su kütleleri, birbirlerinden kuru toprak modülleri ile ayrılıyor ve tamamı Mars’ın yüzeyinin yaklaşık 1,5 kilometre altında, Planum Australe olarak tanımlanan bölgede yer alıyor.

Bulunan suyun nasıl sıvı olarak kalmayı başardığı ise şimdilik gizemini koruyor. Su kütlelerinin sıcaklığının yaklaşık -68°C olması bekleniyor. Dünya’da Antarktika’daki buzul-altı göller üstlerindeki buzun basıncı sayesinde sıvı kalmayı başarıyorlar. Lakin Mars’ın dondurucu sıcaklığında suyun sıvı kalması için yalnızca üzerindeki buzun basıncı kâfi değil. Bu yüzden araştırmacılar, bu göllerin çok yüksek yoğunluğa sahip olan çok tuzlu göller olduklarını düşünüyorlar. Ayrıyeten yeni müşahedeler, bu göllerin yeni yahut süreksiz olmadıklarını da gösteriyor; göller, jeolojik olarak uzun bir müddettir varlıklarını korumakta.

2018 yılındaki keşif sırasında, gölün altında potansiyel jeotermal kaynakların bulunabileceği ve bunlar sayesinde gölün sıvı kalabileceği de düşünülmüştü lakin öteki üç su kütlesinin bulunması, bu durumun ihtimalini hayli azaltıyor.

Pettinelli ve ark. 2020 Nature Astronomy

Keşif, Mars Express uzay aracında bulunan MARSIS (Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionosphere Sounding) ile yapıldı. 2018 yılında, bölgelerin 29 müşahedesi ve bir ölçü zekice data sürece yapılarak göl keşfedilmişti. Uzay aracı, yeraltı gereçleri tarafından geri yansıtılan radar dalgalarını kullanıyor.

Mars’ın bu bölgesi, bu çeşit taramalar için epeyce elverişli. Yüzeyin çok düz olması bilgileri işlemeyi kolaylaştırıyor. Yeni çalışmada grup yaklaşımlarını değiştirdiler ve çalışmak için daha fazla bilgi elde ettiler. 250 kilometreye 300 kilometrelik bir alanı kapsayan 134 müşahede yapıldı.

Daha evvel Antarktika ve Grönland buzul-altı göllerini araştırmak için kullanılan sistemleri kullandılar. Fakat öbür bir gezegende gölleri araştırmak çok daha farklı oluyor. Dünya’da bu müşahedeler buzun 500 metre üzerinde uçan bir uçak tarafından yapılırken, MARSIS ortalama 400 kilometre yüksekliğinde çalışıyor.

Şu anda Mars’ın etrafında yörüngede bulunan araçlar ile daha fazla araştırma ve potansiyel olarak daha fazla gölün bulunması çok güç olacak lakin grup, Kızıl Gezegen’in Güney Kutbu’nda buzun altında gizli kalmış daha fazla suyun bulunduğunu düşünüyor.