Her hücrede, canlının genetik bilgisini içeren ve yaşamsal hadiseleri yöneten DNA ve RNA olarak isimlendirdiğimiz yapılar var. 4 farklı nükleobazın çeşitli kombinasyonlarla sıralandığı, göz rengimizden yaşayacağımız birtakım hastalıklara kadar tüm değerli bilgileri içeren bu yapılar ömür müddeti boyunca dış etkenlere bağlı olarak rastlantısal değişimlere uğruyor. Bu değişimlere mutasyon deniyor. Genetik yapının küçük modüllerinde yaşanan bu değişim, üretilen proteinleri, enzimleri hatta canlının fizikî yapısını bile değiştirebiliyor. Virüsler de, içerisinde genetik gereç barındırdığı için mutasyona uğrayabiliyor. Bu mutasyonların sonucu olarak da yeni cinsler ortaya çıkıyor.
Koronavirüsün dış zarında, hücreye tutunarak bedende enfeksiyon oluşturmasını sağlayan S proteini (spike) diye isimlendirilen yapıların, oluşan bir mutasyon sonucu artması ve bunun sonucunda virüsün daha bulaşıcı hale gelmiş olduğunu saptayan bir çalışma var. Lakin bu tesir laboratuvar ortamında elde edilmiş müşahedelerin sonucunda ortaya çıktı. Gerçekte salgına nasıl tesir ettiğini söylemek için erken.
Aşılar etkilenir mi?
Yeni tip koronavirüse karşı yüzlerce aşı çalışması sürüyor. Ekim ayı prestijiyle 10 tane aşı adayı denemelerde son kademe olan üçüncü faza geçmiş durumda. Aşı çalışmalarında bu kadar ilerlenmişken muhtemel bir mutasyonun bu çalışmaları yavaşlatacağı konuşulsa da mutasyonların aşı çalışmalarını çok fazla etkilemeyeceği bilim çevrelerince öngörülüyor.
Virolog Semih Tareen, SARS-CoV-2 virüsünün yapısı gereği grip virüsü kadar süratli mutasyona uğramayacağını, bir halde mutasyona uğramış olsa dahi aşıda yapılan ufak değişikliklerle her sene yenilenen lisanslarla kullanılabileceğini söylüyor.
Mutasyonları takip etmek mümkün
Açık bilim kaynaklarında koronavirüsün geçirdiği mutasyonların seyrini gösteren bir vakit çizelgesi ve yayılımını gösteren bir harita ile gelişmeleri takip etmek mümkün. Bu kaynaklardan yararlanarak hangi ülkede hangi çeşidin daha yaygın olduğu inceleniyor ve salgın ve mutasyon ortasındaki ilgi tahlil ediliyor.
Sonuç olarak koronavirüsün mutasyon ile daha bulaşıcı ve ziyanlı hale gelmesinden daha çok, şimdilik salgına karşı alınan tedbirlerin gerekliliği önceliğini müdafaaya devam ediyor.
