Dünyada ilk kredi kartı 1950, Türkiye’de ise 1968 yılında kullanılmaya başladı. Nakit taşımadan bir sonraki ay için borçlanarak alışveriş yapabilme imkanı sunan kredi kartları yeni tür hırsızlıkları da beraberinde getirdi. Fraud adı verilen bir hırsızlık türü, kredi kartı dolandırıcılığı anlamına gelir. Günlük hayatta da yaşanabilen fraud ile bugün daha çok e-ticaret yani online alışveriş sırasında karşılaşıyoruz.
Fraud nedir diye soruyorsanız ne mutlu henüz başınıza böyle bir şey gelmemiş. Ancak bugün dünyada milyonlarca insan fraud mağdurudur. Bu hırsızlığı önlemedeki asıl sorumluluk işyerlerindedir ancak kullanıcılar olarak bizim de yapabileceğimiz bazı şeyler ve alabileceğimiz basit ama etkili önlemler var. Gelin fraud ne demek, nasıl önlenir gibi merak edilen sorulara yakından bakalım ve konu hakkında bilmeniz gereken önemli detayları görelim.
Temelden başlayalım, fraud nedir?
Fransızca kökenli İngilizce bir kelime olan fraud, sahtekarlık anlamına geliyor. Geçmiş dönemde kimlik dolandırıcılığı için kullanılan fraud kelimesi 1950’li yıllardan sonra kredi kartı dolandırıcılığı, günümüzde ise çalıntı kredi kartlarının e-ticarette kullanılması şeklinde uygulanan bir dolandırıcılığı ifade etmektedir. Pek çok kullanıcı bu kelime ile bankalarından gelen ‘Fraud şüphesi oluştu. Manuel onay için lütfen bekleyiniz. Yeni bir talepte bulunmanıza gerek yoktur.’ şeklindeki mesaj ile tanıştılar.
İyi ama tam olarak fraud ne demek?
Şöyle anlatalım; hırsızlar bir şekilde kredi kartı bilgilerinizi ele geçiyor. Ardından bir online alışveriş sitesinde hesap açıyor ve sizin kredi kartı bilgilerinizi kullanarak alışveriş yapıyorlar. Çoğu zaman bu alışveriş, kredi kartının en üst limiti üzerinden gerçekleştiriliyor. Böylece kullanıcı fraud şüphesi ile bankaya başvursa bile hırsızlar alabildiklerini almış oluyorlar. Çoğu zaman satıcının ya da e-ticaret platformunun konu hakkında bilgisi olmuyor ancak organize suç örgütlerinin bu işi planlı bir şekilde yaptıkları durumlar da oluyor.
Chargeback de bu sürecin bir parçası:
Fraud kelimesini duyduysanız onunla birlikte bir de chargeback kelimesini mutlaka duyarsınız. Kullanıcı, kredi kartı ile şüpheli işlem yapıldığını gördüğü zaman bu durumu bankaya bildirir ve bir soruşturma süreci başlar. İşte bu süreç chargeback olarak adlandırılır. Bu süreç boyunca banka, e-ticaret platformu ve satıcı ile birlikte söz konusu alışverişi inceleyerek gerçekten bir fraud durumu yaşanıp yaşanmadığını kontrol eder.
Kullanıcıyı haberdar etmek için gönderilen fraud bildirimi ne demek?
Maalesef pek çok kullanıcı çoğu zaman fraud gerçekleşene kadar kredi kartı bilgilerinin çalındığından habersizdir. Çalınan kredi kartı bilgileriyle yapılan alışverişler bankada şüphe uyandırdığı zaman kullanıcı aranır, SMS gönderilir ya da bankanın mobil uygulamasından bir bildirim gönderilir. İşte bu bilgilendirme mesajı, fraud bildirimi olarak adlandırılır. Fraud bildirimi alan kullanıcı, en kısa süre içinde banka ile iletişime geçerek durumu bildirmeli ve kartı iptal ettirmelidir. Sonrası hukuki bir süreç, bankanız bilgilendirme yapacaktır.
Fraud nasıl önlenir? İşte satıcıların ve e-ticaret platformlarının yapması gerekenler:
- 3D Secure sistemi kullanın.
- CVV / CVC2 güvenlik kodunu kontrol edin.
- İlk alışverişleri kontrol edin.
- Sepet ortalamasını kontrol edin.
- Yanlış girilen kart bilgilerini tespit edin.
- Farklı üyelerin aynı kart ile yaptıkları alışverişleri tespit edin.
- IP adresini kontrol edin.
- Teslimat ve fatura adreslerini kontrol edin.
- Teslimatta kimlik kontrolü yapıldığından emin olun.
