Bir Bilim Aykırısı Hareket Daha: Düz Dünyacılardan Sonra “Yok Olma İnkarı”

Bilim insanlarının birçok, şu anda gezegenin altıncı kitlesel yok oluş hadisesinin başlangıcına şahit olduğumuz konusunda hemfikir. Bu, dinozorların yaklaşık 66 milyon yıl evvel yok oluşundan bu yana gezegenin görmediği bir biyolojik çeşitlilik kaybı ölçeğinde gerçekleşiyor. Devasa asteroidlerin ve yabanî volkanların neden olduğu daha evvelki kitlesel yok oluş vakalarının bilakis, hadisenin çok açık nedenleri var: İnsanların neden olduğu ormansızlaşma, kaçak avlanma, itlaf, avlanma, kirlilik, habitat tahribatı, istilacı tiplerin ortaya çıkması ve iklim değişikliği.

Lakin, kimi bireyler ve kümeler, bilimsel delillere farklı bir anlatımla direnmeye çalışıyor. Nature Ecology mecmuasında yayınlanan, milletlerarası bir etraf müdafaa grubu tarafından hazırlanan bir raporda, yeni jenerasyonu tükenme inkar tehdidinin öncelikle üç ana kategoriye uyduğu öne sürülüyor: “Çeşitlerin kuşağının tükenmesi yüklü olarak tarihî bir meseleydi“, “ekonomik büyüme tek başına yok olma krizini çözecek” ve “teknolojik ilerleme ve gayeli muhafaza müdahaleleri yok olmanın üstesinden gelecektir“.

Yeni çalışma ayrıyeten, biyoçeşitlilik kaybıyla ilgili birçok bilimsel raporun, raporu eleştiren ve hem rapor muharrirlerinin itibarlarına hem de kuşağı tükenme tehdidi altındaki çeşitlerin toplam sayısını iddia etme sürecine saldıran bir dizi fikirle karşılandığını tez ediyor.

Örneğin, geçen yıl mayıs ayında, Washington Examiner “kapitalizm, kuşağı tükenmekte olan cinsleri nasıl kurtaracak?” başlıklı bir makale yayınladı. Birebir hafta The Spectator, “Bu yok olma uyarısı bir mana tabir etmiyor” dedi. Geçen hafta, The Spectator yakın vakitte yayınlanan bir BBC belgeselini ele alan diğer bir kıssa yayınladı: “David Attenborough’un ‘Extinction: The Facts’ belgeselinde size anlatılmayanlar!

Elbette, tartışma ve tenkit bilimsel sürecin gerekli bir modülü, fakat araştırmacılar, yok olma inkâr anlatısını zorlayan pek çok kişinin ispatlarla donanmış bilim insanı olmadığını ve düzgün niyetle hareket etmediklerini savunuyor.

Manchester Metropolitan Üniversitesi’nde muhafaza biyolojisi baş öğretim vazifelisi ve baş araştırma müellifi Alexander Lees, “global ekonomiyi daha sürdürülebilir bir tarafa götürme teşebbüsleri, statükoyu sürdürmek isteyen birtakım paydaşlar tarafından baltalanıyor” diyor ve ekliyor: “İklim değişikliğinin tesirlerini rutin olarak küçümsemeye çalışan birebir bireylerin birçok, biyolojik çeşitlilik kaybı krizini küçümseyen makaleler yazdı. İnkarcılar, hem yok oluşların hem de biyoçeşitlilik kaybının büyüklüğünü gizlemeye çalışıyor.

Yeni raporun araştırmacıları, bu artan hareketin nasıl önleneceği konusunda da birtakım fikirler sunuyor. Birinci olarak, yanlış bilgilendirme eforlarını engellemek için zati küçük bir platforma sahip olan bu çalışmaları görmezden gelmenin en uygunu olduğunu söylüyorlar. Lakin, büyük takipçi kitlelerine sahip olanlara, ölçülü bir karşılık verilmeli. Bununla birlikte, gerçek ispat sunmaktan fazla polemik yapmayı tercih eden karşı gazeteciler ve yazarlarla berbat tartışmalara sürüklenmemek de kıymetli. Bunun yerine, bilim insanları karşılıklarında sakin ve saygılı olmalı, tıpkı vakitte savlarını destekleyecek delilleri olan sağlam uzmanlar olarak rollerini de güçlendirmeliler.

Gerçekler, muhafazayı savunan bilim insanlarının yanında, fakat rapora nazaran düzgün bir anlatım ve sunum da bu tıp eforları önlemek için anahtar pahası taşıyor.