Idare danışmanlığı firması McKinsey & Company, ilmî doneler ışığında, iklim değişikliğinin yıkıcı tesirlerini engellemek üzere sıcaklık artışının 1,5°C haddinde tutulması muhtaçlığına yönelik yeni bir araştırma çalışması hazırladı. Öncü paydaşlar ‘1,5 kademe hedefi’ etrafında kenetlenirken, şirket bu devasa dönüşümün nasıl gerçekleşebileceğine dair bütüncül bir çalışmaya imza attı.
Done ve tahlillere dayalı bu rehber, gelecek 10 yılda besin ve orman sahaları, elektrifikasyon, endüstriyel adaptasyon, saf kuvvet ve karbon pazarı olmak üzere beş temel sahada emisyonların azaltılması için gerekli fiilleri ortaya koyuyor. Mütehassıslar, COVID-19 global salgın periyodunun iklim değişimine karşı aksiyona geçmenin değerini de ortaya koyduğunu belirtiyor.
Azık ve Orman Topraklarının Idaresinde Dönüşüm
Metan ve azot oksitle birlikte tarım sanayisi, her yıl global sera gazı salınımının yüzde 20’sini tek başına yaratıyor. Artan nüfusun da tesiriyle tarım kaynaklı emisyonların, şayet bir dönüşüm gerçekleşmezse, 2050 yılına dek yüzde 15-20 nispetinde artacağı öngörülüyor. Azık sanayisi içerisinde en yüksek emisyon yaratan (yaklaşık yüzde 70) büyük baş ve küçük baş hayvancılık ise 1,5 aşama amacı için dönüşümün zaruri olduğu sahalardan biri. Global çapta mevcut beslenme alışkanlıklarının sürdürülmesi halinde 2050 yılında global protein tüketiminde bu tip hayvancılığın yüzde 9 nispetinde yan alacağı öngörülüyor. Lakin iklim değişimini durdurmak için bu orantı yüzde 4’e indirilmeli. Tıpkı hengamda azık üretiminin üçte birinin kaybına neden olan azık israfının da önüne geçilmesi gerekiyor.
Tüm bunlarla birlikte global karbon emisyonlarının yaklaşık yüzde 15’i ormanların yok olmasından kaynaklanıyor. Bunda bir ağacı yok etmek için kullanılan formüllerin atmosfere kattığı emisyon ve birebir devranda o ağacın karbon salınımını engelleme potansiyelinin önüne geçilmesi rol oynuyor. Ormanların korunması için tüm uğraşlara karşın her yıl Yunanistan büyüklüğünde ormanlık alan yok oluyor. 2030 yılında 1,5 nokta gayesine ulaşmak için tüm fosil yakıt emisyonları azaltılsa ve tüm sanayilerde karbonsuzlaşma sağlansa dahi ormansızlaşmanın yaklaşık olarak yüzde 75 azaltılması gerekli. Bu gayenin daha uzun vadede sağlanması için bile ormansızlaşmanın 2030 yılına dek yarı yarıya azaltılmasına muhtaçlık var. Hasebiyle bu hususta regülasyon, pratik ve teşviklerin çoğaltılması değer taşıyor.
Elektrifikasyon ile Güç Tasarrufunda Dönüşüm
Umumî olarak petrole dayalı faaliyet gösteren karayolu ulaşımı sanayisi -otobüs, kamyon, binek araç, iki ve üç tekerlekli araçlar- her yıl karbon emisyonunun yüzde 15’ini oluşturuyor. Bu emisyonun önüne geçilmesi içinse daha berrak kaynaklara gereksinim var.
Bunun süratli bir biçimde sağlanabilmesi ve 1,5 kademe amacına ulaşılabilmesi için berrak, yenilenebilir kuvvet kaynakları ile şarj edilen elektrikli araçlara (EV) geçişin ivedilikle gerçekleştirilmesi gerekiyor. Bu türlü bir durumda içten yanmalı araç satışları yekun satışların 2030 yılında yaklaşık yüzde 50’sini, 2050 yılında ise yüzde 100’ünü oluşturacaktır. Lakin burada kıymetli olan EV’lerin güç kaynaklarının yeni bir emisyon üreticisi olmamasını sağlayacak elektrik ve hidrojen kaynaklarının yaratılması. Münasebetiyle otomotiv sanayisinin şarj üniteleri teknolojilerini sürdürülebilirlik odaklı geliştirmeleri ve üretim ölçeklerini süratle artırmaları büyük ehemmiyet taşıyor. Ulaşımda bir vesair değerli etken ise ferdî araçların tasarrufu. Kent merkezlerine araçla girişin yasaklanması, kişisel araç vergilerinin artırılması üzere tedbirlerle toplu taşıma ve araç paylaşımı üzere alternatiflere olan ilgi artırılabilir. Bu da 2030 yılına dek kişisel araçların tasarrufunun yüzde 10 nispetinde azaltılmasını sağlayacaktır.
Öte yandan elektrifikasyon, yekun karbon emisyonlarının yüzde 7’sini oluşturan binalarda da karbonsuzlaşmayı sağlayabilir. Mekan ve su ısıtma gereksinimleri için kullanılan fosil yakıtlar bu emisyonun esas nedeni. Şayet arı kaynaklar kullanılarak bu iki gereksinim elektrifikasyonla sağlanırsa, 2050 yılında, 2016’ya nazaran bu emisyon orantısı yüzde 20 orantısında azaltılabilir. Buna ek olarak merkezi ısıtma yaygınlaştırılır ve ısıtma ve yemek pişirme gereksinimlerinde doğalgaz ile birlikte hidrojen ve biyogaz kullanılırsa, yüzde 40 daha emisyon azaltımı gerçekleştirilebilir.
