İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Tedrisat Üyesi ve Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) Başkanı Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu, “İnsanoğlu muhit kirliliğine neden olduğu için yerkürede 13 milyon cinsin çeşitliliğini yok olma tehlikesiyle tehdit ediyor.” dedi.
Prof. Dr. Karaosmanoğlu, 5 Haziran Yerküre Etraf Günü hasebiyle global ısınma ve muhit kirliliğinin neden olduğu meseleleri ve bunların tahlil tekliflerini AA muhabirine kıymetlendirdi.
1972 yılında Stokholm’de gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Etrafı Konferansının muhit konusundaki birinci global BM konferansı olduğunu hatırlatan Karaosmanoğlu, bu konferansta sosyo-ekonomik yapıları ve gelişme seviyeleri farklı olan birçok devletin bir araya geldiğini belirterek, “Çevre için milletlerarası birinci iş birliği sonucu BM İnsan Etrafı Bildirisi kabul edilerek 5 Haziran Yerküre Etraf Günü olarak ilan edildi.” diye konuştu.
Karaosmanoğlu, Yerküre Muhit Günü için her yıl bir tema seçildiğini anlatarak, şöyle devam etti:
“Bu yılın teması ‘biyolojik çeşitlilik’ olarak seçildi. Seçilen temayla her yıl etraf sıkıntılarına kamuoyunda dikkat çekme ve siyaset yapıcıların ilgisini artırma hedeflenerek yaygın tesiri yüksek etkinlikler yapılıyor. Hayvan, bitki ve mikroorganizma olarak tanımlanan gezegenimizin saklı gücü biyolojik çeşitlilik için kendisi de fani bir çeşit olan insan en büyük tehlikedir. İnsanoğlu etraf kirliliğine neden olduğu için yerkürede 13 milyon tıbbın çeşitliliğini tehdit ediyor ve yıkıyor. Gezegenimizdeki çeşitliliğin 1 milyon tipi giderek yok oluyor. Her biri hayatımız için mühim biyolojik çeşitlilik ve cinsler tehlike altında. Su ve kara ekosistemlerinin onarılması, yenilenmesi ve korunması gerekiyor. Zira bozulma 3,2 milyar insanın refahını zedeliyor.”
“Dünyamızdaki kaynakları üretim, tüketim ve hizmet için kullanmalıyız”
Biyolojik çeşitliliği himayenin kişilerin hizmeti olduğunun altını çizen Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu, omurdaki tüm cinslerin doğal zincirde birbirine bağlı ve yakın etkileşimde olduğunu söz etti.
Karaosmanoğlu, insanoğlunun doğal dengeyi bozduğunu vurgulayarak, “Şimdi doğal dengeyi onarma, sonra yenileme ve daima muhafaza vakti. Doğal döngü dışına çıkan bir çiçek yahut hayvan yok, olmaz da. Biz etrafımızı kirleterek, iklimimizi değiştirerek, tabiattaki hudutları aşarak cinsleri yok ettik, ediyoruz. Hizmetimiz ömür için farklı şık ve işlevsel olan çeşitlerin doğal ortamlarına müdahale etmemek, korumak ve kollamak.” değerlendirmesinde bulundu.
Yerküreye taşıyacağından çokça yük verildiğinin lisana getiren Karaosmanoğlu, şunları kaydetti:
“Dünyamızdaki kaynakları verimli, mevcut en düzgün atık, su, kuvvet idaresiyle, sair deyişle en duru teknolojiyle üretim, tüketim ve hizmet için kullanmalıyız. Şayet kullandığımız tüm kaynakları gelecek nesillerin muhtaçlıklarını da dikkate alarak, bu gereksinimleri tehlikeye atmadan tüketirsek ‘Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim’ başarılır. Sürdürülebilir olmak kaynakları gelecek için ‘daim’ kılmaktır. Bunun için de sürdürülebilir ömür kültürümüz olmalıdır. Orta Asya’dan Anadolu’ya, Rumeli’ye uzanan köklerimizde, kültürümüzde aslında sürdürülebilir hayat unsurları var. Bizler israfı sevmeyiz. Fakat tabiatımızı, toprağımızı, suyumuzu, havamızı çok severiz. Yanı başımızdaki bitkiye, hayvana, hiçbir varlığa kıyamayız. Bu nedenle etrafımıza dost yaşamalıyız ve çeşitlerin yok olmasına dur diyerek, tabiatımızı onarmalı ve daima korumalıyız.”
“Atığımızı güzel yönetirsek, gelecek nesillere daha arı bir muhit bırakabiliriz”
Karaosmanoğlu, insanoğlunun önünde muhit kirliliği, iklim değişimi, azık güvenliği ve su temini üzere temel sıkıntılar olduğunu anlatarak, “En mühimlerinden biri de bozulmuş biyoçeşitlilik ve ekosistem var. BM Umumî Konseyi, 2021-2030 tarihlerini ‘BM Ekosistem Restorasyon (Yenileme) On Yılı’ olarak ilan ederek ilgili organlarınca çalışmaya başladı. Yerküremizi toparlayıp yenileme yapma yoluna çıkıyoruz. İşte burada küçük, büyük hepimize vazife düşüyor. Katı-sıvı-gaz kirleticilerle hanede, işte, tarlada, mektepte, yolda, her noktada yerküremizin istikrarını zorlamamak gerek. Hepimiz atığımızı düzgün yönetirsek, gelecek nesillere daha berrak bir etraf bırakabiliriz.” formunda konuştu.
“Koronavirüs periyodunda karbondioksit ölçüsünde düşüş yok”
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sürecinde kişilerin konutta daha çokça kaldığını söz eden Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Koronavirüs devrinde taşımacılık azaldı. Egzoz gazının sebep olduğu hava kirliliği azaldı. Marttan itibaren havalar çok soğuk gitmedi. Isınma kaynaklı kirleticiler azaldı. Sanayi üretiminin durması ya da tam kapasite ile çalışmaması da hava kalitesini güzelleştirdi. Amerika Birleşik Devletleri’nin Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) Global İzleme Laboratuvarı datalarına nazaran 3 Haziran günü atmosferdeki karbondioksit ölçüsü 417 ppm (milyonda bir kısım) oldu, düşüş yok. Başta karbondioksit olmak üzere sera gazları ölçüsü düşmüyor. Global ısınma sürüyor. Zira üretiyor ve tüketiyoruz. Bu tüketimde büyük behre güce ilişkin. Elektrik, ısı, soğuk, katı-sıvı-gaz yakıtların üretimi ve tüketiminin bedeli yüksek. Güç üretimi ve tüketimi, tarım, orman ve sair yerlerin tasarrufu, sanayi, taşımacılık, binalar daima sera gazı emisyonuna neden oluyor ve iklim değişiyor. İklim tabiatı gereği değişir. Mühim olan insanın kendi eliyle iklimini değiştirmemesi.”
