Japonya’da cenazeler çok özel ve epey ayrıntılı kurallara bağlı merasimler olarak kabul ediliyor. Vefat eden kişi, son geceyi konutunda ailesiyle birlikte geçirip sonraki sabah evvel cenaze merasiminin yapılacağı yere ve akabinde da krematoryuma götürülüyor.
Fakat koronavirüs salgını nedeniyle Japonya’daki pekçok cenaze konutu bu süreçte baştan sona değişiklikler yapmak durumunda kaldı.
Yasaklar yüzünden fizikî olarak merasimde hazır bulunamayan bireylerin isteğine uyularak Zoom üzerinden takip edilen cenazeler, artık yeni bir ticaret metodu haline geldi.
Tokyo’daki Life Ending Technologies firması, şimdiye dek 50’den fazla “akıllı cenaze” organize etti. Firmaya nazaran bilhassa 2 Nisan’da duyuru edilen acil durumda eyaletler ortası seyahatlerin yasaklanması sonrası, çok fazla insan yakınlarının cenazelerine katılamadı.
Bu şahıslar bilgisayar ekranının karşısına geçip merasimi izleyebiliyor ve vefat eden kişinin ruhuna tütsü yakabiliyorlar.
Nagoya’da bir cenaze konutu işleten Yuki Nişida, yurt dışında yaşayan ve salgın nedeniyle Japonya’ya vaktinde geri dönemeyen müşterisinden bahsediyor:
“Cenaze merasiminin emeli, toplanan dost ve akrabaların vefat eden kişinin ne düşündüğünü ve nasıl yaşadığını yadetmeleri olduğuna nazaran bunu sanal ortamda gerçekleştirmeleri de mümkün.”
Öte yandan, Osaka’da bulunan Hotel Relation çok farklı bir otel ve müşteri olarak yalnızca yeni vefat etmiş bireyleri kabul ediyor. Bu “cenaze oteli”ne rezervasyonu yapılan cenazelerde hayatını kaybeden kişinin yakınları, tabutların yanında kısa bir müddet de olsa emniyetli bir biçimde yas tutuyor.
Uzmanlara nazaran cenazeler, yakınların birbiriyle konuşup kederlerini hafifletmelerine aracı oluyor. Cenaze uzmanı Chisato Sawa, “Cenazeye iştirak düştükçe ve merhum bireyle gereğince vakit geçirip veda etme imkanı ortadan kalktıkça merhumun yakınlarının yaşadığı hüznün daha da derinleşmesinden kaygı ediyorum.” diyor.
Japonya’nın Hokkaido adasındaki bir diğer örnekte de cenaze meskeni, koronavirüsten ölen 80 yaşındaki bir bayanın, karantina nedeniyle konutundan ayrılamayan oğluna merasimi ekrandan izletip annesinin küllerini meskene teslim etti.
Cenazeden 49 gün sonra yapılan ve yakın akraba ve arkadaşların katıldığı “mevlüt” usulü merasimlerde bir rahibin Budist duaları (sutra) okuması da bir Japon geleneği.
Fakat bu misyonun de salgın tehlikesi nedeniyle yok olmasını istemeyenler, salgının ortaya çıkmasından evvel geliştirilen Japonya’nın birinci robot rahibi Budist Pepper ile birinci android rahip Mindar’a salgınla birlikte daha çok iş düşeceğini ön görüyorlar. Japonya’da WhatsApp gibisi fiyatsız bir uygulama olan Line’da vaaz veren ve dua okuyan rahipler de mevcut.