Endüstriyel Operasyonlarda Dönüşüm
İnşaat, besin, dokumacılık, üretim üzere düşük ya da orta ölçekli ısı gereksinimi olan endüstriyel dalların de süratli bir biçimde operasyonlarına elektrifikasyonu entegre etmeleri kıymet taşıyor. 2030 yılında bu bölümlerde kuvvet muhtaçlığının duru güç kaynaklarından sağlanması ve 2016 yılında yüzde 28 olan elektrifikasyon nispetinin 2050’de yüzde 76’ya yükseltilmesi, 1,5 aşama maksadına ulaşmak için gerekli bir adım. Bununla birlikte sanayide döngüsel iktisada geçişe de gereksinim var. Böylelikle verimliliğin artması, sera gazı salınımlarını azaltacağı üzere maliyetleri de düşürecek ve performansı artıracaktır.
Petrol ve gaz şirketlerinin üretim faaliyetleri sonucu açığa çıkan metan ya da doğal gaz ise bir vesair büyük değişimin gerekli olduğu alan. Bu şirketler için metan, sera gazı salınımlarında en büyük role sahip faktör. Bu faktörü ortadan kaldırmak kavi olsa da mevcut teknolojiler, ekonomik tahliller sunmaya başladı. Metan gazının salınımında tesirli olan bir öbür kesim ise madencilik. Bu kolda de metan gazının salınımını engelleyecek tahliller mevcut gelgelelim hem tüm madenleri kapsamıyor hem de gereğince ekonomik yatırımlar olarak görülmüyor.
Kuvvet ve Yakıt Tasarrufunda Dönüşüm
2030 yılına dek güneş ve rüzgar kuvveti kapasitesinin bugünkü seviyenin 7-8 kat üzerine çıkması gerekiyor. Bu, rüzgar türbinleri ve solar panellerin üretiminde ağır bir artışa muhtaçlık olduğunu gösteriyor. Öte yandan 1,5 nokta amacına süratle ulaşmak için bugün global kuvvet üretiminin yüzde 40’ını karşılayan kömür kaynaklı elektrik üretiminin 2030 yılına dek yüzde 80 azaltılmasına gereksinim var. Kömür ve gaz kaynaklı kuvvetin daha uzun müddet kullanıldığı bir senaryoda dahi 2030 yılına dek yüzde 30-35 civarında azalma sağlanması gerekiyor. Birebir devranda doğal gaz kaynaklı elektrik üretiminin de bu süreçte yüzde 20 ilâ 35 orantısında azaltılması gerekecek. Bugün global kuvvetin yaklaşık üçte biri doğal gaz kaynaklı.
Tüm bunlarla birlikte yenilenebilir güce süratli bir geçiş yapmak beraberinde güneş ışığı ya da rüzgarın kâfi olmaması üzere bölgesel bazda zorlukları da getirecek. Yakın vadede bunu aşmak için mevcut teknolojilerin tamamı bir arada kullanılarak gereksinim dengelenebilir. Lakin 1,5 nokta maksadına ulaşmak için bugün gelişim aşamasında olan hidrojen, karbon yakalama ve depolama ve uzun uzaklığa daha verimli iletim teknolojilerinden yararlanmak gerekecek.
Bu süreçte biyoenerji kaynakları havacılık ve deniz taşımacılığı üzere kesimlerin petrole dayalı yakıt tasarrufunu azaltmada tahlil olabilir. Yeşil hidrojen ve mavi hidrojen de çelik, kimya, çimento, havacılık, denizcilik, nakliye, bina idaresi üzere dallarda karbondan arınma için kıymet taşıyor. Bu potansiyeli açığa çıkarmak içinse hidrojen dalında altyapı, depolama ve dağıtım üzere yerlerde yeni teknolojilerin ve güvenlik standartlarının geliştirilmesine gereksinim var.
Karbon Idaresinde Dönüşüm
Tüm bu eforlarla birlikte atmosferdeki karbonun azaltılması ve karbon üretmeye devam eden noktalarda karbonun yakalanması için yenilikçi teşebbüsler yaratılmalı. Karbon yakalama, kullanma ve depolama sanayisi bu mealde kıymetli bir rol üstlenecek. Bu sanayi temel olarak karbondioksiti termal santraller ya da tesisler üzere noktalarda, yani kaynağında yakalıyor. Akabinde bunu mahal altına depoluyor ya da farklı bir üretim için tasarrufa sokuyor. Yeni gelişen bu sanayinin yakalayıp dönüştürdüğü karbondioksit orantısını 2016 seviyesine nazaran 2050 yılında 125 katından ziyadesine çıkarması gerekiyor. Bu türlü güçlü bir gelişim ise ama inovasyon ve regülasyonlarla kesimin desteklenmesi ile mümkün.
Karbondan arınma teknolojileri en güzel formda uygulansa dahi büyük ölçekli, doğal arınma yollarına başvurmak kaide. Bu doğrultuda ağaçlar ve bitkiler karbon emisyonlarının dengelenmesi konusunda en güçlü etken. Gelecek 10 yılda 1,5 radde amacına ulaşmak için yeryüzünü her yıl İzlanda büyüklüğünde yeni ormanlara kavuşturmak için global bir harekete gereksinim var. 2050 yılına dek ise ormansızlaşmayı engellemek, yangınlarda kaybedilen mahalleri yine ağaçlandırmak ve böylelikle ABD’nin üçte birine eşdeğer olan 300 milyon hektarlık bir yeri ormana dönüştürmek gerekiyor. Bu orantıların gayrı kollarda muhtaçlık duyulan karbonsuzlaşmanın sağlanamaması durumunda daha da artması gerekebilir.
