Bu bahiste aylardır yapılan araştırmalarda koronavirüsün hava yoluyla bulaştığına dair bulgular elde edildi. Son periyotta ise hava yoluyla bulaşmanın nasıl gerçekleştiği istikametindeki çalışmalar sürat kazandı.
Bu araştırmaların bulgularına nazaran siyaset değişikliğine gidilmesi hailnde koronavirüsle uğraşta alınan tedbirlerin değiştirilmesi ve el yıkama, toplumsal uzaklık üzere pratiklere yenilerinin eklenmesi gündeme gelebilir.
Koronavirüs, şu anda yüklü olarak temas yoluyla bulaşan bir virüs olarak bedellendiriliyor ve tedbirler de buna iyi olarak uygulanıyor.
Hava yoluyla bulaşma nedir?
Sıhhat Bakanlığı’nın internet sitesinde enfeksiyonların dört yolla bulaştığı belirtiliyor ve bunlar hava yolu, temas, ara kaynak ve vektör olarak sıralanıyor.
Sıhhat Bakanlığı, hava yolu ile bulaşmayı “Mikroorganizmaları içeren partikül yada toz parçacıkları havada uzun mühlet asılı kalır ve hava akımları ile geniş sahalara yayılırlar. Solunarak hassas konak tarafından alınırlarsa hava yolu ile bulaş meydana gelir” olarak tanımlıyor.
Hava yoluyla bulaşan illetlere ise verem örnek veriliyor.
Temas yoluya bulaşma da üçe ayrılıyor:
- Direkt
- Dolaylı
- Damlacık saçılması
Damlacık saçılması, hasta kişinin “konuşma, gülme, hapşırma, öksürme ile ortama enfekte salgılar” saçması olarak tanımlanıyor ve bunların havada 1 metre kadar yayılabileceği belirtiliyor.
Damlacık saçılması ile bulaşabilecek illetlere boğmaca, grip ve zatürre örnek olarak gösteriliyor.
Şu anda koronavirüs yüklü olarak direkt, dolaylı ve damlacık saçılması üzere yollarla temasla bulaşan bir hastalık olarak nitelendiriliyor.
Hava yoluyla bulaşan marazların en değerli farkı ise virüsün havada daha uzun vade asılı kalması ve geniş meydanlara yayılması.
Koronavirüsün hava yoluyla bulaşabileceğine dair bulgular neler?
Laboratuvar ortamında yapılan araştırmalar, suni olarak aerosolleştirilmiş (serpintiye dönüştürülmüş) koronavirüsün havada en az üç saat canlı bir halde asılı kalabildiğini ortaya koydu.
Ama bilim kişileri, laboratuvar ortamında yapılan bu araştırmaların gerçekleştirildiği ortamların gerçek hayattaki koşullarla birebir olmadığını belirtiyor.
Bununla birlikte farklı konumlarda görülen birtakım muhteşem bulaştırıcı vakalar da havadan bulaşma kuşkularını güçlendiriyor.
ABD’nin kuzeybatısındaki Washington eyaletinde bulunan Mount Vernon’da tek bir kişinin koro provasında en az 45 bireye virüsü bulaştırdığı görüldü.
Virüsün bulaştığı kimi kimselerin, prova boyunca virüsü bulaştıran kimseye 2 metreden fazla yaklaşmadığı tespit edildi.
Benzeri bir hadise da Çin’in Guangju kentinde yaşandı. 24 Ocak akşamı bir restoranda yemek yiyen ve koronavirüs taşıyan bir kişi, tıpkı mekandaki dokuz şahsa daha virüs bulaştırdı.
Restoranda yapılan araştırmada, virüsün bulaştığı dokuz kişinin oturma nizamının klimanın hava üfleme yolu üzerinde olduğu görüldü.
Hava akım tertibi, klimanın virüsü 6 metre uzağa kadar taşımış olabileceğini ortaya koydu.
Bilim kişilerinin Covid-19 illetine yol açan yeni tip koronavirüsün her çeşidinin hava yoluyla bulaşıp bulaşmadığını ve bu bulaşın nasıl olduğuna dair daha detaylı araştırmalar yürütüyor. Lakin şu ana kadar elde edilen bulgular, hava yoluyla bulaşmanın mümkün olduğuna işaret ediyor.
Virüsün hava yoluyla bulaştığının tespiti neden değerli?
Marazların bulaşma usulleri, alınacak tedbirlerin belirlenmesinde kilit rol oynuyor.
WHO’nun yeni tip koronavirüsle ilgili yayımladığı rehberde ellerin 20 saniye boyunca sabunla yıkanması ve toplumsal aralık kurallarına uyulması tavsiye ediliyor.
Dünyanın birçok tarafında de hükümetler bu çerçevede tedbirler alıyor ve savaş siyasetleri geliştiriyor.
Bilim kişileri, bu tedbirlerin büyük kıymet taşıdığını ama havadan bulaşan marazlara karşı kâfi olmayacağını söylüyor.
Başkaca klimalı ortamlar ile toplu taşıma ve ofis üzere kalabalık binalarda da yeni düzenlemelere gidilmesi gündeme gelebilir.
Bilim kişileri ne bahiste uyardı, WHO ne dedi?
Bu hafta içerisinde 32 devletten 239 bilim kişisi, hususla ilgili açık bir mektup yayımladı.
Mektupta, WHO’dan koronavirüsle ilgili alınabilecek tedbirlerle ilgili kılavuzunu güncellemesi daveti yapıldı.
Bilim kişilerinin sıraladığı tedbirler arasında kamu binalarının ölçüsüz kalabalıklaşmasını önleyecek tedbirlerin alınması, iç mekanların gerçek düzgün bir halde havalandırılması ve hava filtre sistemlerine antiseptik ultraviyole ışıkların eklenmesi nokta alıyor.
WHO Global Enfeksiyon Tedbire Ünitesi Koordinatörü Benedetta Allegranzi, bahisle ilgili bulguların ortaya çıkmaya devam ettiğinin farkında olduklarını söyledi.
Allegranzi, “Bu bulgulara karşı açık görüşlü olmamız ve bunun bulaşma biçiminin yanı sıra alınacak tedbirlerle ilgili tesirlerini de uygun anlamamız gerekiyor” dedi.
WHO’nun koronavirüsün hava yoluyla bulaştığına dair bulguları kabul etmesi kıymetli bir adım olarak görülse de yeni kararlar almadan evvel daha kesin sonuçlar görmek isteyeceği söz ediliyor.
WHO’ya enfeksiyon riskleri konusunda danışmanlık yapan Prof. Dr. David Heymann, teşkilatın, koronavirüsle savaş konusunda uygulanacak stratejilerle ilgili yeni tavsiyeler belirlemeden evvel daha kapsamlı araştırmalardan çıkacak somut sonuçları bekleyeceğini söyledi.
