Ar-Ge yarışında birinci, savunma endüstrinin gözdes, TUSAŞ’ın oldu

Bu yılki rapor; T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan onaylı Ar-Ge merkezine sahip firmaların Ar-Ge 250 araştırması kapsamında yaptıkları bildirimler ile Türkiye ihracat sıralamasındaki birinci 500 firma tarafından verilen bilgiler ve Borsa İstanbul şirketlerinin Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptıkları açıklamalardan yola çıkılarak hazırlandı. Araştırmanın temeli ise; firmaların 2019 yılında Ar-Ge harcamaları, 2020 yılı için planlanan Ar-Ge harcamaları, Ar-Ge işçi sayısı, 2019 yılında Ar-Ge merkezlerinde alınan; patent sayısı, yararlı model sayısı, tasarım tescil sayısı, marka sayısı ve 2019 yılı Ar-Ge takviyelerinden yararlanma oranı oluşturdu.

500 firmanın 2019 yılında Ar-Ge’ye 15 milyar 552 milyon TL’lik bir yatırım yaptığı görüldü. Firmaların 2019 bilgilerinden hareketle, Ar-Ge’ye yapılan yatırımın değerine dikkat çeken araştırmada bu yıl savunma sanayi yükünü hissettirirken; TUSAŞ, ASELSAN ve ROKETSAN birinci üçte yer alan isimler oldu.

Liderlik koltuğuna savunma endüstrinin mihenk taşlarından biri olan TUSAŞ Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. (TAİ) geçerken, 2018 yılında Ar-Ge’ye 1 milyar 576 milyon TL harcayan firma, 2019 yılında bu sayısı 3 milyar 14 milyon TL’ye çıkararak Ar-Ge alanındaki harcamalarını yüzde 91,2 artırmış oldu. Dünyanın yakından takip ettiği projeleri geliştirmek için Ar-Ge yatırımlarına sürat kesmeden devam ettiklerini belirten TUSAŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil,“TUSAŞ olarak 2018 yılında 1.5 milyar lira olan Ar-Ge harcamalarını 2019 yılında ikiye katlayarak, Ar-Ge ve inovasyon projelerinde toplamda 3 milyar TL’nin üzerinde bir harcama gerçekleştirdik. Böylelikle 2019 yılındaki toplam cironun yüzde 34.4’ünü Ar-Ge harcamalarına ayırmış olduk” dedi.

HAVELSAN LİSTEDE DÖRT BASAMAK YÜKSELDİ

2018 yılının başkan ismi Aselsan 2019 yılında listenin ikinci sırasına yerleşirken firmanın kelam konusu devirde Ar-Ge’ye 2 milyar 975 milyon TL ayırdığı görüldü. Firma, her ne kadar listede ikinciliğe gerilese de yaptığı Ar-Ge yatırımlarını 2018 yılına göre yüzde 37,6 oranında artırmayı başardı. Bir evvelki araştırmanın dördüncü sırasında yer alan Roketsan, bu yıl listede üçüncülüğe yükselen isim oldu. 2018 yılında 512 milyon 109 bin TL olan Ar-Ge harcama meblağını 2019 yılında 525 milyon 252 bin TL’ye çıkaran firma, böylelikle yüzde 2,6’lık bir artışla listede üçüncülük koltuğuna yerleşti. Listenin dördüncü sırasına yerleşen Turkcell, 397 milyon 237 bin TL olan Ar-Ge sayısını 2019 yılında yüzde 16,4’lık büyüme ile 462 milyon 477 bin TL’ye taşıdı. Listedeki sıralamada bu yıl sıçrama yaşayan firmalardan biri Havelsan oldu. 2018 yılında gerçekleştirdiği 302 milyon 391 bin TL’lik Ar-Ge harcaması ile listenin dokuzuncu sırasında yer alan Havelsan, bu yıl yüzde 51,6’lık artışla kelam konusu sayısı 458 milyon 482 bin TL’ye çıkarırken listede de dört basamak üst çıkarak, beşinciliğe yükseldi. Listenin birinci 10’unda Havelsan’ı sırasıyla; Ford (6.), Vestel (7.), Tofaş (8.), TEI TUSAŞ (9.) ve Mercedes Benz (10.) takip etti. 

SAVUNMA SANAYİİ BİRİNCİ 50’DEN YÜZDE 62.8 HİSSE ALDI

Araştırmada; birinci 50 firmanın yaptığı Ar-Ge yatırım toplamının 2018’de yüzde 56,2’sini oluşturan savunma endüstrinin hissesinin 2019’da yüzde 62,8’e kadar çıktığı görüldü. Türkiye’deki Ar-Ge büyümesini uzun yıllardır savunma sanayi ile birlikte gerçekleştiren birinci 50’deki otomotiv ve beyaz eşya firmalarının toplamları nominal olarak 2019 yılında sırasıyla yüzde 2,0 ve 2,1 oranlarında küçüldü.  

ASELSAN, PROJE SAYISINDA LİDERLİĞİ ELDEN BIRAKMIYOR

Ar-Ge harcamasında bu yıl ikinci sırada yer alan Aselsan, bahis proje sayısına geldiğinde doruktaki isim oldu. Firma 2019 yılında yürüttüğü 620 proje ile “Ar-Ge 250” araştırmasının proje sıralamasında liderliği elden bırakmadı. Proje sayısına nazaran sıralamada Aselsan’ı Vestel takip ederken firma, 352 proje ile ikinciliğe yerleşti. Deva Holding’in 265 proje ile üçüncü sırada yer aldığı listede;Dyo Boya (130), Roketsan (113), Hidromek (133), Tusaş (111), Argis (103) ve Asaş (95) birinci 10’a giren isimler oldu.

2019 yılında Ar-Ge merkezinde çalışan lisans ve üstü işçi sayısına nazaran yapılan sıralamada birinci sırada yer alan Aselsan, 3 bin 947 işçi ile Ar-Ge merkezinde yürüttüğü projeler kadar nitelikli istihdama da ne kadar değer verdiğini sayılarla ortaya koymuş oldu. Ar-Ge’nin bu yılki tepedeki ismi olan Tusaş ise Aselsan’ın akabinde gelerek 2 bin 871 lisans ve üstü işçi ile listenin ikinci sırasına ismini yazdırdı. Genel sıralamada beşinci sırada yer alan Havelsan, lisans ve üstü işçi sayısına (1248) nazaran yapılan sıralamada ise üçüncü oldu.