3D Secure sistemi kullanın:
3D Secure, fraud şüphesini ortadan kaldıran en etkili yöntemlerden bir tanesidir. 3D Secure sisteminde kullanıcı tüm kart bilgilerini girdikten sonra karta kayıtlı cep telefonu numarasına bir SMS ya da bankanın mobil uygulamasına bir bildirim gelir. Bu mesajda benzersiz bir kod vardır ve tek seferliktir. Bu sayede alışveriş yapan kişinin kart sahibi olduğundan emin olunur.
CVV / CVC2 güvenlik kodunu kontrol edin:
CVV / CVC2 güvenlik kodu, kredi kartı ve banka kartlarının arkasında bulunan 3 haneli bir sayıdır. Bu sayı, tamamen o karta özeldir. Pek çok hırsız, direkt olarak kredi kartını çalmadığı sürece kolay kolay güvenlik kodunu öğrenemez. Bu nedenle ödeme sisteminde bu kodun sorulması son derece önemlidir.
İlk alışverişleri kontrol edin:
Kullanıcıların kredi kartı bilgilerini çalan kişiler genel olarak yeni bir e-ticaret platformunda yeni bir hesap açarak fraud yapmayı tercih ederler. Bu noktada satıcılar ve platformlar son derece dikkatli olmalı, birkaç saat önce açılmış bir hesap yüksek fiyatlı bir alışveriş yaptığı zaman fraud şüphesi oluşmalıdır.
Sepet ortalamasını kontrol edin:
Bazen fraud yapan hırsızlar kişinin yalnızca kredi kartı bilgilerini değil, bir e-ticaret platformundaki hesabını ve o hesapta kayıtlı bilgilerin tamamını ele geçirirler. Fark edilene kadar yapabilecekleri kadar büyük bir vurgun yapmaya çalışan hırsızlar epey yüklü bir miktarda alışveriş yaparlar. Bu noktada platformun durumdan şüphelenmesi ve o hesabın ortalama sepet tutarını kontrol etmesi gerekir.
Yanlış girilen kart bilgilerini tespit edin:
Bir olur, iki olur tamam ama bir kullanıcı online alışveriş sırasında kredi kartı bilgilerini art arda yanlış giriyorsa yani bildiğin deneme yanılma ile elde edemediği diğer bilgileri denk getirmeye çalışıyorsa bu durum fraud şüphesi oluşturmalıdır.
Farklı üyelerin aynı kart ile yaptıkları alışverişleri tespit edin:
Hırsızda taktik bitmez. Bazen fraud durumları, aynı kredi kartı ile farklı kullanıcı hesaplarından alışveriş yapıldığı zaman da ortaya çıkabilir. e-ticaret platformlarının fraud analistleri bu durumları göz önünde bulundurmalıdırlar.
IP adresini kontrol edin:
Organize bir suç çetesinden bahsediyorsak aynı anda birden fazla fraud durumu yaşanabilir. Birden çok şüpheli işlem gerçekleştiği durumda platform, alışveriş yapılan IP adreslerinin benzerliklerine dikkat etmelidir. Bu kontrol, banka ile birlikte yapılabilir.
Teslimat ve fatura adreslerini kontrol edin:
Olabilir, teslimat ve fatura adresleri farklı girilebilir. Ancak zaten şüpheli görülen işlemde bir de teslimat ve fatura adresleri farklıysa fraud şüphesi artmalıdır.
Teslimatta kimlik kontrolü yapıldığından emin olun:
Bu noktada sorumluluk kargo firmalarının kuryelerine düşüyor. İş yükünün ağır olduğunu biliyoruz ancak kargoyu teslim ederken SMS kodunu almak ya da kimlik kontrolü yapmak son derece önemli. Bazı fraud durumlarında kuryenin de sorumlu tutulduğunu unutmamak gerekiyor.
Peki biz ne yapalım?
- Kredi kartı ve banka kartı bilgilerinizi olur olmadık platformlarla paylaşmayın.
- Güvenlik kodunuzu herkese söylemeyin.
- Kredi kartınızı ya da banka kartınızı kaybettiğiniz zaman anında banka ile iletişime geçerek iptal edin.
- Şüpheli durumları anında bankanıza bildirin.
- Sanal kart kullanın.
- Kartlarınızın internet alışveriş limitini sınırlı tutun.
- 3D Secure sistemi olmayan platformlardan alışveriş yapmayın.
- Gördüğünüz her bağlantıya tıklamayın.
- Her indirime ve avantajlı fırsata kanmayın.
e-ticaret platformlarında çalıntı kredi kartlarıyla alışveriş yapılma sahtekarlığı olan fraud nedir, nasıl önlenir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak konu hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Zaman kötü, kollayın kendinizi.
